Mikael Agricola — reformator, biskup i tłumacz

Fin­lan­dia świę­tu­je w tym roku 450. rocz­ni­cę śmier­ci Micha­ła Agri­co­li (Mika­el Agri­co­la), nazy­wa­ne­go fiń­skim Lutrem. Agri­co­la nie tyl­ko dokoń­czył dzie­ła Refor­ma­cji w Fin­lan­dii, ale tak­że wniósł ogrom­ny wkład w roz­wój fiń­skiej kul­tu­ry i świa­do­mo­ści naro­do­wej, przede wszyst­kim poprzez pra­cę trans­la­tor­ską i twór­czość lite­rac­ką. W obcho­dy “Roku Agri­co­li 2007”, oprócz Kościo­ła Ewan­ge­lic­ko-Lute­rań­skie­go Fin­lan­dii, zaan­ga­żo­wa­ło się wie­le insty­tu­cji rzą­do­wych i orga­ni­za­cji spo­łecz­nych w Fin­lan­dii, ale rów­nież poza nią.

Nie jest zna­na dokład­na data naro­dzin Mika­ela Agri­co­li – wia­do­mo, że uro­dził się oko­ło roku 1510 w miej­sco­wo­ści Per­na­ja (Per­nå). Już jako dziec­ko wyróż­niał się ogrom­nym talen­tem. Gdy miał 18 lat prze­niósł się ze szko­ły w Wiborg do Tur­ku, gdzie pod­jął służ­bę u tam­tej­sze­go bisku­pa Mar­ti­na Skyt­te, sym­pa­ty­zu­ją­ce­go z ide­ami Refor­ma­cji. Skyt­te, nale­żą­cy do zako­nu domi­ni­ka­nów, nawią­zał współ­pra­cę ze szwedz­kim kró­lem Gusta­wem I Wazą. Skyt­te nie opo­wie­dział się wpraw­dzie jed­no­znacz­nie po stro­nie Refor­ma­cji, choć bli­sko współ­pra­co­wał z lute­rań­skim pry­ma­sem Szwe­cji, abp. Lau­ren­tiu­sem Petri, nad zacho­wa­niem tra­dy­cji kato­lic­kich w Skan­dy­na­wii. To wła­śnie m.in. dzię­ki Petrie­mu fiń­ski lute­ra­nizm zacho­wał tra­dy­cję litur­gicz­ną koja­rzo­ną dziś z nur­tem wyso­ko­ko­ściel­nym w łonie wspól­no­ty Kościo­łów lute­rań­skich.

W Tur­ku, jak utrzy­mu­ją histo­ry­cy, Agri­co­la miał zetknąć się z kaza­nia­mi Lutra popu­la­ry­zo­wa­ny­mi przez ucznia Wit­ten­ber­skie­go Refor­ma­to­ra, Pie­ta­rie­go Sär­ki­lah­ti­’e­go. Bp Skyt­te wysłał w 1536 r. mło­de­go teo­lo­ga na stu­dia do do Wit­ten­ber­gii, gdzie Agri­co­la stu­dio­wał u Mar­ci­na Lutra oraz Fili­pa Melanch­to­na, naj­bliż­sze­go współ­pra­cow­ni­ka Lutra. Trzy lata póź­niej z listem pole­ca­ją­cym od ks. dr. Mar­ci­na Lutra, Agri­co­la wra­ca do ojczy­zny. Podej­mu­je aktyw­ną dzia­łal­ność refor­ma­cyj­ną. Człon­ko­stwo w kapi­tu­le kate­dral­nej w Tur­ku oraz powie­rze­nie mu kie­row­nic­twa nad szko­łą kate­dral­ną dało mu real­ny wpływ na sytu­ację reli­gij­ną w kra­ju. Gdy w 1550 roku umarł bp Skyt­te obo­wiąz­ki bisku­pa powie­rzo­no Agri­co­li, jed­nak kon­se­kra­cja bisku­pia odby­ła się dopie­ro w 1554. Tym samym Agri­co­la został pierw­szym lute­rań­skim bisku­pem Fin­lan­dii.

Naj­więk­szym uzna­niem bp Agri­co­la cie­szy się jed­nak za twór­czość lite­rac­ką w j. fiń­skim (kate­chizm, modli­tew­ni­ki, agen­dy litur­gicz­ne, w tym kom­plet­ny porzą­dek nabo­żeń­stwa ewan­ge­lic­kie­go) oraz trans­la­tor­ską, cze­go naj­zna­mie­nit­szym przy­kła­dem sta­ło się wyda­ne w 1548 fiń­skie tłu­ma­cze­nie Nowe­go Testa­men­tu. Agri­co­la zamie­rzał dokoń­czyć tłu­ma­cze­nie całe­go Pisma Świę­te­go, jed­nak już nie zdą­żył. Zmarł 9 kwiet­nia 1557 w pobli­żu Moskwy.

:: Ofi­cjal­na stro­na obcho­dów Roku Agri­co­li