Kardynalskie rozważania o ekumenii

W naj­now­szym biu­le­ty­nie ewan­ge­lic­kie­go Insty­tu­tu Kon­fe­sjo­znaw­cze­go w Ben­she­im (KIB) opu­bli­ko­wa­ny został tekst refe­ra­tu nie­miec­kie­go kar­dy­na­ła Wal­te­ra Kaspe­ra, pre­zy­den­ta Papie­skiej Rady ds. Popie­ra­nia Jed­no­ści Chrze­ści­jan, wygło­szo­ny w maju br. w Ben­she­im pod­czas kon­fe­ren­cji refe­ren­tów eku­me­nicz­nych i peł­no­moc­ni­ków ds. dia­lo­gu z Kościo­łem Rzym­sko­ka­to­lic­kim. W tek­ście prze­mó­wie­nia kard. Kasper doko­nał oce­ny dotych­cza­so­wy­chro­zmów eku­me­nicz­nych, nakre­śla­jąc jed­no­znacz­nie pro­ble­my oraz nadzie­je dal­sze­go dia­lo­gu teo­lo­gicz­ne­go. Ze wzglę­du na cie­ka­wą treść przed­sta­wio­nych w biu­le­ty­nie (Mate­rial­dienst — MD) opi­nii pre­zen­tu­je­my Czy­tel­ni­kom Ekumenizm.pl frag­ment omó­wie­nia tek­stu kard. Wal­te­ra Kaspe­ra. Cały komen­tarz dostęp­ny jest w Maga­zy­nie Eku­me­nicz­nym Sem­per Refor­man­da.

Eku­me­nicz­ne uwa­run­ko­wa­nie

Swo­je roz­wa­ża­nia na temat współ­cze­sne­go eku­me­ni­zmu kar­dy­nał Kasper zaczy­na od krót­kie­go, histo­rycz­ne­go spoj­rze­nia na roz­wój eku­me­nicz­nych rela­cji, począw­szy od powsta­nia Świa­to­wej Rady Kościo­łów w 1948 roku oraz prze­ło­mo­we­go Sobo­ru Waty­kań­skie­go II (1962–65). Kasper pod­kre­śla, że uwzględ­nia­jąc kon­dy­cję dzi­siej­sze­go świa­ta, wyra­ża­ną naj­czę­ściej przez roz­po­wszech­nio­ne poję­cie glo­ba­li­za­cji, eku­me­nizm „jest chrze­ści­jań­ską odpo­wie­dzią na zna­ki cza­su, dla któ­rej nie ist­nie­je żad­na, reali­stycz­na alter­na­ty­wa.” Dia­log mię­dzy chrze­ści­ja­na­mi róż­nych tra­dy­cji zaowo­co­wał nie tyl­ko w licz­nych doku­men­tach i dekla­ra­cjach, ale przede wszyst­kim w zasad­ni­czych zmia­nach w postrze­ga­niu innych chrze­ści­jan. Ozna­cza to zatem, że „podzie­le­ni chrze­ści­ja­nie nie patrzą dziś na sie­bie jak na wro­gów, obcych lub kon­ku­ren­tów, że nie są sobie obo­jęt­ni, lecz postrze­ga­ją się i doświad­cza­ją jako bra­cia i sio­stry na wspól­nej, eku­me­nicz­nej dro­dze.”

Powyż­sze bez­cen­ne doświad­cze­nie było jesz­cze przed 50 laty nie do pomy­śle­nia, a dzi­siaj, jak zauwa­ża kar­dy­nał Kasper (na zdj.), jest ono naj­praw­dziw­szą rze­czy­wi­sto­ścią na płasz­czyź­nie para­fial­nej oraz w bila­te­ral­nych roz­mo­wach mię­dzy bisku­pa­mi i gre­mia­mi kie­row­ni­czy­mi róż­nych Kościo­łów. Dostrze­że­nie bło­go­sła­wień­stwa dia­lo­gu i eku­me­ni­zmu prze­ra­sta wszel­ką nie­uf­ność i lęk.

Świa­do­mość tego, że chrze­ści­jan wię­cej łączy niż dzie­li, że razem mogą się modlić, żyć, pra­co­wać i skła­dać wspól­ne świa­dec­two o praw­dzie jest nie­od­wra­cal­nym i nie­za­stą­pio­nym zna­kiem pra­gnie­nia jed­no­ści. Kasper sta­now­czo stwier­dza: „Kto dziś źle mówi o ruchu eku­me­nicz­nym, powi­nien wpierw pomy­śleć, czy rezy­gnu­jąc z roz­wo­ju napraw­dę chce z powro­tem poma­sze­ro­wać do kon­fe­syj­ne­go get­ta. Kto tego spró­bu­je, ten musi być opusz­czo­ny nie tyl­ko przez wszyst­kie dobre duchy, lecz tak­że przez Ducha Świę­te­go.”

Odno­sząc się do coraz gło­śniej­szych opi­nii, że ruch eku­me­nicz­ny znaj­du­je się w głę­bo­kim kry­zy­sie Kasper argu­men­tu­je, że kry­zys eku­me­ni­zmu, jeśli ma on rze­czy­wi­ście miej­sce, nie jest zna­kiem nie­po­wo­dze­nia eku­me­ni­zmu, ale dowo­dem na jego zdu­mie­wa­ją­cy suk­ces. Nawet jeśli opi­su­je się stan dzi­siej­sze­go eku­me­ni­zmu jako kry­zy­so­wy, to nale­ży rozu­mieć go w pier­wot­nym sen­sie grec­kie­go sło­wa kry­zys, ozna­cza­ją­ce­go nie zała­ma­nie, kata­stro­fę lub zruj­no­wa­nie dotych­czas osią­gnię­tych celów, lecz jako dyna­micz­ną sytu­ację prze­ło­mu, decy­zji i przej­ścia, w któ­rej obec­ny jest nie tyl­ko ele­ment roz­cza­ro­wa­nia, ale i nadziei na lep­szy bieg rze­czy.

Eku­me­nizm zachę­ca do pyta­nia o toż­sa­mość w świe­cie, któ­ry, jak już zosta­ło powie­dzia­ne, funk­cjo­nu­je w nie­zna­nych dotąd uwa­run­ko­wa­niach glo­ba­li­za­cji. Toż­sa­mość w eku­me­ni­zmie musi uni­kać skraj­no­ści, tzn. nie może być zre­du­ko­wa­na do reli­gij­ne­go fun­da­men­ta­li­zmu, ani do bez­kształt­ne­go ire­ni­zmu, pro­wa­dzą­ce­go do tanie­go eku­me­ni­zmu bez twa­rzy.

W tym samym nume­rze MD ks. biskup Klaus Engel­hardt, były pre­zes Rady Ewan­ge­lic­kie­go Kościo­ła Nie­miec (EKD) oraz były biskup kra­jo­wy Ewan­ge­lic­kie­go Kościo­ła Bade­nii stwier­dza, że eku­me­nizm żyje nie tyle z wspól­nych sfor­mu­ło­wań, lecz z „wiel­kiej cie­ka­wo­ści nie­zna­ne­go u innych.”

Dal­szy ciąg tek­stu w Maga­zy­nie SR:

Eku­me­nizm — stan obec­ny i per­spek­ty­wy na przy­szłość