Ewangelikalni, metodyści i katolicy

The Evan­ge­li­cal Moment to tytuł naj­now­szej książ­ki ame­ry­kań­skie­go teo­lo­ga Ken­ne­tha Col­lin­sa. Recen­zje książ­ki uka­za­ły się w kil­ku cza­so­pi­smach oraz na stro­nach inter­ne­to­wych. Autor ana­li­zu­je sytu­ację kil­ku wspól­not chrze­ści­jań­skich, ich spe­cy­fi­kę i dotych­cza­so­wy roz­wój. Col­lins stwier­dza, że na świa­to­po­gląd przed­sta­wi­cie­li wie­lu wyznań naj­więk­szy wpływ mają w ostat­nim cza­sie nur­ty zbli­żo­ne do meto­dy­zmu.

Col­lins opi­su­je naj­więk­sze wyzna­nia chrze­ści­jań­skie USA. Z jego badań wyni­ka, iż cen­trum życia wie­lu ame­ry­kań­skich chrze­ści­jan jest świę­to­wa­nie nie­dzie­li. Cho­dze­nie do kościo­ła pozy­tyw­nie nasta­wia do życia i zachę­ca do lek­tu­ry Biblii, któ­rą odkry­wa się coraz czę­ściej jako pod­sta­wo­we źró­dło wia­ry. Takie­go zda­nia są też kato­li­cy, któ­rzy w swej men­tal­no­ści są dziś bar­dziej, niż jesz­cze choć­by pięć­dzie­siąt lat temu, podob­ni do chrze­ści­jan deno­mi­na­cji ewan­ge­li­kal­nych.

Chrze­ści­jań­stwo ame­ry­kań­skie sta­je się coraz bar­dziej ewan­ge­li­kal­ne, ale ten pro­ces trze­ba­po­strze­gać w kon­tek­ście idei powro­tu do korze­ni – uwa­ża autor. I tak, refor­mo­wa­ni odkry­wa­ją na powrót poglą­dy Kal­wi­na, a lute­ra­nie teo­lo­gię ks. Mar­ci­na Lutra. Naj­bar­dziej pro­pa­gu­ją­cy w ostat­nich latach lek­tu­rę Biblii, tzw. wol­ni chrze­ści­ja­nie i meto­dy­ści, znaj­du­ją wspól­ny mia­now­nik w poglą­dach ks. Joh­na Wesleya. Odkry­cie dla współ­cze­snych zało­ży­cie­la meto­dy­zmu sprzy­ja roz­po­wszech­nia­niu się w ame­ry­kań­skim chrze­ści­jań­stwie­je­go wizji Kościo­ła.

Col­lins ana­li­zu­je sytu­ację wie­lu wspól­not pro­te­stanc­kich. Zda­niem kry­ty­ków jego książ­ki, The Evan­ge­li­cal Moment sku­tecz­nie demi­to­lo­gi­zu­je obraz zmian w Kościo­łach ewan­ge­li­kal­nych. Wbrew prze­ko­na­niom kato­li­ków oraz kon­ser­wa­tyw­nych lute­ra­nów, dopusz­cze­nie nowych prą­dów filo­zo­ficz­nych oraz femi­ni­zmu do teo­lo­gii nie uczy­ni­ło tych wspól­not bar­dziej libe­ral­ny­mi. Prze­ciw­nie, wie­lu ewan­ge­li­kal­nych opo­wia­da się za tra­dy­cyj­nym wyobra­że­niem o chrze­ści­jań­stwie, Koście­le i roli Biblii.

***

Cie­ka­we dla­cze­go powrót do tra­dy­cji nastę­pu­je rów­nież w kato­li­cy­zmie. Myślę tu o USA. To wła­śnie Ame­ry­ka­nie naj­bar­dziej cie­szy­li się z wybo­ru na Sto­li­cę Pio­tro­wą kar­dy­na­ła Jose­pha Rat­zin­ge­ra. W ostat­nich latach obser­wu­je się coraz sil­niej­szy zwrot w stro­nę tra­dy­cji. Pisa­ła na ten temat cho­ciaż­by Sarah Lit­tle, pro­fe­sor Union The­olo­gi­cal Semi­na­ry w sta­nie Vir­gi­nia. Wyzna­nie kato­lic­kie sta­je się popu­lar­ne, o czym świad­czą dane doty­czą­ce kon­wer­sji na kato­li­cyzm.

Tra­dy­cjo­na­li­stycz­ny kato­li­cyzm w USA bawi do łez kiczo­wa­to­ścią, zafik­so­wa­niem na uprosz­czo­nym obra­zie Boga oraz pro­stą świa­do­mo­ścią kul­tu świę­tych, spro­wa­dzo­ne­go do pozio­mu zabo­bon­ne­go kul­tu, wyra­ża­ne­go kupo­wa­niem bry­locz­ków z wize­run­ka­mi Mat­ki Jezu­sa, okre­śla­nych w sprze­da­ży wysył­ko­wej jako “pięk­ne”.

Kato­li­cyzm słusz­nie kie­ru­je swe oczy ku Pismu, wzo­ru­jąc się w tym na ewan­ge­li­kal­nych. Szko­da było­by tyl­ko, gdy­by przez to miał zaprze­stać­po­waż­nej reflek­sji nad tymi ele­men­ta­mi, któ­re nada­ją kato­li­cy­zmo­wi jego toż­sa­mość, a któ­re mogły­by być odkry­te jako cen­ne przez innych chrze­ści­jan.

War­to przy­po­mnieć, iż do poważ­nej reflek­sji nad kato­li­cy­zmem zachę­cił parę lat temu inny ame­ry­kań­ski autor: twór­ca książ­ki The Catho­lic Moment, kon­wer­ty­ta z lute­ra­ni­zmu, John Neu­haus.

Jan Sku­piń­ski