Episkopalno-luterańska interkomunia

Mimo róż­nic w rozu­mie­niu urzę­dów kościel­nych, suk­ce­sji apo­stol­skiej, oby­dwie wspól­no­ty posta­no­wi­ły przy­pie­czę­to­wać rela­cje i kościel­ną prak­ty­kę, któ­re spraw­dza­ły się od wie­ku.

Nabo­żeń­stwo komu­nij­ne, pod­czas któ­re­go pod­pi­sa­no umo­wę, odby­ło się w lute­rań­skim koście­le św. Mate­usza w Mona­chium, a pro­wa­dzi­li je duchow­ni oby­dwu wyznań. Lute­ra­nów repre­zen­to­wał zwierzch­nik bawar­skie­go Kościo­ła lute­rań­skie­go bp Chri­stian Kopp, a Epi­sko­pal­ny Kościół USA (ECUSA) jego zwierzch­nik bp Sean Rowe. War­to nad­mie­nić, że choć ECUSA jest Kościo­łem ogól­no­kra­jo­wym w USA to posia­da zbli­żo­ną licz­bę wier­nych (1,6 mln), co Ewan­ge­lic­ko-Lute­rań­ski Kościół Kra­jo­wy Bawa­rii (ok. 2 mln).

W wyda­rze­niu uczest­ni­czył rów­nież ks. dr Ire­nusz Lukas, pol­ski teo­log lute­rań­ski i sekre­tarz ds. Euro­py Świa­to­wej Fede­ra­cji Lute­rań­skiej, oraz goście eku­me­nicz­ni z Kościo­ła pra­wo­sław­ne­go i rzym­sko­ka­to­lic­kie­go.

ECUSA jest jedy­nym Kościo­łem Wspól­no­ty Angli­kań­skiej repre­zen­to­wa­ny na tere­nie Bawa­rii, a histo­ria jego obec­no­ści sie­ga koń­ca XIX wie­ku, a kon­kret­nie 1896 roku. Kil­ka para­fii epi­sko­pal­nych dzia­ła­ło na tere­nie Bawa­rii do 1939 roku, kie­dy zosta­ły zamknię­te przez wła­dze hitle­row­skie. Epi­sko­pa­lia­nie powró­ci­li do Bawa­rii wraz z żoł­nie­rza­mi armii ame­ry­kań­skiej.

Obec­nie w Bawa­rii funk­cjo­nu­ją trzy para­fie epi­sko­pal­ne i każ­da z nich ma swo­ją sie­dzi­bę w budyn­kach para­fii ewan­ge­lic­ko-lute­rań­skiej – naj­star­sza Para­fia Wnie­bo­wstą­pie­nia Pań­skie­go w Mona­chium korzy­sta z gości­ny Para­fii Emma­nu­ela, z kolei Para­fia św. Boni­fa­ce­go w Augs­bur­gu zlo­ka­li­zo­wa­na jest przy lute­rań­skim koście­le Zmar­twych­wsta­nia Pań­skie­go, a Para­fia św. Jaku­ba Młod­sze­go w Norym­ber­dze przy koście­le św. Jaku­ba. W cza­sach, gdy ECUSA nie mógł zapew­nić opie­ki dusz­pa­ster­skiej para­fiom w Norym­ber­dze i Augs­bur­gu lute­rań­skie nabo­żeń­stwa w języ­ku angiel­skim pro­wa­dzi­li lokal­ni duchow­ni.

Histo­rycz­ne związ­ki

Histo­rycz­ne kon­tak­ty bawar­skich lute­ran i przed­sta­wi­cie­li angiel­skie­go nur­tu refor­ma­cji są tak dłu­gie jak jej dzie­je.

Tomasz Cran­mer, czo­ło­wa postać angiel­skiej refor­mo­wa­ni i pierw­szy nie­rzym­sko­ka­to­lic­ki arcy­bi­skup Can­ter­bu­ry i póź­niej męczen­nik, był auto­rem Modli­tew­ni­ka Powszech­ne­go (Book of Com­mon Pray­er), waż­ne­go kom­pa­su angli­kań­skiej ducho­wo­ści. Cran­mer, przed obję­ciem urzę­du arcy­bi­sku­pa, był amba­sa­do­rem kró­la Hen­ry­ka VIII na dwo­rze cesa­rza Karo­la V, i pod­czas poby­tu w Niem­czech poznał zarów­no teo­lo­gów lute­rań­skich, jak i refor­mo­wa­nych.

