Celibatowa rewolucja w Kościele Brazylii

W Bra­zy­lii, naj­więk­szym liczeb­nie rzym­sko­ka­to­lic­kim kra­ju świa­ta, każ­dej nie­dzie­li oko­ło 80% wspól­not nie może zgro­ma­dzić się wokół kapła­na cele­bru­ją­ce­go mszę. Aby temu zara­dzić, Kościół w Bra­zy­lii zaini­cjo­wał akcję świę­ce­nia żona­tych dia­ko­nów, dzię­ki temu w ostat­nich trzech latach ich licz­ba wzro­sła aż o 30%. W prak­ty­ce wyko­nu­ją oni wszyst­kie czyn­no­ści kapłań­skie oprócz cele­bra­cji mszy, udzie­la­nia­ro­zgrze­sze­nia i namasz­cza­nia cho­rych, cho­ciaż część miej­sco­wych teo­lo­gów uwa­ża, że nic nie stoi na prze­szko­dzie, aby mogli udzie­lać rów­nież i tego ostat­nie­go sakra­men­tu.

Do Naro­do­wej Komi­sji Dia­ko­nów w Bra­zy­lii nale­ży aktu­al­nie 1.892 sta­łych dia­ko­nów, co sta­no­wi 10% wszyst­kich duchow­nych w kra­ju. Komi­sja przy­zna­je, że praw­dzi­wa ich licz­ba może być dwu­krot­nie więk­sza, ponie­waż bar­dzo wie­lu dia­ko­nów jesz­cze się do niej nie zapi­sa­ło. W takich kra­jach jak Wło­chy i Mek­syk sta­li dia­ko­ni sta­no­wią odpo­wied­nio 5,6% oraz 5% duchow­nych.

Według Aldo Nata­le Ter­ri­na, pro­fe­so­ra Etno­lo­gii Reli­gij­nej i Histo­rii Reli­gii na Medio­lań­skim Uni­wer­sy­te­cie Kato­lic­kim, w Bra­zy­lii docho­dzi w rze­czy­wi­sto­ści do praw­dzi­wej rewo­lu­cji od pod­staw, ponie­waż sta­li dia­ko­ni peł­nią tutaj rolę księ­ży, cze­go raczej nie mogą czy­nić w innych kra­jach, jak USA czy Fran­cja, gdzie ich licz­ba rów­nież jest duża. Sta­ły dia­ko­nat został przy­wró­co­ny w Koście­le rzym­sko­ka­to­lic­kim w 1965 r., ale na więk­szą ska­lę zaczął roz­wi­jać się w Bra­zy­lii począw­szy od 1998 r., kie­dy Waty­kan wydał doku­ment doty­czą­cy for­ma­cji, życia i miej­sca sta­łych dia­ko­nów w wspól­no­cie kościel­nej.

Odtąd zaczę­ło się coraz częst­sze świę­ce­nie sta­łych dia­ko­nów, któ­rzy zaczę­li odgry­wać coraz więk­szą rolę w lokal­nym Koście­le, zwłasz­cza od 2002 r., kie­dy to Naro­do­wa Kon­fe­ren­cja Bisku­pów Bra­zy­lii (CNBB) wyda­ła doku­ment „Wytycz­ne dla Sta­łe­go Dia­ko­na­tu”. Epi­sko­pat wręcz pole­cił die­ce­zjom świę­ce­nie jak naj­więk­szej licz­by sta­łych dia­ko­nów.

Brak księ­ży w Bra­zy­lii nie powi­nien być jedy­nie roz­wią­za­ny wzro­stem licz­by sta­łych dia­ko­nów, uwa­ża pro­fe­sor Ter­ri­na. ‑Waty­kan powi­nien wresz­cie rów­nież zacząć wyko­rzy­sty­wać wiel­ką licz­bę wykształ­co­nych przez Kościół kapła­nów, któ­rzy musie­li opu­ścić sze­re­gi ducho­wień­stwa z powo­du zało­że­nia rodzi­ny. Prze­cież na świe­cie jest nie­co ponad 400 tys. czyn­nych kapła­nów, gdy tym­cza­sem 150 tys.z nich­mu­sia­ło odejść w odstaw­kę z powo­du zawar­cia związ­ku mał­żeń­skie­go – stwier­dził pro­fe­sor.

W Bra­zy­lii, jak się przy­pusz­cza, żona­ci księ­ża sta­no­wią aż 1/3 licz­by 18.685 księ­ży, któ­rzy słu­żą w sze­re­gach ducho­wień­stwa rzym­sko­ka­to­lic­kie­go Kościo­ła w kra­ju. “Wła­dze kościel­ne popeł­nia­ją błąd, odsu­wa­jąc od kapłań­stwa tych, któ­rzy się oże­ni­li, a jed­no­cze­śnie zacho­wu­jąc tych, któ­rzy mają kochan­ki lub kochan­ków, albo popeł­nia­ją nad­uży­cia sek­su­al­ne i pedo­fi­lię” ‑uwa­ża Ter­ri­na, zara­zem wska­zu­jąc, że „oko­ło 50% bra­zy­lij­skich kapła­nów posia­da part­ne­rów sek­su­al­nych. Ta prak­ty­ka nie­prze­strze­ga­nia ślu­bu czy­sto­ści roz­po­wszech­nia się po Euro­pie i po Sta­nach Zjed­no­czo­nych, a Kościół nic z tym nie robi” — stwier­dził medio­lań­ski pro­fe­sor.

Według zastęp­cy prze­wod­ni­czą­ce­go Naro­do­wej Komi­sji Dia­ko­nów, Zeno Kon­ze­na, tyl­ko w bra­zy­lij­skim sta­nie Rio Gran­de do Sul, 90% wszyst­kich sta­łych dia­ko­nów to byli semi­na­rzy­ści. Dla nie­go jest to jasny sygnał, że w kra­ju tym wie­lu męż­czyzn pra­gnie słu­żyć Kościo­ło­wi, ale nie chcą nało­żyć na sie­bie obo­wiąz­ku celi­ba­tu.