Moherowe szaleństwo, czyli co uwiera Polaków w głowy

Mohe­ro­we bere­ty pod­bi­ja­ją Pol­skę i to nie tyl­ko w świe­cie mody, ale tak­że poli­ty­ki, sztu­ki, reli­gii i rekla­my. O weł­nia­nym nakry­ciu gło­wy dys­ku­tu­ją wszy­scy – mło­dzi ludzie, poważ­ni publi­cy­ści, eli­ty i uli­ca. Pod sym­pa­tycz­nym okre­śle­niem “mohe­ro­we bere­ty” kry­ją się słu­chacz­ki Radia Mary­ja – star­sze, bar­dzo reli­gij­ne kobie­ty, o rady­kal­nych i kon­ser­wa­tyw­nych poglą­dach. “Bere­ty”, same w sobie, mają, mimo zaawan­so­wa­ne­go wie­ku, nie­sa­mo­wi­tą siłę prze­bi­cia. Widać je wszę­dzie tam, gdzie w Pol­sce dzie­je się coś zna­czą­ce­go. Pod gma­cha­mi sądów, jak w przy­pad­ku pro­ce­su Huel­le vs. Jan­kow­ski, pod Sej­mem, pod­czas anty­abor­cyj­nych demon­stra­cji, czy pod­czas wszel­kie­go rodza­ju “zdroż­nych” wystą­pień mniej­szo­ści zamiesz­ku­ją­cych kato­lic­ki kraj.

Ter­min “mohe­ro­we bere­ty” powstał na forach inter­ne­to­wych. Szyb­ko jed­nak został pod­chwy­co­ny przez dzien­ni­ka­rzy i publi­cy­stów, aby w koń­cu zago­ścić na sce­nie poli­tycz­nej. Mówiąc o „bere­tach” sko­ja­rze­nie nasu­wa się szyb­ko – zbio­ro­we modły odma­wia­ne na uli­cach, into­no­wa­ne pie­śni reli­gij­ne pod­czas “mohe­ro­wych mani­fe­sta­cji”, pysków­ki wywo­ły­wa­ne przez kru­che sta­rusz­ki.

Ręce do góry!

Wyra­że­nie “mohe­ro­we bere­ty” nie ma w swo­im brzmie­niu nic nega­tyw­ne­go. Star­sze panie zasłu­cha­ne w radiu o. Rydzy­ka same ocho­czo nazy­wa­ją się w ten spo­sób. Zda­ją sobie spra­wę z feno­me­nu, jaki mają oka­zję two­rzyć. “Widzę mohe­ro­we bere­ty! Bra­wo! – wołał pod­czas uro­czy­sto­ści jubi­le­uszo­wych Radia Mary­ja o. Rydzyk. — Ja swój zosta­wi­łem gdzieś tam. Kto ma mohe­ro­wy beret, ręce do góry!” – zachę­cał redemp­to­ry­sta.

„Bere­ty” zda­ją się być zbroj­nym orę­żem Radia Mary­ja. Za cel sta­wia­ją sobie obro­nę war­to­ści kato­lic­kich i naro­do­wych przed sze­ro­ko rozu­mia­ną “inno­ścią”. Chcą wal­czyć ze złem, któ­re­go upa­tru­ją we wszyst­kim co nie jest odzwier­cie­dle­niem czę­sto anty­se­mic­kich i para­ka­to­lic­kich wypo­wie­dzi o. Rydzy­ka. Dyrek­tor Radia Mary­ja stał się, po śmier­ci Jana Paw­ła II, naj­po­pu­lar­niej­szym “hie­rar­chą” Kościo­ła rzym­sko­ka­to­lic­kie­go w Pol­sce. Co waż­ne – nie nosi on jed­nak ani piu­ski, ani infu­ły, ani bire­tu. Przy­wdział wraz ze swo­im eme­ry­tal­nym szwa­dro­nem mohe­ro­wy beret. Wie­le kon­tro­wer­sji wywo­łał jeden z ostat­nich nume­rów „Wprost”, któ­re na okład­ce umie­ści­ło wize­ru­nek Rydzy­ka w stro­ju kar­dy­nal­skim na tro­nie.

Jesz­cze przed laty Kościół Rzym­sko­ka­to­lic­ki sku­pio­ny był wokół pry­ma­sa. To on, szcze­gól­nie pry­mas Ste­fan Wyszyń­ski, peł­nił funk­cję repre­zen­tan­ta pol­skich kato­li­ków. Obec­nie star­sze poko­le­nie kato­li­ków zorien­to­wa­ne jest ści­śle na o. Rydzy­ka. To on przy­czy­nia się do mar­gi­na­li­zo­wa­nia funk­cji prze­wod­ni­czą­ce­go epi­sko­pa­tu, a tym samym ma ogrom­ny wpływ na postę­pu­ją­cy w Koście­le uwiąd wła­dzy. Epi­sko­pat nie potra­fi sobie w żaden spo­sób pora­dzić z pro­ble­mem radia. Nawet powo­ła­na komi­sja dusz­pa­ster­skiej tro­ski o Radio Mary­ja nie­udol­nie zma­ga się z nie­wąt­pli­wie cha­ry­zma­tycz­nym Rydzy­kiem. Prze­wod­ni­czą­cy komi­sji, abp Leszek Sła­woj Głódź posą­dza­ny jest nawet o odpły­nię­cie w mohe­ro­we sze­re­gi.

