Zmiana języka, nie doktryny — decyzja Synodu Kościoła Anglii ws. księży LGBT

Uchwa­łę taką pod­jął Synod Gene­ral­ny Kościo­ła Anglii, któ­ry obra­do­wał w lip­cu 2025 roku. Co cie­ka­we, doku­ment został przy­ję­ty pra­wie jed­no­gło­śnie, tak­że przy wspar­ciu zde­cy­do­wa­nej więk­szo­ści ewan­ge­li­kal­ne­go (kon­ser­wa­tyw­ne­go) stron­nic­twa w Koście­le Anglii.

Spra­wa doty­czy doku­men­tu Issu­es in Human Sexu­ali­ty (Kwe­stie doty­czą­ce ludz­kiej sek­su­al­no­ści), któ­ry został stwo­rzo­ny w 1991 roku i zaak­cep­to­wa­ny przez Izbę Bisku­pów (jed­na z trzech Izb w Syno­dzie Gene­ral­nym Kościo­ła Anglii).

Tekst nie był czę­ścią pra­wa kano­nicz­ne­go Kościo­ła Anglii, ale doku­men­tem pomoc­ni­czym, któ­re­go posta­no­wie­nia egze­kwo­wa­no wobec osób (od 1993 roku tak­że kobiet), któ­re ubie­ga­ją się o świę­ce­nia kapłań­skie w Koście­le Anglii.

Doku­ment wyma­ga od kan­dy­da­tów i kan­dy­da­tek, aby nie podej­mo­wa­li kon­tak­tów sek­su­al­nych z oso­ba­mi tej samej płci.

“Homo­fi­lia i inży­nie­ria gene­tycz­na”

Kry­ty­cy tek­stu argu­men­to­wa­li, że tekst pod wzglę­dem dusz­pa­ster­skim, ale też języ­ko­wym nie odpo­wia­da współ­cze­snym uwa­run­ko­wa­niom. Jako przy­kład poda­no sto­so­wa­ne poję­cia. I tak doku­ment nie mówi o homo­sek­su­ali­stach, a o oso­bach o skłon­no­ściach homo­fil­nych (ang. homo­phi­les), a oso­bom bisek­su­al­nym radzi, aby “szu­ka­ły facho­wej pora­dy celem usta­le­nia praw­dy na temat ich toż­sa­mo­ści oso­bo­wej”.

Ponad­to, na co zwra­ca uwa­gę kościel­ny tygo­dnik The Church Times, w doku­men­cie były zawar­te sfor­mu­ło­wa­nia, któ­re dziś brzmią co naj­mniej nie­po­ko­ją­co – cho­dzi m. in. o zale­ce­nie, że “było­by mądrze prze­my­śleć, jakie etycz­ne kry­te­ria muszą być roz­wa­żo­ne, gdy­by oka­za­ło się, że orien­ta­cja homo­fil­na jest pocho­dze­nia gene­tycz­ne­go” i co, jeśli moż­li­wa była­by “eli­mi­na­cja tej orien­ta­cji wśród przy­szłych poko­leń za pomo­cą inży­nie­rii gene­tycz­nej.”

Kry­ty­cy doku­men­tu pocho­dzą­cy z róż­nych frak­cji Kościo­ła Anglii pod­kre­śla­li zgod­nie, jak wiel­ką krzyw­dę tekst wyrzą­dził oso­bom LGBT w Koście­le. – Ten tekst został napi­sa­ny języ­kiem bisku­pów 1991 roku – pod­kre­śli­ła w roz­mo­wie z chrze­ści­jań­skim por­ta­lem Pre­mier Susie Leafe, dyrek­tor­ka Angli­can Futu­res, kon­ser­wa­tyw­ne­go angli­kań­skie­go think-tan­ku w Wiel­kiej Bry­ta­nii.

Wie­le osób LGBT chcąc połą­czyć powo­ła­nie i orien­ta­cję sek­su­al­ną ukry­wa­ło swo­ją toż­sa­mość sek­su­al­ną. Pro­mi­nent­nym przy­kła­dem jest nowa pry­ma­ska Kościo­ła w Walii – abp Cher­ry Vann, któ­ra zosta­ła wyświę­co­na w Koście­le Anglii i nie­daw­no ujaw­ni­ła, że od kil­ku­dzie­się­ciu żyje w sta­łym związ­ku z inną kobie­tą.

Po gło­so­wa­niu Kościół Anglii wydał oświad­cze­nie, stwier­dza­jąc, że doku­ment z 1991 roku miał być pier­wot­nie jedy­nie wytycz­ną kościel­ne­go pro­ce­su kształ­ce­nia, a fak­tycz­nie stał się czę­ścią prak­ty­ki Kościo­ła Anglii.

