Północnoamerykańscy luteranie dzielą się

Jak stwier­dza w “The Washing­ton Times” Julia Duin, “Ostat­ni week­end wrze­śnia był klu­czo­wy dla lute­ra­nów. W sześć tygo­dni po tym, gdy Ewan­ge­lic­ko-Lute­rań­ski Kościół Ame­ry­ki (ELCA) prze­gło­so­wał w Min­ne­apo­lis dopusz­cze­nie do ordy­no­wa­nia gejów i les­bi­jek żyją­cych w ‘dozgon­nych, mono­ga­micz­nych związ­kach jed­no­pł­cio­wych’ roz­po­czął się exo­dus”.

Kon­wen­cja CORE, kon­ser­wa­tyw­nej orga­ni­za­cji dzia­ła­ją­cej dotąd w ramach ELCA, powo­ła­ła do życia „wol­ny synod”, któ­ry ma sku­pić lute­ra­nów nie­za­do­wo­lo­nych z decy­zji ELCA, będą­ce­go obec­nie naj­więk­szym Kościo­łem zali­cza­nym do „głów­ne­go nur­tu” pro­te­stan­ty­zmu w Sta­nach Zjed­no­czo­nych. Lute­ra­nie z CORE nie dołą­czy­li do ist­nie­ją­cych już, kon­ser­wa­tyw­nych syno­dów: Mis­so­uri i Wiscon­sin, gdyż te nie akcep­tu­ją ordy­no­wa­nia kobiet.

ELCA napo­ty­ka na rosną­ce pro­ble­my finan­so­we w obli­czu dekla­ra­cji kon­ser­wa­tyw­nych para­fii mówią­cych, iż wyco­fa­ją one swój wkład w fun­du­sze kościel­ne, lub wręcz opusz­czą Kościół. Sta­ło się to 27 wrze­śnia udzia­łem dzie­sią­tej pod wzglę­dem wiel­ko­ści para­fii ELCA z Pho­enix, liczą­cej oko­ło 6 800 wier­nych, któ­ra jed­no­gło­śnie posta­no­wi­ła przy­łą­czyć się do „Lute­rań­skich Para­fii w Misji dla Chry­stu­sa” (LCMC), inne­go ugru­po­wa­nia, któ­re wyło­ni­ło się z ELCA.

W tym samym cza­sie, gdy powo­ły­wa­no do życia „wol­ny synod”, w Chi­ca­go spo­tka­li się lide­rzy „Luthe­rans Con­cer­ned”, orga­ni­za­cji dzia­ła­ją­cej w ELCA na rzecz gejów i les­bi­jek, któ­rzy dys­ku­to­wa­li nad reali­za­cją przez ich Kościół prze­sła­nia „histo­rycz­nej trans­for­ma­cji”, uchwa­lo­ne­go minio­ne­go lata.

Lute­ra­nie z CORE dość szyb­ko porzu­ci­li swe nadzie­je na kon­ser­wa­tyw­ne refor­mo­wa­nie ELCA, two­rząc nowe lute­rań­skie cia­ło kościel­ne. Jak stwier­dził Ryan Schwarz z komi­te­tu kie­ru­ją­ce­go CORE, „Żyje­my w momen­cie histo­rycz­nej szan­sy dla Kościo­ła w Ame­ry­ce Pół­noc­nej. Głę­bo­ko wie­rzę, że Bóg ‘refor­mu­je Kościo­ły refor­ma­cji’. (…) Naszym pro­ble­mem nie jest to na ile mamy zre­wi­do­wać lute­ra­nizm w Ame­ry­ce Pół­noc­nej, lecz raczej to, jak odpo­wie­my na to jasne zapro­sze­nie do rewi­zji lute­ra­ni­zmu w Ame­ry­ce Pół­noc­nej. (…) Two­rzy­my nową wspól­no­tę kościel­ną, gdyż nasza poprzed­nia porzu­ci­ła wia­rę jed­ne­go, świę­te­go, powszech­ne­go i apo­stol­skie­go Kościo­ła”.

