Sprawiedliwy otwocczanin

W naj­bliż­szą nie­dzie­lę, w war­szaw­skim Pań­stwo­wym Teatrze Żydow­skim, odbę­dzie się cere­mo­nia wrę­cze­nia meda­lu Spra­wie­dli­we­go wśród Naro­dów Świa­ta. W imie­niu uho­no­ro­wa­ne­go, zmar­łe­go w 1972 roku Bro­ni­sła­wa Mar­chle­wi­cza, odzna­cze­nie odbie­rze jego syn, Zbi­gniew Mar­chle­wicz. Wnio­sko­daw­czy­nią jest ura­to­wa­na przez Pola­ka Michel­le Don­net (Mary­sia Oso­wiec­ka).

Bro­ni­sław Mar­chle­wicz (1899–1972) był od 1937 r. kie­row­ni­kiem komi­sa­ria­tu poli­cji w Otwoc­ku. W cza­sie woj­ny jed­no­cze­śnie był uczest­ni­kiem anty­hi­tle­row­skie­go ruchu opo­ru — jako ofi­cer Armii Kra­jo­wej, ps. “Śmia­ły”.

Z nara­że­niem życia wła­sne­go i bli­skich wie­lo­krot­nie wystę­po­wał w obro­nie znie­wo­lo­nej lud­no­ści Otwoc­ka — zarów­no Pola­ków, jak i Żydów. Ura­to­wał wie­le osób przed aresz­to­wa­niem, wywie­zie­niem do obo­zów kon­cen­tra­cyj­nych i inny­mi prze­śla­do­wa­nia­mi. W 1948 roku w spe­cjal­nej uchwa­le Miej­ska Rada Naro­do­wa stwier­dzi­ła, że komen­dant Mar­chle­wicz “był zawsze lojal­ny w sto­sun­ku do Pol­ski Pod­ziem­nej i zawsze postę­po­wał jak przy­sta­ło na pra­we­go Pola­ka”. W trak­cie dys­ku­sji poprze­dza­ją­cej przy­ję­cie uchwa­ły Iza­ak Cyna­mon wspo­mi­nał, jak “ob. Mar­chle­wicz Bro­ni­sław zwal­niał Żydów, przy­pro­wa­dza­nych do Komi­sa­ria­tu” i — w prze­ci­wień­stwie do innych funk­cjo­na­riu­szy — nie sto­so­wał sank­cji wobec Żydów prze­kra­cza­ją­cych gra­ni­ce get­ta.

W roku 1949 Mar­chle­wicz został aresz­to­wa­ny pod zarzu­ta­mi uczest­nic­twa w “faszy­za­cji życia pań­stwo­we­go w Pol­sce” w latach 1927–1937. Miesz­kań­cy Otwoc­ka zebra­li wów­czas kil­ka tysię­cy pod­pi­sów pod ape­lem o uwol­nie­nie go z wię­zie­nia. Mimo to został ska­za­ny na 6 lat wię­zie­nia z pozba­wie­niem praw publicz­nych. W 1950 r. Sąd Naj­wyż­szy w pro­ce­sie rewi­zyj­nym zmniej­szył karę. W uza­sad­nie­niu wzię­to pod uwa­gę zacho­wa­nie Mar­chle­wi­cza w cza­sie oku­pa­cji, “któ­re było god­ne podzi­wu i sta­ło na pogra­ni­czu boha­ter­stwa (…) oskar­żo­ny z nara­że­niem zycia rato­wał przed oku­pan­tem pol­ską lud­ność bez wzglę­du na jej prze­ko­na­nia poli­tycz­ne i naro­do­wość”.

Uro­czy­stość będzie cią­giem dal­szym cere­mo­nii, jaka odby­ła się w Otwoc­ku 19 sierp­nia ub. roku. Na wnio­sek Miche­le Don­net medal Spra­wie­dli­wej otrzy­ma­ła wów­czas Alek­san­dra Szpa­kow­ska. Tym razem cere­mo­nia odbę­dzie się w War­sza­wie, gdyż w jej przy­go­to­wa­nie włą­czy­ła się Komen­da Głów­na Poli­cji, któ­ra chce przed­sta­wić postać pana Mar­chle­wi­cza jako wzór oso­bo­wy dla współ­cze­snych poli­cjan­tów.