Lekcja pamięci w 100-lecie urodzin bp. Andrzeja Wantuły

W ostat­ni week­end listo­pa­da (26–27.11.) ewan­ge­li­cy z Wisły zor­ga­ni­zo­wa­li uro­czy­stą “lek­cję pamię­ci” z oka­zji 100-lecia uro­dzin bp. prof. Andrze­ja Wan­tu­ły. Zna­mien­ne wyda­rze­nie w życiu nie tyl­ko wiślań­skiej spo­łecz­no­ści ewan­ge­lic­kiej, ale też całe­go Kościo­ła Lute­rań­skie­go w Pol­sce, roz­po­czę­ło się w sobot­nie popo­łu­dnie, kon­cer­tem jubi­le­uszo­wym w koście­le apo­sto­łów Pio­tra i Paw­ła w Wiśle-Cen­trum. Zebra­nych przy­wi­tał miej­sco­wy pro­boszcz, a zara­zem głów­ny ini­cja­tor obcho­dów, ks. Wal­de­mar Szaj­thau­er. Wystą­pił chór para­fial­ny z Wisły pod dyr. Marii Śliż. Dodat­ko­wo moż­na było wysłu­chać utwo­rów na orga­nach, trąb­kach i skrzyp­cach. Bez­po­śred­nio po kon­cer­cie, dokład­nie w dniu stu­le­cia uro­dzin “Bisku­pa z Gojów” (dziel­ni­ca mia­sta Ustroń, skąd pocho­dził bp A. Wan­tu­ła), uczest­ni­cy i zapro­sze­ni goście uda­li się pod wyre­mon­to­wa­ny Dom Zbo­ro­wy, by wziąć udział w akcie rekon­se­kra­cji i nada­nia temu obiek­to­wi imie­nia bp. Andrze­ja Wan­tu­ły. Budy­nek ten został wznie­sio­ny w latach 30-tych XX w. z ini­cja­ty­wy ówcze­sne­go pro­bosz­cza wiślań­skie­go — ks. Andrze­ja Wan­tu­ły.

Litur­gię rekon­se­kra­cji pro­wa­dzi­li bp Janusz Jaguc­ki (zwierzch­nik Kościo­ła Ewan­ge­lic­ko-Augs­bur­skie­go w Pol­sce), bp Paweł Anwe­iler (zwierzch­nik Die­ce­zji Cie­szyń­skiej), bp Ryszard Bogusz (zwierzch­nik Die­ce­zji Wro­cław­skiej) oraz ks. W. Szaj­thau­er.

W sali para­fial­nej sesja nauko­wa poświę­co­na oso­bie ks. bp. dra Andrze­ja Wan­tu­ły. W sło­wach wstęp­nych ks. W. Szaj­thau­er wyra­ził gorą­ce podzię­ko­wa­nia wszyst­kim, któ­rzy przy­czy­ni­li się odre­stau­ro­wa­nia Domu Zbo­ro­we­go. Podzię­ko­wa­nia te zło­żył na ręce “maj­strów” firm wyko­nu­ją­cych pra­ce remon­to­we.

W dal­szej czę­ści sesji wystą­pi­li i swe refe­ra­ty wygło­si­li:

