110. rocznica organizacji Polskiego Kościoła Narodowego

W tym roku przy­pa­da 110. rocz­ni­ca orga­ni­za­cji Pol­skie­go Kościo­ła Naro­do­we­go (nazwa­ne­go póź­niej: Pol­skim Naro­do­wym Kościo­łem Kato­lic­kim) w Sta­nach Zjed­no­czo­nych Ame­ry­ki Pół­noc­nej. War­to przyj­rzeć się histo­rii tej dość jesz­cze­ma­ło zna­nej, ale nie­zwy­kle inte­re­su­ją­cej wspól­no­cie kato­lic­kiej.

Idea Kościo­ła naro­do­we­go naro­dzi­ła się w wyni­ku spo­rów w Koście­le rzym­sko­ka­to­lic­kim wśród Polo­nii ame­ry­kań­skiej w XIX wie­ku. Przy­czy­ną były kon­flik­ty z księż­mi pocho­dze­nia irlandz­kie­go i nie­miec­kie­go, któ­rzy nie rozu­mie­li zwy­cza­jów i pro­ble­mów pol­skich emi­gran­tów. Począt­ko­wo opór kato­li­ków pocho­dze­nia pol­skie­go miał cha­rak­ter żywio­ło­wy w latach 1897–1904 for­mal­nie powsta­ły trzy głów­ne ośrod­ki w: Buf­fa­lo, Scran­ton i Chi­ca­go. W mar­cu 1909r. ośro­dek w Chi­ca­go, a pięć lat póź­niej ośro­dek w Buf­fa­lo połą­czy­ły się z ośrod­kiem w Scran­ton i utwo­rzy­ły Pol­ski Naro­do­wy Kościół Kato­lic­ki (PNKK). Na swo­je­go przy­wód­ce pol­sko­ka­to­li­cy wybra­li ks. Fran­cisz­ka Hodu­ra, któ­ry nie­dłu­go potem przy­jął sakre bisku­pią z rąk arcy­bi­sku­pa Unii Utrechc­kiej i włą­czył PNKK do rodzi­ny Kościo­łów sta­ro­ka­to­lic­kich.

Cho­ciaż warun­ki histo­rycz­ne ukła­da­ły się tak, że bp Hodur w pierw­szej kolej­no­ści całą swą dusz­pa­ster­ską ener­gię i reli­gij­no-spo­łecz­ny zapał skie­ro­wał ku naj­bliż­szym sobie roda­kom na obczyź­nie, to jed­nak od same­go począt­ku nur­to­wa­ła go myśl, a by wsz­cząć sta­ra­nia, by ide­olo­gię Kościo­ła Naro­do­we­go prze­szcze­pić do Pol­ski.

Pol­ski Naro­do­wy Kościół Kato­lic­ki w latach dwu­dzie­stych XX wie­ku zaczął zakła­dać para­fie rów­nież w Pol­sce. Pierw­szą była zor­ga­ni­zo­wa­na w 1922 r., para­fia kra­kow­ska w Pod­gó­rzu, pod wezwa­niem Zmar­twych­wsta­nia Pań­skie­go. Swo­bod­ną dzia­łal­ność roz­po­czę­ła jed­nak dopie­ro w 1924 r. W 1951 r. die­ce­zja pol­ska PNKK ogło­si­ła pod bru­tal­nym naci­skiem Służ­by Bez­pie­czeń­stwa auto­ke­fa­lię od pozo­sta­łych die­ce­zji Pol­skie­go Naro­do­we­go Kościo­ła Kato­lic­kie­go i utwo­rzy­ła Kościół Pol­sko­ka­to­lic­ki.

Kościół Pol­sko­ka­to­lic­ki oraz Pol­ski Naro­do­wy Kościół Kato­lic­ki nie odbie­ga od wia­ry i tra­dy­cji Świę­te­go Powszech­ne­go i Apo­stol­skie­go Kościo­ła. W spra­wo­wa­niu tych świę­tych czyn­no­ści posłu­gu­je się kalen­da­rzem litur­gicz­nym roku kościel­ne­go.

Wier­ni Kościo­łów naj­wyż­szą cześć odda­ją Bogu, zaś komu­nia św. jest udzie­la­na pod dwie­ma posta­cia­mi: Cia­ła i Krwi Pań­skiej. W okre­sie Wiel­kie­go Postu odpra­wia­na jest Dro­ga Krzy­żo­wa i Gorz­kie Żale. Wspól­no­ty odda­ją cześć tak­że anio­łom, apo­sto­łom, męczen­ni­kom i świę­tym. Kościo­ły mło­dzie­ży do 18. roku życia naka­zu­je spo­wiedź w kon­fe­sjo­na­le, pozo­sta­łym wier­nym odpusz­cza się grze­chy na Mszy św. pod­czas spo­wie­dzi powszech­nej. Litur­gia wspól­not jest zbli­żo­na do litur­gii Kościo­ła rzym­sko­ka­to­lic­kie­go. Kościół Pol­sko­ka­to­lic­ki dzie­li się natrzy die­ce­zje, w skład któ­rych wcho­dzi 81 para­fii na tere­nie Pol­ski, a Pol­ski Naro­do­wy Kościół Kato­lic­ki liczy 123 para­fii w Sta­nach Zjed­no­czo­nych i Kana­dzie wpię­ciu die­ce­zjach.