Papież: Jezus był esseńczykiem?

Jest wiel­ce praw­do­po­dob­ne, że Jezus cele­bro­wał Pas­chę wg kalen­da­rza i zgod­nie ze zwy­cza­ja­mi wspól­no­ty z Qum­ran – powie­dział papież Bene­dykt XVI w homi­lii wygło­szo­nej w Wiel­ki Czwar­tek. Czy Jezus był esseń­czy­kiem?

Papież nawią­zał do ist­nie­ją­cej w Ewan­ge­liach “pozor­nej prze­ciw­no­ści” odno­szą­cej się do dnia śmier­ci Jezu­sa. Szu­ka­jąc jej wyja­śnie­nia w wiel­ko­czwart­ko­wym kaza­niu papież stwier­dził, że Jezus spo­ży­wał Ostat­nią Wie­cze­rzę według zwy­cza­jów wspól­no­ty z Qum­ran. Dla­cze­go jed­nak postę­po­wał zgod­nie z naucza­niem wspól­no­ty esseń­czy­ków? Czyż­by więc sam rów­nież był jed­nym z nich? – pyta w hisz­pań­skiej gaze­cie “El Cor­reo” Iñi­go Domin­gu­ez

Trzy ewan­ge­lie – Mate­usza, Mar­ka i Łuka­sza – są bar­dzo do sie­bie podob­ne, stąd nazwa “ewan­ge­lie syn­op­tycz­ne” (tj. “widzia­ne jed­nym okiem”). Napi­sa­na póź­niej Ewan­ge­lia św. Jana róż­ni się od nich. Jed­na z róż­nic doty­czy daty śmier­ci Jezu­sa. Syn­op­ty­cy piszą o Ostat­niej Wie­cze­rzy cele­bro­wa­nej w dniu żydow­skiej Pas­chy, pod­czas któ­rej spo­ży­wa się mię­so z baran­ka. Tym­cza­sem według Ewan­ge­li Jana, Jezus miał umrzeć w dniu przy­go­to­wa­nia Pas­chy, w tej samej godzi­nie, kie­dy w świą­ty­ni zabi­ja­no rytu­al­nie baran­ki prze­zna­czo­ne na pas­chal­ną ucztę. Jezus nie mógł więc świę­cić uczty pas­chal­nej, Ostat­nia Wie­cze­rza zaś odby­ła się dzień wcze­śniej.

Ta prze­ciw­ność jesz­cze jakiś czas temu wyda­wa­ła się trud­na do wytłu­ma­cze­nia – przy­po­mniał Bene­dykt XVI. Egze­ge­ci naj­czę­ściej wyja­śnia­li, iż Jan nie poda­je daty śmier­ci Jezu­sa, ale sym­bo­licz­nie uka­zu­je praw­dę o tym, że to sam Jezus Chry­stus jest nowym i praw­dzi­wym baran­kiem. Tym­cza­sem odkry­cie w 1947 roku esseń­skich zwo­jów w Qum­ran, nad Morzem Mar­twym, pozwo­li­ło dać inne, bar­dziej prze­ko­ny­wu­ją­ce wytłu­ma­cze­nie.

Otóż esseń­czy­cy two­rzy­li żydow­ską, żyją­cą na pusty­ni, wspól­no­tę, nie uzna­ją­cą kul­tu świą­tyn­ne­go. To m.in. dla­te­go cele­bro­wa­li świę­ta według wła­sne­go kalen­da­rza, a wie­cze­rzę pas­chal­ną spra­wo­wa­li dzień wcze­śniej i to bez spo­ży­wa­nia baran­ka. Według Bene­dyk­ta XVI “Jezus cele­bro­wał Pas­chę praw­do­po­dob­nie według kalen­da­rza z Qum­ran i bez baran­ka, tak jak czy­ni­ła wspól­no­ta w Qum­ran”. Baran­kiem bowiem był sam Jezus, któ­ry miał umrzeć na następ­ny dzień.

Jak jed­nak wska­zu­je Domin­gu­ez, takie wytłu­ma­cze­nie przez papie­ża sprzecz­no­ści powo­du­je poja­wie­nie się wie­lu innych pytań, jak cho­ciaż­by takich: Jaka była rela­cja Jezu­sa z esseń­czy­ka­mi? Dla­cze­go nic o nich nie pisze się w Nowym Testa­men­cie? Jaki był zwią­zek Jezu­sa z Janem Chrzci­cie­lem, któ­ry gło­sił w pobli­żu Qum­ran? Pyta­nia te jak na razie pozo­sta­ją bez odpo­wie­dzi.