Gabinet osobliwości luterańskiego teologa

Wysta­wę foto­gra­fii przed­sta­wia­ją­cych słyn­ny „Gabi­net oso­bli­wo­ści” – zbiór rzad­kich eks­po­na­tów zało­żo­ny przez lute­rań­skie­go teo­lo­ga Augu­sta Her­man­na Franc­ke moż­na było oglą­dać w Gale­rii „C” cie­cha­now­skie­go Cen­trum Kul­tu­ry i Sztu­ki. Wysta­wa była pre­zen­to­wa­na w Moskwie i Peters­bur­gu. W Pol­sce moż­na ją było podzi­wiać wyłącz­nie w Cie­cha­no­wie.

August Her­man Franc­ke uro­dził się jako syn praw­ni­ka w Lube­ce w 1663 roku. Był oso­bą bar­dzo wraż­li­wą reli­gij­nie oraz wybit­nie uzdol­nio­ną inte­lek­tu­al­nie. Już w dzie­ciń­stwie nauczył się sta­ro­żyt­nych języ­ków biblij­nych. Po stu­diach teo­lo­gicz­nych zro­dzi­ły się w nim pew­ne wąt­pli­wo­ści doty­czą­ce wia­ry. Dopie­ro lek­tu­ra frag­men­tu z Ewan­ge­lii św. Jana, spisanej„abyście wie­rzy­li, że Jezus jest Chry­stu­sem, Synem Bożym”,oraz gorą­ca modli­twa spra­wi­ły, że wąt­pli­wo­ści te opu­ści­ły go na zawsze.

Pod­czas pra­cy nauko­wej zwią­zał się z Fili­pem Jaku­bem Spe­ne­rem, pio­nie­rem lute­rań­skie­go pie­ty­zmu. W 1692 roku objął kate­drę języ­ków wschod­nich przy nowym uni­wer­sy­te­cie w Hal­le nad Sola­wą. Tu wła­śnie pro­wa­dził bar­dzo sze­ro­ką dzia­łal­ność cha­ry­ta­tyw­ną. Sie­ro­ci­niec Francke’go został zało­żo­ny w 1698 roku.W slad za nim­pow­sta­ły licz­ne insty­tu­cje peda­go­gicz­ne i spo­łecz­ne, któ­re szyb­ko zdo­by­ły świa­to­we uzna­nie.

Kwit­ną­ce w ten spo­sób mia­sto szkol­ne dys­po­no­wa­ło wie­lo­ma pomo­ca­mi, m.in. słyn­ną biblio­te­ką, ogród­ka­mi oraz gabi­ne­tem oso­bli­wo­ści, któ­re­go zdję­cia moż­na było oglą­dać na wysta­wie. Gabi­net powstał w głów­nym budyn­ku kom­plek­su przy pomo­cy księ­cia elek­to­ra Fry­de­ry­ka III. Celem tego zbio­ru rzad­kich eks­po­na­tów było przed­sta­wie­nie całe­go uni­wer­sum jako inte­gral­ne­go i dają­ce­go się pojąć orga­ni­zmu. Gabi­net ten odzwier­cie­dla mię­dzy­na­ro­do­we kon­tak­ty Augu­sta Her­ma­na Franc­ke. Zbie­rał on tutaj przed­mio­ty z całe­go świa­ta, prze­sła­ne mu przez zna­jo­mych lub sym­pa­ty­ków pro­wa­dzo­nej prze­zeń insty­tu­cji. Sym­bo­licz­nym eks­po­na­tem jest w tej­ko­lek­cji sza­fa indyj­ska, z egzo­tycz­ny­mi przed­mio­ta­mi taki­mi jak indyj­ski pan­to­fel z gwoź­dzia­mi, szka­tuł­ka z bożysz­czem lub makie­ta indyj­skiej lek­ty­ki.

War­to zauwa­żyć, że cał­ko­wi­cie zacho­wa­ny kom­pleks budyn­ków sie­ro­ciń­ca nadal znaj­du­je się w cen­trum Hal­le i został zgło­szo­ny do listy zabyt­ków spu­ści­zny kul­tu­ral­nej UNESCO. Dzi­siaj Franc­ke­sche Sti­ftun­gen zno­wu sta­ły się insty­tu­cją o euro­pej­skiej ran­dze, speł­nia­ją­cą róż­no­ra­kie zada­nia edu­ka­cyj­ne. Na tere­nie ośrod­ka dzia­ła­ją róż­ne szko­ły i kil­ka insty­tu­tów uni­wer­sy­te­tu. Franc­ke­sche Sti­ftun­gen aktyw­ne są w dzie­dzi­nie kul­tu­ry i peda­go­gi­ki. Odby­wa­ją się tam kon­cer­ty, orga­ni­zo­wa­ne są wysta­wy, wykła­dy, sym­po­zja nauko­we i zaję­cia dla dzie­ci.

Na cie­cha­now­skiej wysta­wie pre­zen­to­wa­no 20 wiel­ko­for­ma­to­wych foto­gra­fii przed­sta­wia­ją­cych poszcze­gól­ne dzia­ły „Gabi­ne­tu oso­bli­wo­ści”. Wcze­śniej foto­gra­fie były pre­zen­to­wa­ne w Moskwie i Peters­bur­gu. W Pol­sce mia­ły być poka­za­ne w War­sza­wie.

– Dol­na Sak­so­nia i Woje­wódz­two Mazo­wiec­kie mają pod­pi­sa­ną umo­wę o part­ner­skiej współ­pra­cy. Oka­za­ło się jed­nak, że w War­sza­wie nie było gdzie poka­zać wysta­wy. Wte­dy Mazo­wiec­kie Cen­trum Kul­tu­ry, któ­re było jej dys­po­nen­tem, zapro­po­no­wa­ło ją naszej gale­rii, a my się chęt­nie zgo­dzi­li­śmy – wyja­śnia Marek Zalew­ski – wice­dy­rek­tor Cen­trum Kul­tu­ry i Sztu­ki w Cie­cha­no­wie. W ten wła­śnie spo­sób, nie­co przy­pad­kiem cie­cha­no­wia­nie mie­li przez cały lipiec moż­li­wość zapo­zna­nia się z tą nie­zwy­kle cie­ka­wą wysta­wą.