Cmentarz ewangelicki — Łagiszyn (Powiat Górowski)

Łagi­szyn jest małą wio­ską w Powie­cie Górow­skim. Znaj­du­je się tam zale­d­wie kil­ka­dzie­siąt domów zamiesz­ka­łych obec­nie  przez lud­ność przy­wie­zio­ną do miej­sco­wo­ści po II woj­nie świa­to­wej ze wscho­du Pol­ski. Leży dale­ko od głów­nych dróg a więc pra­wie nikt tam nie zaglą­da.

Pierw­sza wzmian­ka o Łagi­szy­nie pocho­dzi z 1310 roku, kie­dy to miesz­kań­cy zapła­ci­li bisku­po­wi dzie­się­ci­nę.  Ostat­nim bur­mi­strzem był Robert Wah­nelt, któ­ry zmarł naj­praw­do­po­dob­niej w Niem­czech w 1953 r. Do dzi­siaj zacho­wa­ły się w pobli­skim lesie pozo­sta­ło­ści cmen­ta­rza spo­łecz­no­ści nie­miec­ko­ję­zycz­nej zamiesz­ku­ją­cej Łagi­szyn (Logi­schen) przed 1945 r.

Rys histo­rycz­ny nekro­po­li.

Obec­nie jest nie­moż­li­we usta­le­nie histo­rii obiek­tu z uwa­gi na dale­ko posu­nię­te znisz­cze­nie cmen­ta­rza. Moż­na jedy­nie stwier­dzić, że naj­star­sze zacho­wa­ne obiek­ty pocho­dzą z począt­ku XX wie­ku i że nie ma śla­dów użyt­ko­wa­nia nekro­po­lii po 1945 roku. Kwe­ren­dy w archi­wach i biblio­te­kach prze­pro­wa­dzo­ne w War­sza­wie, Pozna­niu i Wro­cła­wiu nie dały pozy­tyw­nych rezul­ta­tów w bada­niach nad histo­rią obiek­tu.

Układ prze­strzen­ny.

Cmen­tarz został zało­żo­ny na pla­nie zbli­żo­nym do kwa­dra­tu. Pier­wot­nie oto­czo­ny był jakimś ogro­dze­niem, z któ­re­go zacho­wa­ła się jedy­nie prze­wró­co­na bra­ma cegla­na, czy raczej słu­py owej bra­my w połu­dnio­wym krań­cu nekropoli.Podział na ewen­tu­al­ne kwa­te­ry, czy poje­dyn­cze rzę­dy gro­bów nie jest obec­nie czy­tel­ny. Cmen­tarz — dzi­ko pora­sta­jąc — jest obec­nie cał­ko­wi­cie wto­pio­ny w ota­cza­ją­cy go las.

Uwa­gi o mogi­łach i nagrob­kach

Do dziś zacho­wa­ło się na tere­nie nekro­po­lii tyl­ko kil­ka nagrob­ków. Prak­tycz­nie wszyst­kie są znisz­czo­ne, tabli­ce inskryp­cyj­ne leżą pośród dzi­ko pora­sta­ją­cej roślinności.Pozostałości pozwa­la­ją stwier­dzić, że nagrob­ki były typo­wy­mi obiek­ta­mi z począt­ku XX w. — Były to postu­men­ty sta­no­wią­ce pod­sta­wę pod pro­ste pły­ty usta­wio­ne pio­no­wo; pły­ty fak­tu­ro­wo opra­co­wy­wa­ne, z wmon­to­wy­wa­ną lub rytą tabli­cą inskryp­cyj­ną. Nie jest moż­li­we usta­le­nie któ­ra z tablic gdzie spo­czy­wa­ła. Jedy­nie w kil­ku przy­pad­kach jest moż­li­we odczy­ta­nie nazwisk pocho­wa­nych osób.

Drze­wo­stan oraz zna­cze­nie w kra­jo­bra­zie

Obec­nie teren cmen­ta­rza jest gęsto poro­śnię­ty tą samą roślin­no­ścią, któ­ra wystę­pu­je w ota­cza­ją­cym go lesie. Są tu m. in. aka­cje, brzo­zy, lesz­czy­na. Cmen­tarz jest cał­ko­wi­cie wto­pio­ny w ota­cza­ją­cy go las sta­no­wiąc z nim inte­gral­ną wido­ko­wą całość.

Inwen­tarz zabyt­ków sepul­kral­nych

Na tere­nie cmen­ta­rza nie wystę­pu­ją żad­ne budow­le cmen­tar­ne i gro­bo­we. Nie ma tu też pomni­ków nagrob­nych o zna­czą­cej war­to­ści histo­rycz­no-arty­stycz­nej, czy też histo­rycz­nej.

Zagad­nie­nia kon­ser­wa­tor­skie

Cmen­tarz jest cał­ko­wi­cie nie­mal znisz­czo­ny. Układ prze­strzen­ny nie jest czy­tel­ny. Teren nekro­po­lii sta­no­wi nie­mal inte­gral­ną całość w ota­cza­ją­cym go lasem. Zacho­wa­ne są  jedy­nie — w złym sta­nie — frag­men­ty nie­licz­nych nagrob­ków oraz cegla­ne słu­py prze­wró­co­nej bra­my cmen­tar­nej. Cmen­tarz nie wyma­ga ochro­ny kon­ser­wa­tor­skiej.

Jak dotrzeć?

Jadąc dro­gą z Lesz­na do Góry za wio­ską Glin­ka nale­ży skrę­cić w pra­wo w kie­run­ku Siciny/ Wro­nów i na kolej­nym skrzy­żo­wa­niu jesz­cze raz w pra­wo. Łagi­szyn odda­lo­ny jest od Glin­ki o oko­ło 4 km, od Lesz­na o oko­ło 15 km.

Foto: Andrzej Prze­woź­ny

Lin­ki:

Krót­ka histo­ria Łagi­szy­na (po nie­miec­ku)

Powiat Górow­ski

Stro­na A. Prze­woź­ne­go — auto­ra zdjęć

Para­fia Ewan­ge­lic­ko-Augs­bur­ska w Lesz­nie