Traktarianizm

Witam! W inter­ne­cie natra­fi­łem na poję­cie trak­ta­ria­ni­zmu. Co to dokład­nie jest? Dzię­ku­je za odpo­wiedź i pozdra­wia. Mate­usz.

Trak­ta­ria­nizm to XIX-wiecz­ny ruch w Koście­le Anglii, któ­ry roz­po­czął się ok. 1833 roku, a zakoń­czył w 1845 wraz z kon­wer­sją ks. J. H. New­ma­na na rzym­ski kato­li­cyzm. Trak­ta­ria­nizm nazy­wa­ny jest zwy­cza­jo­wo ruchem oks­fordz­kim i jego pierw­szy­mi dzia­ła­cza­mi byli New­man i ks. John Keble. Człon­ko­wie tego nur­tu roz­po­czę­li publi­ko­wać Trak­ta­ty dla Cza­sów (Tracts for the Times).

Powsta­ło ok. 90 trak­ta­tów, z któ­rych więk­szość napi­sał New­man. Pod­kre­ślał on koniecz­ność zacho­wa­nia depo­zy­tu wia­ry apo­stol­skiej oraz odno­wę poboż­no­ści litur­gicz­nej. New­man oraz inni trak­ta­ria­nie byli za pod­kre­śla­niem kato­lic­kiej, a nie pro­te­stanc­kiej toż­sa­mo­ści Kościo­ła Anglii. Przy­szły kar­dy­nał uwa­żał, że słyn­ne 39 arty­ku­łów Kościo­ła Anglii moż­na pogo­dzić z nauką Kościo­ła rzym­sko­ka­to­lic­kie­go.

Wie­lu histo­ry­ków Kościo­ła pod­kre­śla, że New­man zdys­kre­dy­to­wał trak­ta­ria­nizm w oczach kry­ty­ków, ponie­waż poka­zał, że jest on eta­pem do kon­wer­sji na “papizm” (pope­ry). Po kon­wer­sji New­ma­na ruch oks­fordz­ki uległ znacz­ne­mu osła­bie­niu na dłu­gie lata.

Dariusz Bruncz