- dr Jaro­sław Kłacz­kow — “Okres wiślań­ski w życiu ks. Andrze­ja Wan­tu­ły”. Refe­rent szcze­gó­ło­wo omó­wił życio­rys oraz dzia­łal­ność dusz­pa­ster­ską i admi­ni­stra­cyj­ną ks. Wan­tu­ły od 1931 r. (tj. od dnia ordy­na­cji 25.10.1931) poprzez lata wzmo­żo­nej pra­cy w Wiśle do momen­tu aresz­to­wa­nia ks. Wan­tu­ły przez Gesta­po. Następ­nie krót­ko został wspo­mnia­ny epi­zod wojen­ny. W dal­szej czę­ści wykła­du, refe­rent przy­bli­żył sta­ra­nia ks. Wan­tu­ły o moż­li­wość przy­wró­ce­nia mu sta­no­wi­ska pierw­sze­go pro­bosz­cza w Wiśle aż do chwi­li rezy­gna­cji z tegoż sta­no­wi­ska i odda­nia się w głów­nej mie­rze pra­cy nauko­wej w ChAT (1956 r.). — Hen­ryk Pod­żor­ski — “Nie­uf­ni góra­le”. Autor refe­ra­tu zapre­zen­to­wał prak­tycz­ny wymiar dusz­pa­ster­skiej pra­cy ks. A. Wan­tu­ły w Wiśle. Uczest­ni­cy dowie­dzie­li się, że sam Andrzej Wan­tu­ła wie­lo­krot­nie pisał na łamach róż­nych cza­so­pism i perio­dy­ków o wiślań­skich góra­lach, pró­bu­jąc przed­sta­wić szer­sze­mu gro­nu czy­tel­ni­ków ze Ślą­ska Cie­szyń­skie­go i innych tere­nów Pol­ski spe­cy­ficz­ną struk­tu­rę men­tal­ną ewan­ge­li­ków z Wisły. Rodo­wi­ci wiśla­nie wie­lo­krot­nie “pota­ki­wa­li gło­wa­mi” pod­czas refe­ra­tu, sły­sząc bar­dzo traf­ne uwa­gi przy­szłe­go Bisku­pa Kościo­ła na temat góra­li wiślań­skich. Wie­le z tych ocen nie zatra­ci­ło bowiem do dziś swo­jej aktu­al­no­ści.

ks. rad­ca Jan Badu­ra — “O kaza­niach ks. bp. prof. dr. Andrze­ja Wan­tu­ły”. Refe­rent z nale­ży­tym sobie dyna­mi­zmem, posłu­gu­jąc się obra­zo­wym języ­kiem, przy­bli­żył postać “mistrza sło­wa”, jakim nie­wąt­pli­wie był syn zna­ne­go wów­czas biblio­fi­la i dzia­ła­cza naro­do­we­go Jana Wan­tu­ły. Ów lite­rac­ki i teo­lo­gicz­ny kunszt ks. A. Wan­tu­ły został zapre­zen­to­wa­ny na grun­cie postyl­li (zbio­ru kazań) pt: “Okru­chy ze sto­łu Pań­skie­go”.

Swo­imi wspo­mnie­nia­mi i reflek­sja­mi na temat doświad­czeń wyni­kłych z kon­tak­tów z Bisku­pem Wan­tu­łą podzie­lił się tak­że “pro­sty synek z Wisły” (cytat z “Bez­pow­rot­nie utra­co­nej lewo­ręcz­no­ści”), a obec­nie zna­ny i cenio­ny w Pol­sce pisarz, Jerzy Pilch. To on w swo­im wystą­pie­niu pod­kre­ślał, że nie wol­no zapo­mi­nać o ludziach, któ­rzy na trwa­łe wpły­wa­li na zmia­nę posta­wy wie­lu poko­leń. Do nich bez­sprzecz­nie zali­cza się postać Bisku­pa Wan­tu­ły, któ­re­go “duch” jest cią­gle żywy w pamię­ci wie­lu wiślan, a i same­go lite­ra­ta. J. Pilch przy­znał, że cień “Wiel­kie­go Bisku­pa” (sam nazwał go publicz­nie “bogiem swo­je­go dzie­ciń­stwa”) towa­rzy­szy mu każ­de­go dnia. Pisarz wymow­nie sta­rał się zachę­cać, by sta­le wra­cać pamię­cią do oso­by ks. A. Wan­tu­ły, któ­ry jako duchow­ny i czło­wiek pozo­sta­wił nie­za­tar­ty ślad auten­tycz­nej poboż­no­ści ewan­ge­lic­kiej i chrze­ści­jań­skiej, opar­tej na pogłę­bio­nej wie­rze, a wyra­ża­ją­cej się w modli­twie i odpo­wie­dzial­nej pra­cy — służ­bie dla Boga, Kościo­ła i bliź­nie­go.

Po wszyst­kich wystą­pie­niach uczest­ni­cy mogli obej­rzeć kil­ku­mi­nu­to­wy repor­taż fil­mo­wy trak­tu­ją­cy o dłu­go­let­nim wiślań­skim dusz­pa­ste­rzu, przy­go­to­wa­ny przez Marię i Hen­ry­ka Bujo­ków. Pań­stwo Bujo­ko­wie oraz Danu­ta Szczyp­ka przy­go­to­wa­li tak­że oko­licz­no­ścio­wą wysta­wę, poświę­co­ną pamię­ci bp. Wan­tu­ły.

