Qui pro vobis et pro multis effundetur… — która za was i za wielu będzie wylana

W liście dato­wa­nym na 17 listo­pa­da br. kar­dy­nał Fran­cis Arin­ze, pre­fekt Kon­gre­ga­cji ds. Kul­tu Boże­go i Dys­cy­pli­ny Sakra­men­tów, zwró­cił się do prze­wod­ni­czą­cych kon­fe­ren­cji bisku­pich na całym świe­cie, aby przy tłu­ma­cze­niu Msza­łu Rzym­skie­go na języ­ki naro­do­we uży­wa­li bar­dziej dokład­ne­go tłu­ma­cze­nia Słów Usta­no­wie­nia Sakra­men­tu Cia­ła i Krwi Pań­skiej. Cho­dzi o frag­ment słów, odno­szą­cych się do Kie­li­cha – sło­wa pro mul­tis mają być wszę­dzie tłu­ma­czo­ne jako za wie­lu, a nie, jak to jest w wie­lu kra­jach, za wszyst­kich. EAI Ekumenizm.pl przed­sta­wia tłu­ma­cze­nie listu kar­dy­na­ła Arin­ze z języ­ka nie­miec­kie­go.

+++

W lip­cu 2005 roku Kon­gre­ga­cja ds. Kul­tu Boże­go i Dys­cy­pli­ny Sakra­men­tów – za zgo­dą Kon­gre­ga­cji Nauki i Wia­ry – napi­sa­ła do wszyst­kich prze­wod­ni­czą­cych kon­fe­ren­cji bisku­pów, aby zapy­tać się o ich dobrze prze­my­śla­ną opi­nie, doty­czą­ca tłu­ma­cze­nia zwro­tu pro mul­tis pod­czas kon­se­kra­cji Naj­droż­szej Krwi w róż­nych języ­kach naro­do­wych.

Odpo­wie­dzi kon­fe­ren­cji bisku­pów zosta­ły prze­stu­dio­wa­ne przez dwie waty­kań­skie kon­gre­ga­cje i spo­rzą­dzo­no raport dla Ojca Świę­te­go.

Kie­ru­jąc się wska­za­nia­mi papie­ża kon­gre­ga­cja ta zwra­ca się do Waszej Eminencji/Ekscelencji z nastę­pu­ją­cy­mi sło­wa­mi:

1. Tekst ze sfor­mu­ło­wa­niem pro mul­tis został prze­ka­za­ny przez Kościół. Usta­la on dosłow­ne brzmie­nie, któ­re w rzym­skim rycie łaciń­skie­go Kościo­ła było uży­wa­ne od pierw­szych wie­ków. W cią­gu ostat­nich 30 lat nie­któ­re, zaapro­bo­wa­ne wer­sje w języ­kach naro­do­wych posłu­gi­wa­ły się inter­pre­tu­ją­cym tłu­ma­cze­niem “za wszyst­kich”, “per tut­ti”, lub uży­wa­ły ekwi­wa­len­tów.

2. Nie ma żad­nych wąt­pli­wo­ści doty­czą­cych waż­no­ści mszy, któ­re cele­bro­wa­ne były zgod­nie z porząd­kiem zaapro­bo­wa­ne­go brze­mie­nia i zawie­ra­ły ekwi­wa­lent „za wszyst­kich”, co Kon­gre­ga­cja ds. Kul­tu Boże­go już stwier­dzi­ła (1974). Brzmie­nie „za wszyst­kich” jest bez wąt­pie­nia zgod­ne z pra­wi­dło­wa inter­pre­ta­cją zamia­ru nasze­go Pana, jak to jest wyra­żo­ne w tek­ście. Jest to dogmat wia­ry, że Chry­stus za wszyst­kich męż­czyzn i kobie­ty umarł na krzy­żu.