Wpły­wy oby­dwu nur­tów widocz­ne są w jego teo­lo­gii i póź­niej­szym roz­wo­ju teo­lo­gii angli­kań­skiej. To w Norym­ber­dze Cran­mer poznał też swo­ją przy­szłą żonę Mał­go­rza­tę, sio­strze­ni­cę Kata­rzy­ny Preu, któ­ra była żoną ks. Andre­asa Osian­de­ra, refor­ma­to­ra Norym­ber­gii i pro­bosz­cza kościo­ła św. Waw­rzyń­ca.

Dro­ga do peł­nej komu­nii

Mimo bra­ku ofi­cjal­ne­go poro­zu­mie­nia oby­dwa Kościo­ły prak­ty­ko­wa­ły gościn­ność eucha­ry­stycz­ną, któ­ra wyni­ka­ła z samo­zro­zu­mie­nia oby­dwu, spo­krew­nio­nych ze sobą tra­dy­cji. Jed­nak pod­czas spo­tka­nia oby­dwu dele­ga­cji kościel­nych w lip­cu 2012 roku w Niem­czech uzgod­nio­no chęć sfor­ma­li­zo­wa­nia i zacie­śnie­nia rela­cji.

Powsta­ła gru­pa robo­cza, któ­ra spo­ty­ka­ła się na kil­ku kon­fe­ren­cjach w Nowym Yor­ku, Tut­zing, Pary­żu i w Augs­bur­gu.

Efek­tem 15-let­nie­go dia­lo­gu teo­lo­gicz­ne­go był doku­ment Augs­bur­skie Poro­zu­mie­nie z 2022 r. Tekst stwo­rzo­no na bazie ist­nie­ją­cych już angli­kań­sko-lute­rań­skich tek­stów takich jak Ugo­da z Porvoo (1992 – mię­dzy skan­dy­naw­ski­mi i nad­bał­tyc­ki­mi Kościo­ła­mi lute­rań­ski­mi a Kościo­ła­mi angli­kań­ski­mi Euro­py) czy Dekla­ra­cja z Water­loo (2001 – mię­dzy Angli­kań­skim Kościo­łem Kana­dy a Ewan­gelc­ko-Lute­rań­skim Kościo­łem Kana­dy).

Jed­nak to, co jest szcze­gól­ne w tym poro­zu­mie­niu to fakt, że obej­mu­je on dwa Kościo­ły o zupeł­nie innym ustro­ju – o ile Kościół epi­sko­pal­ny (angli­kań­ski) posia­da ustrój epi­sko­pal­no-syno­dal­ny z duży­mi kom­pe­ten­cja­mi bisku­pa, o tyle Kościół bawar­ski repre­zen­tu­je typo­wą, kon­ty­nen­tal­ną ekle­zjo­lo­gię lute­rań­ską, w któ­rej posłu­ga bisku­pa zrów­no­wa­żo­na jest przez sil­ną pozy­cję syno­du i innych, kole­gial­nych orga­nów kościel­nych. Te róż­ni­ce wyni­ka­ją z inne­go rozu­mie­nia Kościo­ła, urzę­du duchow­ne­go i suk­ce­sji apo­stol­skiej.

- Nasze poro­zu­mie­nie jest jedy­ne w sowim rodza­ju, gdyż po raz pierw­szy Kościo­ły o tak róż­nej struk­tu­rze zde­cy­do­wa­ły się na peł­ną wspól­no­tę. Róż­ni­ce są, ale nie dzie­lą one naszych Kościo­łów – zazna­czył bp Chri­stian Kopp. — To, co nas łączy w naśla­do­wa­niu Chry­stu­sa, jest o wie­le wazniej­sze niż to, co nas dzie­li w kwe­stii kościel­nych struk­tur – pod­kre­ślił w liście gra­tu­la­cyj­ny bp Micha­el Cur­ry, eme­ry­to­wa­ny zwierzch­nik ECUSA, któ­ry współ­two­rzył poro­zu­mie­nie epi­sko­pal­no-lute­rań­skie na koń­co­wym eta­pie.

Pod­pi­sa­na dekla­ra­cja ozna­cza, że oprócz owo­ców gościn­no­ści eucha­ry­stycz­nej (moż­li­wość przy­stę­po­wa­nia wier­nych do sakra­men­tu Wie­cze­rzy Pań­skiej w sio­strza­nym Koście­le) nastę­pu­je peł­ne uzna­nie posłu­gi duchow­ne­go, w tym opcja inter­ce­le­bra­cji eucha­ry­stycz­nej oraz zobo­wią­za­nie, że przy wpro­wa­dza­niu w urząd nowych bisku­pów (kon­se­kra­cja) obec­ni i czyn­ni będą bisku­pi dru­gie­go wyzna­nia. Umo­wa stwa­rza rów­nież moż­li­wość obej­mo­wa­nia para­fii lute­rań­skich przez duchow­nych epi­sko­pal­nych i na odwrót.