Sesja zakoń­czy­ła się wyra­że­niem podzię­ko­wa­nia, któ­re w imie­niu rodzi­ny zło­ży­ła Urszu­la Wan­tu­ła-Rakow­ska.

Z oka­zji 100-lecia uro­dzin “Bisku­pa z Wisły” wydaw­nic­two Augu­sta­na przy­go­to­wa­ło reedy­cję postyl­li pt. “Okru­chy ze Sto­łu Pań­skie­go”. Naj­now­sze wyda­nie roz­sze­rzo­no o kaza­nia, któ­re wcze­śniej zosta­ły zatrzy­ma­ne przez cen­zu­rę. W cza­sie obrad moż­na tak­że było zaku­pić książ­kę pod red. Bar­ba­ry Żysz­kow­skiej pt. “Losy wojen­ne ks. Andrze­ja Wan­tu­ły.” Para­fia w Wiśle w kolej­nym nume­rze kwar­tal­ni­ka “Lute­ra­nin” zamie­ści­ła treść wszyst­kich refe­ra­tów, dołą­cza­jąc jesz­cze m. in. tekst wspo­mnie­nia ucznia Bisku­pa — ks. Andrze­ja Czy­ża — “Ks. Bp dr Andrzej Wan­tu­ła w moim wspo­mnie­niach”. Powyż­sze wszyst­kie tek­sty będą wkrót­ce dostęp­ne w spe­cjal­nym ser­wi­sie inter­ne­to­wym www.luteranie.pl, poświę­co­nym bp. Andrze­jo­wi Wan­tu­le.

W sobot­nich uro­czy­sto­ściach uczest­ni­czy­li przed­sta­wi­cie­le naj­wyż­szych gre­miów kościel­nych: bp Janusz Jaguc­ki, bp Paweł Anwe­iler, bp Tade­usz Szur­man, bp Ryszard Bogusz, bp Michał War­czyń­ski, bp gen. Ryszard Bor­ski, bp dr Janusz Narzyń­ski, bp dr Jan Sza­rek, ks. pre­zes Jan Gross oraz inni duchow­ni. Obok ducho­wień­stwa swo­ją obec­no­ścią uro­czy­stość zaszczy­ci­li tak­że: prof. Jerzy Buzek, pisarz Jerzy Pilch, poseł Jan Szwarc z Ustro­nia oraz gospo­darz mia­sta — bur­mistrz Jan Polo­czek i wójt Isteb­nej – Danu­ta Rabin. W uro­czy­sto­ściach wzię­li udział tak­że przed­sta­wi­cie­le para­fii ewan­ge­lic­kiej w Ragösen koło Ber­li­na, któ­ra od sze­re­gu lat utrzy­mu­je part­ner­skie sto­sun­ki z para­fią w Wiśle.

Dru­gi dzień obcho­dów set­nej rocz­ni­cy uro­dzin bp. Andrze­ja Wan­tu­ły roz­po­czął się od uro­czy­stej modli­twy przy jego gro­bie na wiślań­skim cmen­ta­rzu para­fial­nym “Na Gro­nicz­ku”. Nad mogi­łą poprzed­ni­ka prze­mó­wił Biskup Kościo­ła – bp. Janusz Jaguc­ki oraz Ewan­ge­lic­ki Biskup Woj­sko­wy – bp gen. bryg. Ryszard Bor­ski, któ­ry wspo­mniał wojen­ne losy ks. Andrze­ja Wan­tu­ły, któ­ry peł­nił funk­cję Naczel­ne­go Kape­la­na Ewan­ge­lic­kie­go Pol­skich Sił Zbroj­nych na Zacho­dzie. Po chwi­li modli­tew­ne­go sku­pie­nia kwia­ty na gro­bie bisku­pa zło­ży­li przed­sta­wi­cie­le Kon­sy­sto­rza, wiślań­skiej Rady Para­fial­nej, wiślań­skie­go oddzia­łu Pol­skie­go Towa­rzy­stwa Ewan­ge­lic­kie­go oraz władz mia­sta Wisły.