3. Jed­na­ko­woż ist­nie­je wie­le argu­men­tów, prze­ma­wia­ją­cych za bar­dziej pre­cy­zyj­nym odda­niem tra­dy­cyj­nej for­mu­ły pro mul­tis.

a. Ewan­ge­lie syn­op­tycz­ne (Mt 26,28; Mk 14,21) jed­no­znacz­nie mówią o “wie­lu”, za któ­rych Pan skła­da ofia­rę. Sfor­mu­ło­wa­nie to było przez wie­lu bibli­stów łączo­ne ze sło­wa­mi pro­ro­ka Iza­ja­sza (“Zacny mój Słu­ga uspra­wie­dli­wi wie­lu” – por. Iz 53,11). Bez trud­no­ści moż­li­we było­by powie­dzieć w tek­stach ewan­ge­licz­nych „za wszyst­kich” (np. Łk 12,41). Jed­nak brzmie­nie Słów Usta­no­wie­nia mówi „za wie­lu”. Dla­te­go też sło­wa te zosta­ły rów­nież tak prze­tłu­ma­czo­ne we współ­cze­snych tłu­ma­cze­niach Pisma Św.

b. Przy prze­mia­nie Kie­li­cha w języ­ku łaciń­skim, Rzym­ski Ryt zawsze brzmiał pro mul­tis, a nie pro omni­bus.

c. Ana­fo­ry, modli­twy eucha­ry­stycz­ne róż­nych rytów orien­tal­nych, czy to w grec­kim, syryj­skim, ormiań­skim, czy sło­wiań­skim języ­ku, zawie­ra­ją dosłow­ny ekwi­wa­lent łaciń­skie­go pro mul­tis.

d. “Za wie­lu” jest dokład­nym tłu­ma­cze­niem pro mul­tis, pod­czas gdy “za wszyst­kich” jest raczej wyja­śnie­niem, któ­re dobrze pasu­je do kate­che­zy.

e. Wyra­że­nie “za wie­lu” otwar­te jest na uwzględ­nie­nie każ­de­go czło­wie­ka, poświad­cza fakt, że odku­pie­nie to nie dzie­je się w spo­sób mecha­nicz­ny, bez zgo­dy lub udzia­łu poje­dyn­czej oso­by. Wie­rzą­cy jest wręcz zapro­szo­ny, aby z wia­rą przy­jąć ten dar, któ­ry jest mu daro­wa­ny, i aby otrzy­mać ponadna­tu­ral­ne życie, któ­re dane jest tym, któ­rzy mają udział w tej tajem­ni­cy i któ­rzy o niej skła­da­ją świa­dec­two w swo­im życiu tak, że pod sło­wem „wie­lu” — do któ­re­go odno­si się tekst – są zali­cza­ni.

f. Zgod­nie z instruk­cją Litur­giam authen­ti­cam powin­ny zostać pod­ję­te wysił­ki, aby w ojczy­stych języ­kach dokład­nie trzy­mać się tek­stu łaciń­skie­go.

Kon­fe­ren­cje bisku­pów tych kra­jów, w któ­rych obec­nie uży­wa­ne jest brzmie­nie „dla wszyst­kich” lub ekwi­wa­lent, pro­sze­ni są więc, aby w cią­gu następ­nych 1–2 lat kate­chi­zo­wać wier­nych w tym tema­cie, aby przy­go­to­wać ich do wpro­wa­dze­nia bar­dziej dokład­ne­go tłu­ma­cze­nia pro mul­tis w języ­kach naro­do­wych – np. “for many”, “per mol­ti”, etc. Sta­nie się to pod­czas następ­ne­go tłu­ma­cze­nia Msza­łu Rzym­skie­go, któ­re bisku­pi i Sto­li­ca Apo­stol­ska dopusz­czą do użyt­ku w róż­nych kra­jach.

Z wyra­za­mi moje­go naj­wyż­sze­go powa­ża­nia i sza­cun­ku pozo­sta­ję odda­ny w Chry­stu­sie

Fran­cis kar­dy­nał Arin­ze, pre­fekt.

+++

:: KOMENTARZ