Ekumenizm w Polsce i na świecie

Ewangelia według św. Tomasza — 60. rocznica znalezienia


“Kró­le­stwo znaj­du­je się wewnątrz was i wokół was. Kie­dy pozna­cie samych sie­bie zro­zu­mie­cie, że jeste­ście dzieć­mi Ojca żywe­go. Jeśli nie zna­cie samych sie­bie, żyje­cie w ubó­stwie” — sło­wa te przy­pi­sy­wa­ne są jed­ne­mu z uczniów Jezusa,jednak nie znaj­dzie­my ichw Biblii. Są one jed­nym ze 114 powie­dzeń tzw. Ewan­ge­lii według św. Toma­sza, jed­nej zwie­lu ewan­ge­lii apokryficznych.O jej ist­nie­niu wie­dzia­no od daw­na, ale jej treść współ­cze­śni pozna­li dopie­ro przed sześć­dzie­się­cio­ma laty, w grud­niu 1945 r. […]


“Kró­le­stwo znaj­du­je się wewnątrz was i wokół was. Kie­dy pozna­cie samych sie­bie zro­zu­mie­cie, że jeste­ście dzieć­mi Ojca żywe­go. Jeśli nie zna­cie samych sie­bie, żyje­cie w ubó­stwie” — sło­wa te przy­pi­sy­wa­ne są jed­ne­mu z uczniów Jezusa,jednak nie znaj­dzie­my ichw Biblii. Są one jed­nym ze 114 powie­dzeń tzw. Ewan­ge­lii według św. Toma­sza, jed­nej zwie­lu ewan­ge­lii apokryficznych.O jej ist­nie­niu wie­dzia­no od daw­na, ale jej treść współ­cze­śni pozna­li dopie­ro przed sześć­dzie­się­cio­ma laty, w grud­niu 1945 r. Wte­dy toegip­scy chło­pi odkry­li gno­styc­ką biblio­te­kę scho­wa­ną w zie­mi w pobli­żu Nag Ham­ma­di.

Według rela­cji wia­do­mo, że rol­ni­cy poszu­ki­wa­li zie­mi, któ­rą chcie­li użyź­niać swo­je pola. Tym­cza­sem natknę­li się na amfo­rę, w któ­rej znaj­do­wa­ły się 51 tek­stów zło­żo­nych w 13 kodeksach.W tym boga­tym zbio­rze sta­ro­żyt­nych tek­stów znaj­do­wa­ły się rów­nież kopie­kil­ku ewan­ge­lii. Zna­le­zi­sko sta­ło się zaraz wiel­ką sen­sa­cją, ponie­waż nie­któ­rzy zaczę­li gło­sić, że zwłasz­cza dwie z nich mogły­by zupeł­nie zmie­nić tra­dy­cyj­ną naukę chrze­ści­jań­stwa. Cho­dzi­ło o ewan­ge­lię przpi­sy­wa­ną apo­sto­ło­wi Toma­szo­wi i o Ewan­ge­lię Marii Mag­da­le­ny.


“Ewan­ge­lia Toma­sza” mia­ła uka­zy­wać według nie­któ­rych bada­czy nie teo­lo­gię opar­tą na wie­rze w Jezu­sa Chry­stu­sa (Mesja­sza), ale na wie­rze w Jezu­sa, według któ­re­go zba­wie­nie pole­ga na pozna­niu sie­bie same­go.


Nato­miast “Ewan­ge­lia Marii Mag­da­le­ny” mia­ła­by uka­zać zapo­mnia­ną rolę kobie­ty dla Jezu­sa­oraz dla pier­wot­ne­go Kościo­ła, któ­rym mia­ła rze­ko­mo kie­ro­wać.


Nada­nie tak donio­słe­go­zna­cze­nia tym dwóm apo­kry­fom spo­tka­ło się natych­miast z ostrą reak­cją ze stro­ny Kościo­łów chrze­ści­jań­skich, któ­re wspól­nie uzna­ją, że kanon Nowe­go Testa­men­tu został zaknię­ty i liczy 27 ksiąg. Kościo­ły przy­po­mnia­ły, że za natchnio­ne przez Ducha Świę­te­go, czy­li za zawie­ra­ją­ce praw­dzi­wie Sło­wo Boże są uzna­wa­ne jedy­nie czte­ry Ewan­ge­lie: Mate­usza, Mar­ka (naj­star­sza), Łuka­sza i Jana.


