Ekumenizm w lokalnym wydaniu

Cie­cha­nów – pol­skie mia­sto poło­żo­ne 100 km od War­sza­wy. Dla wie­lu osób nie­wiel­kie, sen­ne, mazo­wiec­kie mia­stecz­ko. Dla tych, któ­rzy Cie­cha­nów „noszą w ser­cu”, to ich „Mała Ojczy­zna”. Hasło pro­mo­cyj­ne „Cie­cha­nów – przy­ja­zne mia­sto” moż­na odnieść nie tyl­ko do atmos­fe­ry dla miesz­kań­ców, przed­się­bior­ców czy tury­stów. Cie­cha­nów był bowiem od zara­nia swych dzie­jów mia­stem tole­ran­cji reli­gij­nej. Znaj­do­wa­li w nim swo­je miej­sce do życia ci, któ­rzy w innych czę­ściach świa­ta byli prze­śla­do­wa­ni za swo­ją wia­rę. Doty­czy to w szcze­gól­no­ści spo­łecz­no­ści żydow­skiej, któ­ra sta­no­wi­ła w nie­któ­rych okre­sach nawet poło­wę miesz­kań­ców mia­sta.

W 1921 roku w Cie­cha­no­wie miesz­ka­ło 7,5 tys. kato­li­ków, 4,4 tys. Żydów, 37 ewan­ge­li­ków oraz 18 pra­wo­sław­nych.

Nie docho­dzi­ło tu do pogro­mów, tak czę­stych w innych czę­ściach kra­ju. Wyznaw­cy reli­gii moj­że­szo­wej mogli czuć się tu bez­piecz­nie. Nasi „star­si bra­cia w wie­rze” miesz­ka­li w Cie­cha­no­wie w zgo­dzie z chrze­ści­ja­na­mi i wyznaw­ca­mi innych reli­gii. Wspól­nie pra­co­wa­li na rzecz roz­wo­ju nasze­go mia­sta, dzie­ląc ze swy­mi sąsia­da­mi smut­ki i rado­ści. Woj­na i oku­pa­cja wynisz­czy­ła więk­szość tej spo­łecz­no­ści. Powo­jen­ne prze­śla­do­wa­nia oraz wyda­rze­nia Marca’68 zmu­si­ły ostat­nich cie­cha­now­skich Żydów do emi­gra­cji.

Rów­nież dziś, w Cie­cha­no­wie zgod­nie żyją kato­li­cy, pro­te­stan­ci oraz Świad­ko­wie Jeho­wy. Zabra­kło Żydów – spo­łecz­no­ści, któ­ra w bru­tal­ny spo­sób zosta­ła wyrwa­na z miej­sca będą­ce­go Jej domem. Pozo­sta­ła tyl­ko pamięć i skrom­ny pomnik na daw­nym cmen­ta­rzu… Szko­da, że mło­de­mu poko­le­niu nie będzie już dane poczuć atmos­fe­ry lat, w któ­rych w wie­lu cie­cha­now­skich domach w piąt­ko­we wie­czo­ry zapa­la­no sza­ba­so­we świe­ce…

W liczą­cym oko­ło 47 tysię­cy miesz­kań­ców Cie­cha­no­wie ponad 46 tys. to nomi­nal­nie wier­ni Kościo­ła Rzym­sko­ka­to­lic­kie­go. Jak we wszyst­kich dzie­dzi­nach życia spo­łecz­ne­go ofi­cjal­ne sta­ty­sty­ki róż­nią się od rze­czy­wi­sto­ści. Może o tym świad­czyć cho­ciaż­by real­ny, aktyw­ny udział wier­nych w życiu Kościo­ła. Tyl­ko nie­speł­na 30 proc. kato­li­ków poszło do kościo­łów w nie­dzie­lę, w któ­rą w świą­ty­niach liczo­no wier­nych. „Nie są to rewe­la­cyj­ne dane” – przy­znał w grud­niu ub. r. na łamach lokal­nej pra­sy ks. dzie­kan Euge­niusz Gra­czyk (deka­nat cie­cha­now­ski zachod­ni).

Cie­cha­nów nie miał nigdy pro­te­stanc­kich tra­dy­cji. Dla­te­go też, powsta­ła w 1989 roku pla­ców­ka misyj­na war­szaw­skiej „Chrze­ści­jań­skiej Spo­łecz­no­ści” Kościo­ła Zbo­rów Chry­stu­so­wych (obec­nie Wspól­no­ta Kościo­łów Chry­stu­so­wych w RP) była pio­nie­rem ewan­ge­li­kal­ne­go chrze­ści­jań­stwa w mie­ście. Aktu­al­nie Spo­łecz­ność liczy oko­ło 160 wier­nych.

Z przy­kro­ścią nale­ży przy­znać, że w Cie­cha­no­wie nie ma żad­nych form współ­pra­cy pomię­dzy Kościo­łem Rzym­sko­ka­to­lic­kim a Spo­łecz­no­ścią Chrze­ści­jań­ską.