Punk­tu­al­nie o godzi­nie 10.00 w koście­le św. ap. Pio­tra i Paw­ła roz­po­czę­ło się nabo­żeń­stwo, w któ­rym wzię­li udział wier­ni i dusz­pa­ste­rze ze wszyst­kich pię­ciu wiślań­skich “dolin” (dziel­nic mia­sta Wisły), któ­re dziś są samo­dziel­ny­mi para­fia­mi, a w cza­sach pro­bosz­czo­wa­nia ks. Andrze­ja Wan­tu­ły sta­no­wi­ły jed­ną para­fię, a tak­że para­fia­nie z sąsied­niej Isteb­nej (wów­czas tak­że admi­ni­stro­wa­nej przez księ­dza Wan­tu­łę). Przy­by­łych bisku­pów, księ­ży i licz­nych para­fian oraz gości przy­wi­tał pro­boszcz Para­fii w Wiśle – ks. Wal­de­mar Szaj­thau­er. Po litur­gii wstęp­nej, któ­rą odpra­wi­li bp Michał War­czyń­ski i ks. rad­ca Jan Badu­ra, prze­mó­wił wiślań­ski histo­ryk Jan Krop, któ­ry przed­sta­wił ks. bisku­pa Andrze­ja Wan­tu­łę jako regio­na­li­stę” (jego wystą­pie­nie rów­nież zosta­ło wydru­ko­wa­ne w cza­so­pi­śmie „Lute­ra­nin”). Oko­licz­no­ścio­we kaza­nie wygło­sił Biskup Kościo­ła – bp Janusz Jaguc­ki.

Obcho­dy set­nej rocz­ni­cy uro­dzin bp. Andrze­ja Wan­tu­ły zbie­gły się w cza­sie z jubi­le­uszem 35. rocz­ni­cy ordy­na­cji trzech duchow­nych – bp. Janu­sza Jaguc­kie­go, ks. rad­cy Jana Kozie­ła z Cisow­ni­cy i ks. Emi­la Gaj­da­cza z Dzię­gie­lo­wa. W imie­niu Kon­sy­sto­rza gra­tu­la­cje i podzię­ko­wa­nia za dotych­cza­so­wą służ­bę prze­ka­za­li wice­pre­zes – Adam Pastu­cha oraz rad­ca Maciej Oczkow­ski i ks. rad­ca Jan Badu­ra. W oko­licz­no­ścio­wej lau­da­cji wice­pre­zes Kon­sy­sto­rza przy­po­mniał mię­dzy inny­mi dotych­cza­so­wą dro­gę służ­by jubi­la­tów. Bp Janusz Jaguc­ki przez 30 lat pra­co­wał w para­fii w Giżyc­ku na Mazu­rach, zaś od pię­ciu lat stoi na cze­le Kościo­ła. Ks. rad­ca Jan Kozieł pra­co­wał naj­pierw we Wro­cła­wiu, póź­niej przez sze­reg lat w Kar­pa­czu, zaś od 17 lat słu­ży w Cisow­ni­cy, jako pierw­szy w histo­rii pro­boszcz samo­dziel­nej para­fii w tej­że miej­sco­wo­ści. Ks. Emil Gaj­dacz od począt­ku swej służ­by zwią­za­ny jest z Cie­szy­nem, a w szcze­gól­no­ści z Dzię­gie­lo­wem, gdzie oprócz pra­cy para­fial­nej (jest pierw­szym admi­ni­stra­to­rem samo­dziel­nej para­fii w Dzię­gie­lo­wie) od lat słu­ży jako dusz­pa­sterz Dia­ko­na­tu Eben-Ezer i dyrek­tor Ewan­ge­lic­kich Domów Opie­ki Emaus i Emaus II.

Szcze­gól­nym ele­men­tem muzycz­nej opra­wy nabo­żeń­stwa był występ połą­czo­nych chó­rów para­fii w Wiśle, para­fii w Wiśle-Głęb­cach i w Wiśle-Malin­ce.

Po nabo­żeń­stwie odby­ło się oko­licz­no­ścio­we spo­tka­nie, w cza­sie któ­re­go dzie­lo­no się wspo­mnie­nia­mi doty­czą­cy­mi bp. Andrze­ja Wan­tu­ły oraz służ­by księ­ży, któ­rzy obcho­dzi­li swój jubi­le­usz ordy­na­cji.

ks. Mar­cin Brzó­ska i ks. Miro­sław Czyż

:: luteranie.pl

:: Stro­na poświę­co­na bp. Andrze­jo­wi Wan­tu­le

:: Foto­gra­fie z uro­czy­sto­ści