Tzw. tek­sty z Nag Ham­ma­di są kopia­mi w języ­ku kop­tyj­skim (język egip­ski z cza­sów przeda­rab­skich) tek­stów gno­styc­kich, napi­sa­nych pier­wot­nie praw­do­po­dob­nie po grec­ku. Cie­ka­we, że tek­sty z Nag Ham­ma­di zosta­ły zna­le­zio­ne dwa lata przed odkry­ciem w 1947 r. ręko­pi­sów, w tym tek­stów biblij­nych ze Sta­re­go Testa­men­tu, w Qum­ran nad Morzem Mar­twym. Jed­nak­że to wła­śnie ewan­ge­lie apo­kry­ficz­ne mia­ły stać się przy­czy­ną więk­sze­go zamie­sza­nia.


Jaką war­tość mają apo­kry­fy? Na to pyta­nie sta­ra­ło się odpo­wie­dzieć BBC World: Ewan­ge­lie apo­kry­ficz­ne są pisma­mi, któ­re poja­wi­ły się w pierw­szych wie­kach chrze­ści­jań­stwa wokół oso­by Jezu­sa z Naza­re­tu. Nada­no im nazwę “ewan­ge­lii: (dosł. Dobra Nowi­na), ponie­waż mia­ły aspekt podob­ny do czte­rech, kano­nicz­nych ewan­ge­lii z Nowe­go Testa­men­tu. Wie­le z apo­kry­fów nie speł­nia­ło kry­te­riów kano­nicz­no­ści. Nie­któ­re z tych pism powsta­ły wewnątrz gno­styc­kich sekt, i zawie­ra­ły ukry­te posła­nie ( gr. “apo­kry­phos”). Te ukry­te prze­sła­nie, któ­re przy­pi­sy­wa­no Jezu­so­wi, było prze­zna­czo­ne dla tych, któ­rzy prze­szli tajem­ną ini­cja­cję i sta­li się człon­ka­mi wspól­not gno­styc­kich. Pier­wot­nie to wła­śnie takie tek­sty nazy­wa­no “ewan­ge­lia­mi apo­kry­ficz­ny­mi”, ale póź­niej roz­sze­rzo­no to okre­śle­nie na wszyst­kie ewan­ge­lie, któ­re nie zosta­ły zali­czo­ne do kano­nu Nowe­go Testa­men­tu. Ewan­ge­lii apo­kry­ficz­nych jest bar­dzo dużo, ponad pięć­dzie­siąt.


Nie­któ­re­na­zwa­ne są imie­niem­jed­ne­go z apo­sto­łów Jezu­sa. Moż­na wśród nich wymie­nić Ewan­ge­lię Fili­pa, Toma­sza, Marii Mag­da­le­ny, Apo­kry­ficz­ną Ewan­ge­lię Jana, Ewa­ne­lię Valen­ty­na lub ina­czej Ewan­ge­lię Praw­dy, Ewan­ge­lię Egip­cjan, Ewan­ge­lię Naro­dzin i Dzie­ciń­stwa, Armeń­ską Ewan­ge­lię Dzie­ciń­stwa, Ewan­ge­lię Naro­dzin Mary­ii, Pro­to­ewan­ge­lię Świę­te­go Jaku­ba, Ewan­ge­lię pseu­do-Mate­usza, Ewan­ge­lię Męki i Zmar­twych­wsta­nia, Ewan­ge­lię Bar­tło­mie­ja, Ewan­ge­lię Niko­de­ma (zna­ną rów­nież jako “Acta Pila­ti”), Sekret­ną Ewan­ge­lię Mar­ka, Ewan­ge­lię Pio­tra, Ewan­ge­lię pseu­do-Jaku­ba, katar­ską Ewan­ge­lię pseu­do-Jana, Ewan­ge­lię Hebraj­czy­ków, Ewan­ge­lię Ebio­ni­tów, Ewan­ge­lię Bar­na­by, Ewan­ge­lię Tacja­na, Ewan­ge­lię Naza­reń­czy­ków, Ewan­ge­lię Ammo­niu­sza, Ewan­ge­lię Zemsty Zba­wi­cie­la czy też Ewan­ge­lię Śmier­ci Piła­ta.


:: Ekumenizm.pl: Ile jest ewan­ge­lii?

Ekumenizm.pl działa dzięki swoim Czytelnikom!
Portal ekumenizm.pl działa na zasadzie charytatywnej pracy naszej redakcji. Zachęcamy do wsparcia poprzez darowizny i Patronite.