Jed­no­cze­śnie Kościół Anglii pod­kre­ślił, że decy­zja nie jest zmia­ną naucza­nia i dok­try­ny Kościo­ła, któ­ra uzna­je, że mał­żeń­stwo jest związ­kiem kobie­ty i męż­czy­zny. Duchow­ni Kościo­ła Anglii mogą jed­nak zawie­rać cywil­ne związ­ki part­ner­skie, jed­nak za wzię­cie ślu­bu – np. w innym Koście­le angli­kań­skim lub Koście­le, z któ­rym Kościół Anglii ma peł­ną wspól­no­tę eucha­ry­stycz­ną – angli­kań­skim duchow­nym gro­żą kon­se­kwen­cje kano­nicz­ne. Jed­no­cze­śnie kler zobo­wią­za­ny jest do życia w wstrze­mięź­li­wo­ści sek­su­al­nej.

Decy­zja Syno­du wpi­su­je się w szer­sze dzia­ła­nia Kościo­ła Anglii, doty­czą­ce ludz­kiej sek­su­al­no­ści. Cho­dzi o pro­ces Living in Love and Faith (LLF, Żyć w miło­ści i wie­rze), któ­ry wciąż napo­ty­ka na wie­le trud­no­ści i obaw zwią­za­nych z poten­cjal­ną schi­zmą w Koście­le. Pro­ces zaini­cjo­wa­no już w 2017 roku, gdy w związ­ku ze zmia­na­mi w pra­wo­daw­stwie bry­tyj­skim, Kościół dopu­ścił bło­go­sła­wie­nie par jed­no­pł­cio­wych, któ­re zawar­ły cywil­ny zwią­zek part­ner­ski bądź mał­żeń­stwo. Jed­nak cere­mo­nia w koście­le nie jest wciąż zawar­ciem mał­żeń­stwa kościel­ne­go tak jak to jest w Koście­le angli­kań­skim w USA (Kościół Epi­sko­pal­ny USA).

W czerw­cu 2025 ze sta­no­wi­ska koor­dy­na­to­ra pro­ce­su LLF ustą­pił bp Mar­tyn Snow. Powód? Nie­moż­li­we było osią­gnię­cie kon­sen­su­su w Izbie Bisku­pów, doty­czą­ce­go alter­na­tyw­ne­go nad­zo­ru kano­nicz­ne­go nad para­fia­mi, któ­re nie chcia­ły­by zaak­cep­to­wać poten­cjal­ne zmian w pra­wo­daw­stwie kościel­nym.

Zde­cy­do­wa­no, że LLF nie będzie nad­zo­ro­wać jeden biskup, a Rada Pro­gra­mo­wa, na cze­le któ­rej stać będzie Pry­mas Anglii Arcy­bi­skup Yor­ku.

Kościół Anglii bar­dzo angiel­ski

Kościół Anglii, będą­cy Kościo­łem Mat­ką dla pra­wie 90-milio­no­wej rodzi­ny samo­dziel­nych Kościo­łów angli­kań­skich na świe­cie, ucho­dzi za jeden z naj­bar­dziej zacho­waw­czych Kościo­łów angli­kań­skich na świe­cie, uwzględ­nia­jąc spek­trum Kościo­łów afry­kań­skich i azja­tyc­kich z jed­nej stro­ny i Kościo­łów liber­la­nych z dru­giej (USA, Kana­da, Walia czy Szko­cja).

Kościół Anglii dość póź­no i nie bez wewnętrz­nych napięć wpro­wa­dził świę­ce­nia kapłań­skie kobiet, a po wie­lu latach kon­se­kra­cje bisku­pie kobiet. Mimo iż kon­ser­wa­tyw­ne Kościo­ły angli­kań­skie i powią­za­ne z nimi orga­ni­za­cja­mi kry­ty­ku­ja Kościół Anglii za libe­ra­lizm to zesta­wie­nie tego Kościo­ła z wie­lo­ma inny­mi Kościo­ła­mi angli­kań­ski­mi na świe­cie poka­zu­je, że pozo­sta­je on wciąż Kościo­łem o umiar­ko­wa­nej linii poli­tycz­nej.

Kościół Anglii, któ­re­go naj­wyż­szym zarząd­cą jest monar­cha, ma sta­tus Kościo­ła usta­no­wio­ne­go. Choć nomi­na­cje bisku­pów ogła­sza­ne są przez Downing Stre­et to sam pro­ces prze­bie­ga wewnątrz­ko­ściel­nie, a rola poli­ty­ków i Pała­cu Buc­kin­gham jest zasad­ni­czo cere­mo­nial­na. Aktu­al­nie Kościół Anglii znaj­du­je się w trak­cie wybo­ru nowe­go Arcy­bi­sku­pa Can­ter­bu­ry, Pry­ma­sa całej Anglii, któ­ry jest jed­no­cze­śnie hono­ro­wym zwierzch­ni­kiem Wspól­no­ty Angli­kań­skiej.