Czy Moskwa i Watykan są jeszcze bliżej? Dokument o pojednaniu polsko-rosyjskim ogłoszony

Pod­pi­sa­nie doku­men­tu na Zam­ku Kró­lew­skim w War­sza­wie to nic spe­cjal­ne­go, a nasz obo­wią­zek – powie­dział nun­cjusz apo­stol­ski w Pol­sce, abp Cele­sti­no Miglio­re. Dodał jed­nak, że sygno­wa­nie ape­lu przy­bli­ża Waty­kan i Moskwę nie teo­lo­gicz­nie, ale we współ­ży­ciu. W koń­cu teo­lo­gicz­nie – jak wszy­scy już dosko­na­le wie­dzą i powta­rza­ją to od wie­lu, wie­lu lat – pra­wo­sła­wie i rzym­ski kato­li­cyzm to jak Bur­ger King i McDonald’s.

16 sierp­nia patriar­cha Cyryl, zwierzch­nik Rosyj­skiej Cer­kwi Pra­wo­sław­nej roz­po­czął histo­rycz­ną wizy­tę w Pol­sce. Histo­rycz­ną, bo to pierw­szy raz, kie­dy zwierzch­nik rosyj­skiej Cer­kwi odwie­dził Pol­skę i lokal­ny Kościół pra­wo­sław­ny. Tyl­ko tyle i aż tyle. Spo­tka­nia patriar­chy z pre­zy­den­tem RP, inny­mi poli­ty­ka­mi, epi­sko­pa­tem oraz inny­mi oso­bi­sto­ścia­mi życia publicz­ne­go, licz­ne pro­gra­my tele­wi­zyj­ne i nie­spo­ty­ka­na dotąd obec­ność pra­wo­sła­wia w naj­waż­niej­szych mediach dru­ko­wa­nych, elek­tro­nicz­nych i tele­wi­zyj­nych to ogrom­ny suk­ces pra­wo­sła­wia w Pol­sce, rów­nież ewan­ge­li­za­cyj­no-edu­ka­cyj­ny, ale na tym nie koniec. Pra­wo­sła­wie otrzy­ma­ło nie­wia­ry­god­ną szan­sę, któ­rą – szcze­rze mam nadzie­ję – wyko­rzy­sta o wie­le lepiej niż my , lute­ra­nie, kie­dy Jerzy Buzek został pre­mie­rem Rze­czy­po­spo­li­tej.

Dla wier­nych Pol­skie­go Auto­ke­fa­licz­ne­go Kościo­ła Pra­wo­sław­ne­go naj­waż­niej­szy jest ducho­wy wymiar piel­grzy­mi patriar­chy, jed­nak pięt­no poli­tycz­ne­go brze­mie­nia, któ­re ani jest lek­kie, ani przy­jem­ne, a raczej przy­tła­cza­ją­ce, utrud­nia prze­bi­cie się przez sko­ru­pę ocze­ki­wań do reli­gij­ne­go wymia­ru. Myślę, że pol­scy pra­wo­sław­ni o wie­le bar­dziej niż na doku­ment o pojed­na­niu, cze­ka­ją na ogrom­ny w świe­cie pra­wo­sław­nym auto­ry­tet hie­rar­chy, zwierzch­ni­ka naj­więk­sze­go Kościo­ła lokal­ne­go, aby utwier­dzić i wzmoc­nić się w wie­rze, dodać sobie otu­chy i poka­zać Pola­kom, iż pra­wo­sła­wie to nie tyl­ko świecz­ki przed pięk­nym iko­no­sta­sem, ale coś zna­cze­nie wię­cej.

