Luterański synod o relacjach państwo-Kościół

W rela­cji doty­czą­cej zakoń­czo­ne­go w Wiśle Syno­du Kościo­ła ewan­ge­lic­ko-augs­bur­skie­go w RP poda­li­śmy, że gre­mium to zaję­ło się m.in. pro­ble­ma­mi, jakie powsta­ły w kon­tak­tach na linii pań­stwo-Kościół. Czy­tel­ni­kom EAI Ekumenizm.pl pre­zen­tu­je­my uchwa­łę Syno­du w peł­nym brzmie­niu.

Uchwa­ła nr 1

pod­ję­ta na 10 sesji XI Syno­du Kościo­ła Ewan­ge­lic­ko-Augs­bur­skie­go w RP

Synod Kościo­ła Ewan­ge­lic­ko-Augs­bur­skie­go w RP, jako uoso­bie­nie i wyra­zi­ciel wszyst­kich praw przy­słu­gu­ją­cych Kościo­ło­wi, będąc jed­no­cze­śnie naj­wyż­szym pra­wo­daw­cą kom­pe­tent­nym do podej­mo­wa­nia uchwał w zakre­sie ogól­nych praw i prze­pi­sów kościel­nych z nie­po­ko­jem i zatro­ska­niem dostrze­ga prze­ja­wy zakłó­ca­nia zasa­dy auto­no­mii Kościo­ła w zakre­sie jego spraw orga­ni­za­cyj­nych i wewnętrz­nych, gwa­ran­to­wa­nej przez Kon­sty­tu­cję RP, usta­wę o gwa­ran­cjach wol­no­ści sumie­nia i wyzna­nia oraz usta­wę o sto­sun­ku Pań­stwa do Kościo­ła Ewan­ge­lic­ko-Augs­bur­skie­go w RP.

Poza­ko­ściel­ne wła­dze publicz­ne naru­sza­jąc zasa­dę, iż Kościół sam okre­śla swo­ją orga­ni­za­cję wewnętrz­ną i jest samo­dziel­ny i nie­za­leż­ny od jakich­kol­wiek władz przy usta­la­niu zasad i prak­ty­ki tej­że orga­ni­za­cji, coraz czę­ściej inge­ru­ją w zakres tego władz­twa doko­nu­jąc sprzecz­nej ze sta­no­wi­skiem władz Kościo­ła inter­pre­ta­cji prze­pi­sów Zasad­ni­cze­go Pra­wa Wewnętrz­ne­go i uzna­ją przy tym, że ta poza­ko­ściel­na wykład­nia wewnątrz­ko­ściel­nych norm orga­ni­za­cyj­nych ma decy­du­ją­ce zna­cze­nie dla oce­ny praw­nej zdol­no­ści do czyn­no­ści praw­nych kościel­nych jed­no­stek orga­ni­za­cyj­nych.

Prak­ty­ka taka jest nie tyl­ko prze­ja­wem poli­tycz­nej nie­pra­wi­dło­wo­ści, ale rów­no­cze­śnie świa­dec­twem nie­zro­zu­mie­nia obo­wią­zu­ją­cych stan­dar­dów euro­pej­skich w trak­to­wa­niu sto­sun­ków Pań­stwa do Kościo­łów i związ­ków wyzna­nio­wych, bra­ku akcep­to­wa­nia dotych­czas obo­wią­zu­ją­cych norm praw­nych kształ­to­wa­nych przez uwa­run­ko­wa­nia histo­rycz­no-spo­łecz­ne oraz może być postrze­ga­na jako nie­przy­pad­ko­we dzia­ła­nia zmie­rza­ją­ce do pozba­wie­nia tra­dy­cyj­nie dzia­ła­ją­ce­go w Pol­sce Kościo­ła należ­nych mu praw pod­mio­to­wych.

Prak­ty­ka nego­wa­nia upraw­nień Kościo­ła w zakre­sie sku­tecz­ne­go i wią­żą­ce­go poświad­cza­nia kom­pe­ten­cji do repre­zen­to­wa­nia para­fii w sto­sun­kach zewnętrz­nych, żąda­nia przed­sta­wia­nia wewnątrz­ko­ściel­nych umo­co­wań do repre­zen­ta­cji, gdy Naj­wyż­sze Wła­dze Kościel­ne potwier­dza­ją tę repre­zen­ta­cję, pró­by pod­wa­ża­nia skut­ków praw­nych pra­wo­moc­nych roz­strzy­gnięć Komi­sji Regu­la­cyj­nej doty­czą­cych sym­bo­licz­ne­go i bar­dzo ogra­ni­czo­ne­go zadość­uczy­nie­nia za zabór mająt­ku Kościo­ła w okre­sie funk­cjo­no­wa­nia wła­dzy komu­ni­stycz­nej w Pol­sce, inge­ro­wa­nie przez sądow­nic­two powszech­ne w zastrze­żo­ne usta­wo­wo obsza­ry roz­strzy­gnięć Komi­sji Regu­la­cyj­nej, nie­rów­no­praw­ne trak­to­wa­nie Kościo­ła w kształ­to­wa­niu jego praw i ich póź­niej­szej reali­za­cji w porów­na­niu z inny­mi tra­dy­cyj­ny­mi Kościo­ła­mi w RP (np. w zakre­sie zwro­tu nie­ru­cho­mo­ści) nie mogą być przez Synod Kościo­ła nie­zau­wa­żo­ne i pozo­sta­wio­ne bez reak­cji.

