Jan X nowym prawosławnym patriarchą antiocheńskim

Nowym zwierzch­ni­kiem Patriar­cha­tu Antio­chii i całe­go Wscho­du został 58-let­ni Jan Yazi­gi. Przy­jął tytuł Jana X. Wybo­ru doko­nał Synod Kościo­ła antio­cheń­skie­go, któ­ry zebrał się w poło­wie grud­nia w libań­skim Bala­mand. Kościel­na intro­ni­za­cja nowe­go zwierzch­ni­ka odby­ła się 10 lute­go w syryj­skim Damasz­ku.

Na uro­czy­stość przy­by­ły ofi­cjal­ne dele­ga­cje poszcze­gól­nych Kościo­łów pra­wo­sław­nych, orien­tal­nych (Kościół ormiań­ski i syryj­ski) i kato­lic­kich (patriar­cha maro­nic­ki, patriar­cha mel­chic­ki oraz bisku­pi rzym­sko-kato­lic­cy) jak rów­nież duchow­ni muzuł­mań­scy. Obec­ni byli mini­stro­wie syryj­skie­go rzą­du na cze­le z pre­mie­rem. Z uwa­gi na sytu­ację poli­tycz­ną w Syrii zabra­kło pre­zy­den­ta Basza­ra Al-Asa­da.

17 lute­go w Bej­ru­cie mia­ło miej­sce wpro­wa­dze­nie nowe­go patriar­chy na kate­drę w Bej­ru­cie. W uro­czy­stej litur­gii ponow­nie wzię­li udział m.in. przed­sta­wi­cie­le lokal­nych Cer­kwi, pol­skie pra­wo­sła­wie repre­zen­to­wał arcy­bi­skup lubel­sko-chełm­ski Abel (Popław­ski). Wśród zapro­szo­nych gości z innych Kościo­łów przy­był prze­wod­ni­czą­cy Rady Jed­no­ści Chrze­ści­jan przy Waty­ka­nie, kar­dy­nał Kurt Koch.

W swo­jej pierw­szej homi­lii Jan X nawią­zał m.in. do Arab­skiej Wio­sny Ludów i syryj­skiej rewo­lu­cji, któ­ra przy­nio­sła spo­łecz­no­ści chrze­ści­jań­skiej wie­le nie­szczęść. Wie­lu człon­ków nasze­go Kościo­ła zosta­ło siłą zmu­szo­nych do opusz­cze­nia rodzi­mych domów, wie­lu z nich stra­ci­ło pra­cę, zosta­ło bez środ­ków do życia. (…) Musi­my nieść krzyż naszej ojczy­zny i modlić się o jed­ność, pokój, wol­ność i spra­wie­dli­wość dla niej, przy tym kate­go­rycz­nie odrzu­ca­jąc wszel­ką prze­moc i nie­na­wiść – powie­dział. Jako naj­więk­sze wyzwa­nie uznał zaha­mo­wa­nie fali emi­gra­cji z powo­du woj­ny. Nowy patriar­cha chce zachę­cić wier­nych do pozo­sta­nia w Syrii, a jeże­li nie uda mu się tego doko­nać – zapew­nić im opie­kę dusz­pa­ster­ską za gra­ni­cą.

Poprzed­ni patriar­cha Igna­cy IV (Cha­zim) zmarł 5 grud­nia 2012 po 33 latach pon­ty­fi­ka­tu w wie­ku 92 lat. Patriar­chat Antio­chii swo­ją posłu­gę nie­sie głów­nie wśród Libań­czy­ków i Syryj­czy­ków na Bli­skim Wscho­dzie, ale też w obu Ame­ry­kach, Austra­lii i Oce­anii oraz Euro­pie Zachod­niej. Licz­ba wier­nych sza­co­wa­na jest na oko­ło 2 milio­ny osób. Za zało­ży­cie­li Kościo­ła uzna­je się apo­sto­łów Pio­tra i Paw­ła, od roku 451 jest patriar­cha­tem. Za cesa­rza Justy­nia­na (VI w.) Antio­chia weszła w skład tzw. pen­tar­chii – pię­ciu sta­ro­żyt­nych Kościo­łów chrze­ści­jań­skich (Rzym, Kon­stan­ty­no­pol, Alek­san­dria, Antio­chia i Jero­zo­li­ma), któ­re mia­ły prze­wo­dzić Kościo­ło­wi na zie­mi. Pra­wo­sław­ni w Liba­nie sta­no­wią oko­ło 1/5 spo­śród 41% chrze­ści­jan, w przed­re­wo­lu­cyj­nej Syrii sta­no­wi­li 70% wszyst­kich chrze­ści­jan w więk­szo­ści muzuł­mań­skim pań­stwie.

Jan X uro­dził się w 1955 roku w syryj­skiej Lat­ta­kii (sta­ro­żyt­na Laody­cea). Ukoń­czył Uni­wer­sy­tet Tesh­re­en, gdzie stu­dio­wał inży­nie­rię wod­ną i lądo­wą. Stu­dia teo­lo­gicz­ne ukoń­czył w Bala­mand w roku 1978. W grec­kich Salo­ni­kach uzy­skał dyplom Kon­ser­wa­to­rium Muzy­ki Bizan­tyj­skiej, następ­nie zwią­zał się z Uni­we­re­sy­te­tem św. Jana Dama­sceń­skie­go w Bala­mand. W 1995 roku został bisku­pem Pyr­gau (chrze­ści­jań­ski region Wadi Al-Nasra w Syrii). W 2008 roku wybra­no go na antio­cheń­skie­go metro­po­li­tę Euro­py Zachod­niej i Środ­ko­wej. Nowy patriar­cha zna­ny jest jako autor ksią­żek z teo­lo­gii, litur­gi­ki i śpie­wu cer­kiew­ne­go. Doko­nał tak­że rewi­zji nie­któ­rych arab­skich ksiąg litur­gicz­nych.

Tomasz Suli­ma