W tym kon­tek­ście apel o pojed­na­nie wydzier­ga­ny w ste­ryl­nych warun­kach demo­kra­tycz­nej Euro­py i zaci­szach bisku­pich kom­nat tudzież sekre­ta­ria­tów, nie­wie­le ma ze świe­żo­ści i auten­tycz­nej prze­ło­mo­wo­ści, a tak­że pro­fe­tycz­no­ści podob­nych oświad­czeń kie­ro­wa­nych cho­ciaż­by przez Ewan­ge­lic­ki Kościół w Niem­czech do Pola­ków, a póź­niej przez pol­skich bisku­pów rzym­sko­ka­to­lic­kich do nie­miec­kich bra­ci w urzę­dzie. Jed­nak to, że wszyst­ko dzie­je się w bar­dzo pod­nio­słej atmos­fe­rze z góry okre­ślo­nym sce­na­riu­szem nie musi ozna­czać zupeł­ne­go deza­wu­owa­nia poro­zu­mie­nia. Nie musi…

Zawar­te są w nim waż­ne tre­ści, któ­rych wia­ry­god­ność spraw­dzi się w dzia­ła­niach oby­dwu Kościo­łów w ich ojczy­znach. Czy­ta­my m.in.: Uzna­je­my auto­no­mię wła­dzy świec­kiej i kościel­nej, lecz opo­wia­da­my się tak­że za współ­pra­cą w dzie­dzi­nie tro­ski o rodzi­nę, wycho­wa­nia, ładu spo­łecz­ne­go i innych kwe­stii waż­nych dla dobra spo­łe­czeń­stwa. Chce­my umac­niać tole­ran­cję, a przede wszyst­kim bro­nić fun­da­men­tal­nych swo­bód na cze­le z wol­no­ścią reli­gij­ną oraz bro­nić pra­wa do obec­no­ści reli­gii w życiu publicz­nym.

Mam nadzie­ję, że tym samym infor­ma­cje o łama­niu praw wol­no­ści reli­gij­nej rzym­skich kato­li­ków i pro­te­stan­tów w Rosji zosta­ną zastą­pio­ne przez depe­sze, mówią­ce o współ­pra­cy w gło­sze­niu Ewan­ge­lii i pomo­cy bliź­nie­mu.

Innym cie­ka­wym frag­men­tem są sło­wa, odno­szą­ce się do obec­no­ści Kościo­łów w spo­łe­czeń­stwie i naro­dzie – sło­wa, któ­re zna­my z setek innych dekla­ra­cji Rosyj­skiej Cer­kwi Pra­wo­sław­nej i Kon­fe­ren­cji Epi­sko­pa­tu Pol­ski, któ­re poza poczu­ciem obro­ny wspól­ne­go fron­tu i pró­ba­mi demon­stra­cji siły mówią nie­wie­le: Dzi­siaj nasze naro­dy sta­nę­ły wobec nowych wyzwań. Pod pre­tek­stem zacho­wa­nia zasa­dy świec­ko­ści lub obro­ny wol­no­ści kwe­stio­nu­je się pod­sta­wo­we zasa­dy moral­ne opar­te na Deka­lo­gu. Pro­mu­je się abor­cję, euta­na­zję, związ­ki osób jed­nej płci, któ­re usi­łu­je się przed­sta­wić jako jed­ną z form mał­żeń­stwa, pro­pa­gu­je się kon­sump­cjo­ni­stycz­ny styl życia, odrzu­ca się tra­dy­cyj­ne war­to­ści i usu­wa z prze­strze­ni publicz­nej sym­bo­le reli­gij­ne.

Czy ode­zwa oby­dwu Kościo­łów odmie­ni eku­me­nicz­ny kli­mat mię­dzy pra­wo­sła­wiem a rzym­skim kato­li­cy­zmem? Nie sądzę, jed­nak mimo swo­je­go dale­ko idą­ce­go scep­ty­cy­zmu życzę tym, któ­rzy mają ogrom­ne ocze­ki­wa­nia wobec tej wizy­ty i ode­zwy, aby się zbyt moc­no nie roz­cza­ro­wa­li.

: : Tekst doku­men­tu

: : Ekumenizm.pl: Modli­twa z agen­tem

: : Ekumenizm.pl: O wizy­cie patriar­chy Cyry­la nie­co scep­tycz­nie