Zygmunt Bauman: kapitalizm — przejmowanie władzy od Boga

Żywe reak­cje budzi rela­cja chrze­ści­jań­stwa do kapi­ta­li­zmu i demo­kra­cji libe­ral­nej. Kro­kiem milo­wym w porząd­ko­wa­niu pojęć zwią­za­nych z dys­ku­sją o “chrze­ści­jań­stwie i współ­cze­sno­ści” było opu­bli­ko­wa­nie przez Wydaw­nic­two Lite­rac­kie książ­ki Zyg­mun­ta Bau­ma­na “Płyn­na nowo­cze­sność”. Świa­to­wej sła­wy nauko­wiec doko­nu­je w niej ana­li­zy kon­dy­cji sys­te­mu, któ­ry jest w ostrym kry­zy­sie, a zara­zem nie ma swe­go następ­cy. Z oka­zji wyda­nia książ­ki, jej autor, Zyg­munt Bau­mann, dzien­ni­karz „Gaze­ty Wybor­czej” Artur Doma­sław­ski oraz pisarz, Ceza­ry Michal­ski dys­ku­to­wa­li nie­daw­no w Kra­ko­wie o kapi­ta­li­zmie.

Stwier­dzi­li, że jedy­na rewo­lu­cja, któ­ra zwy­cię­ży­ła na Zacho­dzie w cią­gu ostat­nich kil­ku­set lat, to nie­prze­rwa­na, coraz bar­dziej rady­kal­na, rewo­lu­cja kapi­ta­li­zmu i moder­ni­za­cji. Jest ona – jak to okre­ślił Zyg­munt Bau­man – pięk­nym i strasz­nym pro­ce­sem przej­mo­wa­nia przez czło­wie­ka od Boga wła­dzy świa­tem.

Na spo­tka­niu przy­po­mnia­no, że tak­że sła­wet­na rewol­ta 1968 roku była kon­se­kwen­cją ewo­lu­cji kapi­ta­li­zmu, od kapi­ta­li­zmu pro­du­cen­tów ku kapi­ta­li­zmo­wi kon­su­men­tów. Pury­tań­ska ety­ka pra­cy i oszczęd­no­ści ustą­pi­ła wów­czas miej­sca per­mi­sy­wi­zmo­wi poko­le­nia żyją­cych na kre­dyt kon­te­sta­to­rów.

Pre­le­gen­ci zgo­dzi­li się tak­że, iż „zarów­no współ­cze­śni mło­dzi pra­wi­cow­cy, jak i lewi­cow­cy nie mają pro­jek­tu spo­łecz­ne­go, któ­ry pozwo­lił­by na okieł­zna­nie rewo­lu­cji kapi­ta­li­stycz­nej, nada­nie jej bar­dziej ludz­kich kształ­tów, szcze­gól­nie w epo­ce glo­ba­li­za­cji. Pra­wi­cow­cy i lewi­cow­cy to dzi­siaj zale­d­wie „wspól­no­ty szat­nio­we” ( to poję­cie z ostat­niej książ­ki Zyg­mun­ta Bau­ma­na ), któ­rych człon­ko­wie prze­bie­ra­ją się w śmiesz­ne ide­olo­gicz­ne kostiu­my, żeby się zaba­wić, żeby uczest­ni­czyć w jało­wym spek­ta­klu, po czym zdej­mu­ją prze­bra­nia i wra­ca­ją do cięż­kiej pra­cy w kor­po­ra­cjach.”

Zyg­munt Bau­man, to jeden z naj­waż­niej­szych auto­ry­te­tów współ­cze­snej socjo­lo­gii, wybit­ny teo­re­tyk post­mo­der­ni­zmu i glo­ba­li­za­cji, bli­ski sta­no­wi­sku spo­łecz­ne­mu Jana Paw­ła II. Ewo­lu­ował od posta­wy moskiew­skie­go apa­rat­czy­ka do kry­ty­ka pań­stwa tota­li­tar­ne­go. W swo­ich pra­cach wska­zu­je na źró­dła współ­cze­sne­go rela­ty­wi­zmu, roz­pa­du wię­zi mię­dzy­ludz­kich (auto­no­mi­za­cja sek­su), eks­klu­zy­wi­zmu spo­łecz­ne­go. Tra­ge­dia Holo­kau­stu jest dla Bau­ma­na wstę­pem do nie­rów­no­ści pro­wo­ko­wa­nych przez glo­ba­li­za­cję. Płyn­na nowo­cze­sność jest pol­skim pod­su­mo­wa­niem jego inte­lek­tu­al­ne­go dorob­ku.