Coraz bliżej pojednania (?)

Pod­czas spe­cjal­nej kon­fe­ren­cji pra­so­wej „Zjed­no­cze­nie ukra­iń­skie­go pra­wo­sła­wia” repre­zen­tan­ci Kościo­łów pra­wo­sław­nych przed­sta­wi­li aktu­al­ny stan dia­lo­gu eku­me­nicz­ne­go na Ukra­inie.

Rzecz­nik pra­so­wy Ukra­iń­skie­go Kościo­ła Pra­wo­sław­ne­go (Patriar­cha­tu Moskiew­skie­go), bp Hri­ho­rij (Kowal­ne­ko) oraz hie­rar­cha Ukra­iń­skie­go Kościo­ła Pra­wo­sław­ne­go (Patriar­cha­tu Kijow­skie­go), bp Jew­stra­tij (Zor­ja), podzie­li­li się z dzien­ni­ka­rza­mi infor­ma­cja­mi na temat obec­ne­go sta­nu roz­mów mię­dzy Kościo­ła­mi pra­wo­sław­ny­mi na Ukra­inie. Jak oce­nia bp Jew­stra­tij w chwi­li obec­nej Kościo­ły pra­wo­sław­ne Ukra­iny, mimo ist­nie­ją­cych nie­po­ro­zu­mień i histo­rycz­nych napięć, są ze sobą dużo bli­żej. Zda­niem bp Hri­ho­ri­ja naj­więk­szą prze­szko­dą są kwe­stie kano­nicz­ne oraz brak jed­no­ści Kościo­łów pra­wo­sław­nych na Ukra­inie w rela­cjach z inny­mi Kościo­ła­mi pra­wo­słw­ny­mi na świe­cie. Jak zauwa­ża duchow­ny wie­le spraw łączy UKP KP i UKP MP – są to cho­ciaż­by: iden­tycz­na wia­ra, obo­wią­zek świa­dec­twa wia­ry czy chęć słu­że­nia spo­łe­czeń­stwu ukra­iń­skie­mu.

Mię­dzy czte­re­ma deno­mi­na­cja­mi pra­wo­sław­ny­mi ist­nie­ją­cy­mi na Ukra­inie nie ma ści­słej jed­no­ści. Ukra­iń­skie Kościo­ły pra­wo­sław­ne tego kra­ju nie uzna­ją wza­jem­nych admi­ni­stra­cji. Co wię­cej Kościół auto­ke­fa­licz­ny i UKP PK nie cie­szą się kano­nicz­no­ścią w oczach innych Cer­kwi na świe­cie. Mię­dzy spo­łecz­no­ścia­mi ich wszyst­kich ist­nie­ją histo­rycz­nie uwa­run­ko­wa­ne napię­cia. Jak zauwa­ża jed­nak bp Jew­stra­tij poja­wia­ją się już „dro­go­wska­zy pojed­na­nia”. Za przy­kład podał Cer­kiew rosyj­ską oraz emi­gra­cyj­ny Rosyj­ski Kościół Pra­wo­sław­ny Zagra­ni­cą. Dia­log mię­dzy nimi zaczął się nie­śmia­ło w latach 80-tych i — pro­wa­dzo­ny przez lata — dopro­wa­dził je na począt­ku XXI wie­ku do peł­nej jed­no­ści.

Na pyta­nie dzien­ni­ka­rzy, czy były w ostat­nich dniach pro­wa­dzo­ne roz­mo­wy na temat powo­ła­nia w przy­szło­ści jed­ne­go lokal­ne­go Kościo­ła pra­wo­sław­ne­go na Ukra­inie, przed­sta­wi­cie­le obu Kościo­łów odpo­wie­dzie­li prze­czą­co, wyja­śnia­jąc, iż ostat­nie spo­tka­nia nie doty­czy­ły przy­szłe­go kształ­tu pra­wo­sła­wia na Ukra­inie, ale aktu­al­nych wza­jem­nych rela­cji. Bp Hri­ho­rij, zapy­ta­ny czy sło­wa patriar­chy moskiew­skie­go, iż pra­wo­sła­wie ukra­iń­skie nale­ży do „ruskie­go świa­ta” (dosł. rus­sko­vo mira) nie sta­nie się przy­czy­ną więk­szych wewnątrz-pra­wo­sław­nych napięć na Ukra­inie, odpo­wie­dział, że pamięć o wspól­nej tra­dy­cji wschod­nio­sło­wiań­skie­go pra­wo­sła­wia jest waż­na, lecz – jak zazna­czył ‑ukra­iń­scy wier­ni mają pra­wo do wła­snej histo­rii i toż­sa­mo­ści.

Nawią­zu­jąc do pomy­słu nada­nia Cer­kwiom nie­ka­no­nicz­nym na Ukra­inie sta­tu­su kano­nicz­no­ści poprzez tym­cza­so­we pod­po­rząd­ko­wa­nie patriar­cha­to­wi kon­stan­ty­no­po­li­tań­skie­mu, bp Jew­stra­tij scep­tycz­nie odniósł się do podob­ne­go pro­jek­tu. Argu­men­to­wał przy tym, iż mię­dzy dwie­ma nie­ka­no­nicz­ny­mi Cer­kwia­mi, UKP KP i Ukra­iń­skim Auto­ke­fa­licz­nym Kościo­łem Pra­wo­sław­nym nie ma peł­ne­go poro­zu­mie­nia. Co wię­cej podob­ny pomysł ozna­cza uczy­nie­nie z patriar­cha­tu kon­stan­ty­no­po­li­tań­skie­go stro­ny w mię­dzy-cer­kiew­nym kon­flik­cie na Ukra­inie, pod­czas gdy patriar­chat ten powi­nien peł­nić rolę „pośred­ni­ka i arbi­tra”.