Znaki wiary i pamięci

Pań­stwo­we Muzeum Etno­gra­ficz­ne w War­sza­wie zapra­sza na wysta­wę „Zna­ki wia­ry i pamię­ci. Kaplicz­ki, krzy­że i figu­ry przy­droż­ne.” Eks­po­zy­cja otwar­ta jest od 24 kwiet­nia do 17 sierp­nia br. Wysta­wa pre­zen­tu­je auten­tycz­ne, w więk­szo­ści XIX-wiecz­ne, kaplicz­ki słu­po­we i skrzyn­ko­we, krzy­że oraz figu­ry przy­droż­ne. Repre­zen­to­wa­na jest rów­nież rzeź­ba sta­no­wią­ca nie­gdyś wypo­sa­że­nie kapli­czek.

Obiek­ty wysta­wo­we pocho­dzą ze zbio­rów Pań­stwo­we­go Muzeum Etno­gra­ficz­ne­go w War­sza­wie, innych muze­ów i osób pry­wat­nych.

Kaplicz­ki, krzy­że i figu­ry przy­droż­ne sta­no­wią do dziś jeden z naj­bar­dziej cha­rak­te­ry­stycz­nych ele­men­tów pej­za­żu wsi pol­skiej. Odzna­cza­ją się wiel­kim bogac­twem i uro­dą form. Ze wzglę­du na ich wyso­ką war­tość arty­stycz­ną, nale­żą do szczy­to­wych osią­gnięć pol­skiej sztu­ki ludo­wej. Więk­szość z XIX-wiecz­nych obiek­tów (zwłasz­cza monu­men­tal­nych) ule­gła znisz­cze­niu, spo­ro jed­nak uda­ło się ura­to­wać.

W każ­dej miej­sco­wo­ści było ich kil­ka­na­ście. Sta­wia­no je przy domach, w cen­trum wsi i na jej gra­ni­cach, na roz­staj­nych dro­gach i wzdłuż szla­ków piel­grzym­ko­wych, na polach, w lasach, nad rze­ka­mi i sta­wa­mi, na cmen­ta­rzach i w miej­scach pochów­ku osób zmar­łych na zara­zę. Peł­ni­ły przede wszyst­kim funk­cje kul­to­we, zapew­nia­ły opie­kę świę­tych patro­nów przed klę­ska­mi żywio­ło­wy­mi, zara­zą i wszel­ki­mi inny­mi nie­bez­pie­czeń­stwa­mi, chro­ni­ły przed dzia­ła­niem złych mocy, upa­mięt­nia­ły miej­sca waż­nych bądź nie­co­dzien­nych wyda­rzeń. Peł­ni­ły tak­że funk­cję pomni­ków rodzin­nych, sta­wia­nych w podzię­ce za dozna­ne łaski i z proś­bą o modli­twę w inten­cji fun­da­to­ra i jego rodzi­ny.

Na wysta­wie wydzie­lo­ne będą zespo­ły kapli­czek, krzy­ży i rzeźb cha­rak­te­ry­stycz­nych dla róż­nych regio­nów Pol­ski. Odmien­ność pla­stycz­na, a czę­sto i iko­no­gra­ficz­na, wią­że się z dzia­łal­no­ścią na okre­ślo­nym tere­nie jed­ne­go lub kil­ku twór­ców, któ­rzy wypra­co­wa­li wła­sny styl i inter­pre­ta­cję wąt­ków iko­no­gra­ficz­nych, jak rów­nież z roz­po­wszech­nio­nym na danym tere­nie kul­tem świę­tych wize­run­ków i patro­nów. Wysta­wa wzbo­ga­co­na jest licz­ny­mi foto­gra­fia­mi kapli­czek, krzy­ży i figur w ich wła­snym śro­do­wi­sku.

Kura­tor­ka wysta­wy: Jadwi­ga Mig­dał