Życie nie zno­si próż­ni, i tam gdzie zawo­dzi czyn­nik ofi­cjal­ny wkra­cza czyn­nik spo­łecz­ny. W Cie­cha­no­wie brak dzia­łań eku­me­nicz­nych pomię­dzy kościo­ła­mi wypeł­nia­ją organizatorzy„Ciechanowskich Spo­tkań Muze­al­nych”. Jest to trwa­ją­cy już nie­mal od 15 lat cykl wykła­dów wybit­nych przed­sta­wi­cie­li świa­ta kul­tu­ry, nauki i Kościo­ła. Spo­tka­nia są tak pomy­śla­ne, aby pogłę­bić wie­dzę uczest­ni­ków m.in. z zakre­su histo­rii, lite­ra­tu­ry, reli­gii, poezji i spraw spo­łecz­nych. Dobór gości nie jest przy­pad­ko­wy. Zapra­sza­ni są ludzie z pokaź­nym dorob­kiem nauko­wym, wydaw­ni­czym, arty­stycz­nym, zaj­mu­ją­cy wyso­ką pozy­cję w struk­tu­rach pań­stwa i Kościo­ła.

Dzię­ki oso­bi­ste­mu zaan­ga­żo­wa­niu Orga­ni­za­to­ra Spo­tkań Maria­na Kon­ra­da Klu­biń­skie­go wykła­dy wygła­sza­li tu przed­sta­wi­cie­le naj­wyż­szej hie­rar­chii Kościo­ła Rzym­sko­ka­to­lic­kie­go, jak cho­ciaż­by Ks. Kar­dy­nał Hen­ryk Gul­bi­no­wicz – Arcy­bi­skup Wro­cław­ski, Ks. Biskup Piotr Libe­ra – Sekre­tarz Gene­ral­ny Kon­fe­ren­cji Epi­sko­pa­tu Pol­ski czy Ks. Biskup Tade­usz Pie­ro­nek – Rek­tor Papie­skiej Aka­de­mii Teo­lo­gicz­nej.

Gość­mi Spo­tkań byli rów­nież przed­sta­wi­cie­le innych kościo­łów chrze­ści­jań­skich­dzia­ła­ją­cych w Pol­sce, m.in.: Ks. Biskup Jan Sza­rek z Kościo­ła Ewan­ge­lic­ko – Augs­bur­skie­go, Pra­wo­sław­ny Arcy­bi­skup Wro­cław­ski Jere­miasz, Pastor Andrzej Bajeń­ski – Naczel­ny Pre­zbi­ter Wspól­no­ty Kościo­łów Chry­stu­so­wych oraz Ks. Pro­boszcz Lech Tran­da z Kościo­ła Ewan­ge­lic­ko – Refor­mo­wa­ne­go.

Wie­le Spo­tkań było poświę­co­nych w spo­sób bez­po­śred­ni eku­me­ni­zmo­wi. Ks. Jacek Jezier­ski – Biskup Archi­die­ce­zji War­miń­skiej — wygło­sił wykład „Pro­te­stanc­ko – kato­lic­ka wspól­na dekla­ra­cja w spra­wie nauki o uspra­wie­dli­wie­niu”, zaś ks. Alfons Nos­sol – Biskup Opol­ski pre­lek­cję „Dzie­dzic­two II Euro­pej­skie­go Zgro­ma­dze­nia Eku­me­nicz­ne­go w Grat­zu”. O pro­ble­mach w roz­wo­ju ruchu eku­me­nicz­ne­go mówił rów­nież jezu­ita ks.Dariusz Kowal­czyk.

Bar­dzo waż­ną funk­cją Cie­cha­now­skich Spo­tkań Muze­al­nych jest to, że przy­cią­ga­ją i jed­no­czą miej­sco­wą inte­li­gen­cję. Przy ich oka­zji wytwo­rzy­ła się już swo­ista wspól­no­ta. Ci ludzie zna­ją się, czę­sto utrzy­mu­ją kon­tak­ty mię­dzy sobą tak­że mię­dzy spo­tka­nia­mi. Na Spo­tka­niach już po pro­stu wypa­da bywać…

War­to pod­kre­ślić, że Cie­cha­now­skie Spo­tka­nia Muze­al­ne nie mogły­by się odby­wać gdy­by nie sta­łe wspar­cie finan­so­we ze stro­ny Pre­zy­den­ta Mia­sta – Wal­de­ma­ra War­dziń­skie­go, będą­ce­go mece­na­sem miej­skiej kul­tu­ry.

Na jesień zapla­no­wa­ne są dwa Spo­tka­nia mają­ce przy­bli­żyć postać Miko­ła­ja Reja, jako „ojca języ­ka pol­skie­go” oraz wybit­ne­go teo­lo­ga ewan­ge­lic­kie­go.

I tak, dzię­ki ini­cja­ty­wie Maria­na Kon­ra­da Klu­biń­skie­go oraz życz­li­wo­ści Pre­zy­den­ta w Cie­cha­no­wie może się roz­wi­jać eku­me­nizm w lokal­nym wyda­niu…

Tekst w głów­nej mie­rze opie­ra się na pra­cy licen­cjac­kiej moje­go autor­stwa, pt. „Cie­cha­now­skie Spo­tka­nia Muze­al­ne – 15 lat pro­mo­cji kul­tu­ry i regio­nu”, napi­sa­nej pod kie­run­kiem dr Alek­san­dra Koci­szew­skie­go w Insty­tu­cie Mar­ke­tin­gu i Rekla­my Wyż­szej Szko­ły Huma­ni­stycz­nej im. Alek­san­dra Gieysz­to­ra.