Dzień św. Łukasza Ewangelisty

“Ale ty bądź czuj­ny we wszyst­kim, cierp, wyko­nuj pra­cę ewan­ge­li­sty, peł­nij rze­tel­nie służ­bę swo­ją. Albo­wiem już nie­ba­wem będę zło­żo­ny w ofie­rze, a czas roz­sta­nia mego z życiem nad­szedł. Dobry bój bojo­wa­łem, bie­gu doko­na­łem, wia­rę zacho­wa­łem; a teraz ocze­ku­je mnie wie­niec spra­wie­dli­wo­ści, któ­ry mi w owym dniu da Pan, sędzia spra­wie­dli­wy, a nie tyl­ko mnie, lecz i wszyst­kim, któ­rzy umi­ło­wa­li przyj­ście Jego. Sta­raj się przyjść do mnie rychło; albo­wiem Demas mnie opu­ścił, umi­ło­waw­szy świat docze­sny, i odszedł do Tesa­lo­ni­ki, Kre­scent do Gala­cji, Tytus do Dal­ma­cji; tyl­ko Łukasz jest ze mną.” 2 Tm 4,5–11

Autor­stwo dwóch kano­nicz­nych ksiąg Nowe­go Testa­men­tu (trze­ciej ewan­ge­lii oraz Dzie­jów Apo­stol­skich) przy­pi­su­je się tra­dy­cyj­nie Łuka­szo­wi, towa­rzy­szo­wi świę­te­go Paw­ła. Paweł w Liście do Kolo­san pisze o Łuka­szu „umi­ło­wa­ny lekarz.” Według tra­dy­cji Łukasz był nawró­co­nym poga­ni­nem, Gre­kiem uro­dzo­nym naj­praw­do­po­dob­niej w Antio­chii Syryj­skiej. Nie są zna­ne oko­licz­no­ści jego nawró­ce­nia. Pozna­je­my go w chwi­li kie­dy towa­rzy­szy Paw­ło­wi w jego podró­żach misyj­nych.

(…)

Jako ewan­ge­li­sta Łukasz musiał pozbie­rać róż­no­rod­ne rela­cje doty­czą­ce życia Jezu­sa. Są w niej szcze­gó­ły, któ­rych nie ma w pozo­sta­łych trzech. To Łuka­szo­wi zawdzię­cza­my opis poczę­cia i naro­dze­nia Jezu­sa a tak­że Jego dzie­ciń­stwa, oraz mamy infor­ma­cje o Jego krew­nych (rodzi­nie Jana Chrzci­cie­la). To dzię­ki tej rela­cji wie­my, że Jezus przy­szedł na świat w ubo­giej rodzi­nie. To z Ewan­ge­lii Łuka­sza zna­my dobre­go Sama­ry­ta­ni­na, nawró­co­ne­go łotra na krzy­żu i żebra­ka Łaza­rza oraz nie­li­to­ści­we­go boga­cza. Chy­ba wła­śnie Łukasz w swo­jej rela­cji uka­zu­je naj­wię­cej ostrze­żeń przed nie­bez­pie­czeń­stwem bogactw i chci­wo­ści.

(…)

Nie wia­do­mo, co dzia­ło się z Łuka­szem po śmier­ci św. Paw­ła. Jako miej­sca jego poby­tu wymie­nia się Acha­ję, Mace­do­nię, Wło­chy, Fran­cję. Być może został mia­no­wa­ny bisku­pem w jed­nym z miast Gre­cji. Pewien autor pro­lo­gu do jego Ewan­ge­lii, żyją­cy w II wie­ku, pisze, że św. Łukasz „zmarł pełen Ducha Świę­te­go” w Beocji (Gre­cja) w wie­ku 84 lat. Póź­niej­sze legen­dy o męczeń­stwie Łuka­sza za Jezu­sa raczej nie są praw­dzi­we. Pier­wot­nie Łukasz miał być pocho­wa­ny w Tebach. W IV wie­ku jego reli­kwie mia­ły zostać prze­nie­sio­ne do Kon­stan­ty­no­po­la i umiesz­czo­ne w Bazy­li­ce Dwu­na­stu Apo­sto­łów, a następ­nie w wyni­ku nie­zna­nych oko­licz­no­ści (wymie­nia się reak­cję anty­chrze­ści­jań­ską za pano­wa­nia Julia­na Apo­sta­ty albo zagro­że­nie ze stro­ny iko­no­kla­stów w wie­ku VIII) do Padwy. Odna­le­zio­ne na prze­ło­mie XI/XII wie­ku na tere­nie cmen­tar­nym znaj­du­ją­cym się w miej­scu obec­ne­go Pra­to del­la Val­le reli­kwie św. Łuka­sza są ota­cza­ne czcią w klasz­to­rze i koście­le pod wezwa­niem św. Justy­ny.

Peł­ny tekst Doro­ty Walen­cik o św. Łuka­szu Ewan­ge­li­ście na stro­nach Maga­zy­nu Teo­lo­gicz­ne­go Sem­per Refor­man­da.