Synod wyra­ża nie tyl­ko zanie­po­ko­je­nie, ale i jed­no­znacz­ny sprze­ciw wobec tych prak­tyk i oświad­cza, że podej­mie wszel­kie praw­nie dostęp­ne i uza­sad­nio­ne dzia­ła­nia dla reali­za­cji prze­strze­ga­nia zasa­dy auto­no­mii i rów­no­upraw­nie­nia nasze­go Kościo­ła. Synod będzie prze­ciw­dzia­łać pró­bom zakwe­stio­no­wa­nia dotych­cza­so­wych popraw­nych sto­sun­ków pomię­dzy naszym Kościo­łem a Wła­dza­mi Publicz­ny­mi naszej Ojczy­zny, dys­kre­dy­ta­cji należ­ne­go miej­sca naszej spo­łecz­no­ści wyzna­nio­wej w Kra­ju, któ­re­mu nasi Przod­ko­wie poświę­ca­li swo­je talen­ty, aktyw­ność, a czę­sto­kroć i zło­ży­li naj­wyż­szą ofia­rę — życie.

Synod Kościo­ła Ewan­ge­lic­ko-Augs­bur­skie­go w RP oświad­cza w związ­ku z powyż­szym, iż potwier­dza umo­co­wa­nie Władz Kościo­ła do doko­ny­wa­nia wią­żą­cej inter­pre­ta­cji pra­wa wewnętrz­ne­go przez Synod (wykład­nia auten­tycz­na) i przez Radę Syno­dal­ną (par. 65 ust. 1 pkt. 8 ZPW), akcep­tu­je dotych­cza­so­we dzia­ła­nia Rady Syno­dal­nej w tym zakre­sie, a ponad­to potwier­dza umo­co­wa­nie pro­bosz­czów-admi­ni­stra­to­rów do repre­zen­to­wa­nia para­fii na zewnątrz, tak­że w okre­sie, gdy instruk­cyj­ny — dwu­let­ni okres ich mia­no­wa­nia na to sta­no­wi­sko minął, a wła­dze Kościo­ła nie doko­na­ły ich odwo­ła­nia. Uzna­je ponad­to, że postę­po­wa­nie przed Komi­sją Regu­la­cyj­ną nie jest naby­ciem nie­ru­cho­mo­ści, ani tym bar­dziej jej zarzą­dza­niem w rozu­mie­niu Zasad­ni­cze­go Pra­wa Wewnętrz­ne­go. Jego przed­mio­tem nie są bowiem cywil­no­praw­ne czyn­no­ści naby­cia nie­ru­cho­mo­ści, lecz zwrot zagra­bio­ne­go mie­nia i przy­zna­nie sto­sow­nych rekom­pen­sat. Nie tyl­ko przy­zwo­le­nie, ale wręcz obo­wią­zek dzia­ła­nia Pro­bosz­czów w zakre­sie podej­mo­wa­nia czyn­no­ści zmie­rza­ją­cych do sku­tecz­nej alo­ka­cji wnio­sków rewin­dy­ka­cyj­nych i repre­zen­ta­cji para­fii w tym zakre­sie uchwa­lił Synod Kościo­ła w związ­ku z wej­ściem w życie prze­pi­sów usta­wy o sto­sun­ku Pań­stwa do Kościo­ła. Zatem pod­wa­ża­nie tych zasad przez repre­zen­tan­tów władz poza­ko­ściel­nych musi być trak­to­wa­ne jako celo­we i świa­do­mie ukie­run­ko­wa­ne dzia­ła­nie prze­ciw­ko auto­ry­te­to­wi władz Kościo­ła.

Synod Kościo­ła pra­gnie jed­no­cze­śnie wyra­zić swo­je szcze­re i gorą­ce podzię­ko­wa­nie dla tych wszyst­kich pod­mio­tów, jed­no­stek i orga­ni­za­cji, któ­re w swej codzien­nej dzia­łal­no­ści i we wza­jem­nych kon­tak­tach kie­ru­ją się nie tyl­ko etycz­ną zasa­dą rów­no­ści, ale i jej praw­nym wyra­zem. W szcze­gól­no­ści wyra­ża­my naszą wdzięcz­ność Wła­dzom Kościo­ła Rzym­sko-Kato­lic­kie­go za prze­ja­wy bra­ter­stwa, zro­zu­mie­nia i świa­dec­twa rów­ne­go trak­to­wa­nia wyni­ka­ją­ce­go z rze­czy­wi­stych inten­cji, a nie z kon­for­mi­zmu poli­tycz­ne­go.

Wyra­ża­my jako Synod nadzie­ję, że pol­scy lute­ra­nie w god­nych i rów­no­praw­nych warun­kach będą mogli nadal słu­żyć swo­jej Ojczyź­nie poprzez swo­ją aktyw­ność zawo­do­wą i spo­łecz­ną będąc waż­ną i inspi­ru­ją­cą czę­ścią Spo­łe­czeń­stwa demo­kra­tycz­ne­go w Pań­stwie Praw­nym.

Wisła, dnia 4 listo­pa­da 2006 r.

W imie­niu Syno­du Kościo­ła

( — ) Ks. Jan Gross

Pre­zes Syno­du

( — ) Ks. Wal­de­mar Pytel

Sekre­tarz Rady Syno­dal­nej