Praw­do­po­dob­nie dopie­ro per­spek­ty­wa cza­su poka­że, czy „mohe­ro­we bere­ty” i Radio Mary­ja sta­ną się iko­ną kon­ser­wa­ty­zmu kato­lic­kie­go w Pol­sce. Jak na razie o. Rydzyk umie­jęt­nie dzie­li Kościół kato­lic­ki. Kto nie z  nami ten prze­ciw nam!

Moher tu, moher tam…

Ogól­no­pol­skie cza­so­pi­smo dla żaków „Stu­denc­ka”, w wyni­ku prze­pro­wa­dzo­nej na pol­skich uczel­niach ankie­ty, uzna­ło zwrot „mohe­ro­we bere­ty” za naj­po­pu­lar­niej­sze sfor­mu­ło­wa­nie koń­czą­ce­go się 2005 roku. Dla porów­na­nia w minio­nym roku zwy­cię­ży­ło sło­wo „lans”.

Mohe­ro­we bere­ty wdar­ły się tak­że do rekla­my. Fir­ma House – jed­na z naj­bar­dziej zna­nych na ryn­ku marek ubrań dla mło­dzie­ży, wyko­rzy­sta­ła weł­nia­ne nakry­cie gło­wy do pro­mo­wa­nia swo­ich pro­duk­tów. Na swo­jej stro­nie inter­ne­to­wej umie­ści­ła grę kom­pu­te­ro­wą. Jej boha­ter­ką jest star­sza kobie­ta w mohe­ro­wym bere­cie. Jak przy­sta­ło na grę ma ona do wyko­na­nia kil­ka zadań – cze­sze beret, prze­ga­nia cho­mi­ka i bro­ni rydza. Szcze­gól­nie wymow­ne i przy­wo­dzą­ce na myśl jed­no­znacz­ne sko­ja­rze­nia mogą być dwie ostat­nie czyn­no­ści. Na stro­nie z pomy­sło­wą rekla­mą moż­na wydru­ko­wać kupon raba­to­wy upraw­nia­ją­cy do 20% zniż­ki w skle­pach mar­ki House.

“Rekla­ma adre­so­wa­na jest do mło­dzie­ży w wie­ku 15–25 lat. Mło­dzi ludzie są uważ­ny­mi obser­wa­to­ra­mi. Z dystan­sem i bez zbęd­ne­go pato­su pod­cho­dzą do świa­ta poli­ty­ki, w któ­rym kró­lu­ją ostat­nio mohe­ro­we bere­ty. Po ostat­nich wybo­rach pol­ska sce­na poli­tycz­na znaj­du­je swo­je odzwier­cie­dle­nie w kaba­re­cie i dla­te­go posta­no­wi­li­śmy podejść humo­ry­stycz­nie do tego zja­wi­ska – powie­dział dla EAI Ekumenizm.pl Grze­gorz Koter­wa, dyrek­tor i czło­nek zarzą­du spół­ki Art­man, wła­ści­cie­la bran­du House. Abso­lut­nie nie cho­dzi nam o kon­tekst reli­gij­ny. Raczej o obser­wa­cję spo­łecz­no-poli­tycz­ną, któ­rą dostrze­ga­ją tak­że mło­dzi ludzie. Nasza rekla­ma to poka­za­nie im mohe­ro­wych bere­tów z humo­ry­stycz­nej stro­ny” – dodał.

Zwy­cię­stwo i wła­dza

Bere­ty sta­ły się mod­ne tak­że wśród arty­stów. O słu­chacz­kach Radia Mary­ja śpie­wa zespół Big Cyc „Mohe­ro­we bere­ty – panu­ją nad świa­tem / Mohe­ro­we bere­ty – zaczy­na­ją kru­cja­tę / Mohe­ro­we bere­ty – zwy­cię­stwo i wła­dza / W mohe­ro­wym bere­cie będzie lepiej na świe­cie.” Zespół do swo­jej nowej pły­ty załą­cza tak­że instruk­cję, jak samo­dziel­nie wyko­nać beret za pomo­cą szy­deł­ka i włócz­ki.

Mohe­ro­we bere­ty sta­ły się mod­nym tren­dem nie tyl­ko w pol­skiej lek­sy­ko­lo­gii, ale rów­nież w poli­ty­ce, rekla­mie i sztu­ce. Ich prze­trwa­nie zale­żeć może jedy­nie od zain­te­re­so­wa­nia, jakie będą na sobie sku­piać. Im ono więk­sze, tym gwiaz­da mohe­ru będzie świe­cić jaśniej na fir­ma­men­cie spo­łecz­no-kul­tu­ro­wym.

Arka­diusz Klim­czak

:: Ekumenizm.pl: Mar­ke­ting reli­gij­ny