Otwie­ra­jąc zgro­ma­dze­nie powo­łu­ją­ce do życia nowy synod, ks. Ken­neth Sau­er, eme­ry­to­wa­ny biskup i były prze­wod­ni­czą­cy kon­fe­ren­cji bisku­pów ELCA, stwier­dził: „Mamy obec­nie dwa Kościo­ły dzia­ła­ją­ce w ramach jed­nej struk­tu­ry orga­ni­za­cyj­nej. Jeden z nich akcen­tu­je Biblie i teo­lo­gię, zaś dru­gi – kul­tu­rę i doświad­cze­nie. Głę­bo­kie podzia­ły doty­czą fun­da­men­tal­ne­go zna­cze­nia Ewan­ge­lii, auto­ry­te­tu Pisma Świę­te­go oraz dzia­ła­nia Ducha Świę­te­go. Podział doty­ka para­fii (…), semi­na­riów, agend Kościo­ła. Jedy­nie ogól­no­ko­ściel­na orga­ni­za­cja może zacho­wy­wać jed­no­myśl­ność. (…) Jeste­śmy tu, by wspie­rać się nawza­jem. Eliasz musiał wie­dzieć, że w Izra­elu było sie­dem tysię­cy tych, któ­rzy nie zgię­li kolan przed Baalem. I my tak­że musi­my wie­dzieć, że w tym kra­ju są milio­ny wier­nych lute­rań­skich chrze­ści­jan, któ­rzy wraz z nami despe­rac­ko chcą być wier­ny­mi w uko­cha­nym Koście­le, któ­ry wła­śnie się roz­pa­da.”

Powsta­nie nowe­go syno­du popar­ły tak­że gru­py hisz­pań­sko­ję­zycz­nych i pocho­dzą­cych z Afry­ki lute­ra­nów, któ­rzy nie akcep­tu­ją decy­zji ELCA.

„Nie dzie­li­my Kościo­ła. Kościół już jest podzie­lo­ny. Po pro­stu sprzą­ta­my po tym, co zro­bił Kościół”, stwier­dził ks. Paul Ulring z komi­te­tu kie­ru­ją­ce­go CORE.

Jak zauwa­ża Julia Duin, lute­ra­nie z ELCA, nie­za­do­wo­le­ni z kie­run­ku w jakim roz­wi­ja się ich Kościół, zde­cy­do­wa­li się na sece­sję i powo­ła­nie nowych ciał kościel­nych o wie­le szyb­ciej niż epi­sko­pa­lia­nie nie­ak­cep­tu­ją­cy wybo­ru na bisku­pa die­ce­zji New Hamp­shi­re „otwar­te­go geja”, Gene’a Robin­so­na w 2003 roku. Dopie­ro w trzy lata póź­niej, tuż przed Bożym Naro­dze­niem 2006 r. osiem para­fii zde­cy­do­wa­ło się jed­ne­go dnia opu­ścić epi­sko­pal­ną die­ce­zję Vir­gi­nii. Rok 2009 przy­niósł powsta­nie Angli­kań­skie­go Kościo­ła w Ame­ry­ce Pół­noc­nej.

Wyda­rze­nia w Koście­le Epi­sko­pal­nym sta­ły się kata­li­za­to­rem dla prac nad powsta­ją­cym przy­mie­rzem angli­kań­skim, któ­re ma być swo­istym „wspól­nym mia­now­ni­kiem” dla całej Wspól­no­ty Angli­kań­skiej, defi­niu­ją­cym czym jest angli­ka­nizm (co dla scep­ty­ków wyda­je się być rze­czą nie­wy­ko­nal­ną). Bio­rąc pod uwa­gę róż­ni­ce pomię­dzy lute­ra­ni­zmem a angli­ka­ni­zmem oraz Świa­to­wą Fede­ra­cją Lute­rań­ską i Angli­can Com­mu­nion, moż­na domnie­my­wać, że postę­pu­ją­ce zróż­ni­co­wa­nie współ­cze­sne­go lute­ra­ni­zmu raczej nie spo­wo­du­je roz­po­czę­cia dzia­łań ana­lo­gicz­nych do two­rze­nia przy­mie­rza angli­kań­skie­go.