Anglikański ryt liturgiczny w Kościele Katolickim

Zakoń­czy­ły się pra­ce nad nowym rytem litur­gicz­nym, prze­zna­czo­nym dla ordy­na­ria­tów gru­pu­ją­cych kato­li­ków wywo­dzą­cych się z tra­dy­cji angli­kań­skiej. W Wiel­kiej Bry­ta­nii, inau­gu­ra­cyj­ną mszę w nowym rycie odpra­wio­no w litur­gicz­ne wspo­mnie­nie kard. New­ma­na, patro­na Ordy­na­ria­tu Mat­ki Bożej z Wal­sin­gham, w Koście­le Wnie­bo­wzię­cia Naj­święt­szej Marii Pan­ny (przy War­wick St. w lon­dyń­skiej dziel­ni­cy Soho), któ­ry peł­ni funk­cję cen­tral­ne­go kościo­ła bry­tyj­skie­go ordy­na­ria­tu.

Msze w nowym rycie są już tak­że spra­wo­wa­ne w kil­ku para­fiach ordy­na­ria­tu ame­ry­kań­skie­go (m.in. w Houston w Tek­sa­sie i Cal­ga­ry w Kana­dzie) oraz w cen­tral­nej para­fii ordy­na­ria­tu austra­lij­skie­go w Perth, a do koń­ca roku mają być wpro­wa­dzo­ne w innych para­fiach.

Nowy ryt został opra­co­wa­ny przez spe­cjal­ną mię­dzy­dy­ka­ste­rial­ną komi­sję Angli­ca­nae Tra­di­tio­nes, w skład któ­rej wcho­dzą m.in. abp Augu­sti­ne DiNo­ia, bp Peter Elliott z Austra­lii (były duchow­ny angli­kań­ski) oraz ks. Andrew Burn­ham (były biskup Kościo­ła Anglii). Jak na warun­ki waty­kań­skie, komi­sja pra­co­wa­ła w nie­mal eks­pre­so­wym tem­pie. Wbrew wysu­wa­nym oba­wom, że opra­co­wa­nie nowych tek­stów litur­gicz­nych zaj­mie nawet pięć lat, pra­cę uda­ło się ukoń­czyć w nie­co ponad dwa lata od utwo­rze­nia pierw­sze­go ordy­na­ria­tu i w nie­co ponad rok od utwo­rze­nia naj­młod­sze­go z nich.

Pod­sta­wą nowe­go rytu są tek­sty z Modli­tew­ni­ka Powszech­ne­go autor­stwa abp. Cran­me­ra. Zosta­ły one uzu­peł­nio­ne, zwłasz­cza w zakre­sie Modli­twy Eucha­ry­stycz­nej, o tra­dy­cyj­ne angiel­skie prze­kła­dy rytu try­denc­kie­go, tak aby nowy ryt angli­kań­ski w peł­ni odpo­wia­dał kato­lic­kiej teo­lo­gii i prak­ty­ce mszy świę­tej (Cran­mer skła­niał się bowiem ku refor­mo­wa­nej kon­cep­cji Eucha­ry­stii). Nowy ryt zawie­ra mię­dzy inny­mi naj­bar­dziej cha­rak­te­ry­stycz­ne modli­twy angli­kań­skie, takie jak „Modli­twa pokor­ne­go przy­stę­pu do ołta­rza” czy „Sło­wa pocie­sze­nia”, a tak­że pew­ne sta­łe frag­men­ty Ewan­ge­lii wple­cio­ne zwy­cza­jem angli­kań­skim w treść obrzę­dów litur­gicz­nych. Z rytem rzym­skim ujed­no­li­co­no nato­miast posta­wy litur­gicz­ne oraz miej­sce, w któ­rym nastę­pu­je prze­ka­za­nie zna­ku poko­ju (uzna­no bowiem, że jego odmien­ne miej­sce we współ­cze­snych litur­giach angli­kań­skich wyni­ka­ło z nale­cia­ło­ści bizan­tyj­skich). Spra­wo­wa­na w tra­dy­cyj­nej opra­wie chó­ral­nej msza w rycie angli­kań­skim trwa do pół­to­rej godzi­ny, z tym, że rubry­ki dają cele­bran­so­wi moż­li­wość rezy­gna­cji z czę­ści ele­men­tów, co w razie potrze­by pozwa­la skró­cić litur­gię.

Wypra­co­wa­nie jed­no­li­tej litur­gii dla wszyst­kich ordy­na­ria­tów było kar­ko­łom­nym zada­niem, gdyż włą­czo­ne do nich para­fie bar­dzo róż­nią się zarów­no tek­sta­mi litur­gicz­ny­mi (sza­cu­je się, że w uży­ciu było kil­ka­na­ście róż­nych ksiąg litur­gicz­nych) jak i ogól­ną prak­ty­ką litur­gicz­ną. Ujed­no­li­co­na litur­gia ma sprzy­jać budo­wa­niu wspól­nej toż­sa­mo­ści w ramach ordy­na­ria­tów. Kwe­stię dopusz­czal­nej róż­no­rod­no­ści roz­wią­za­no w ten spo­sób, że wie­le ele­men­tów nowej litur­gii ma cha­rak­ter opcjo­nal­ny – moż­na je opu­ścić, jeże­li w danej wspól­no­cie nie były dotąd sto­so­wa­ne. Ponad­to, księ­ża z ordy­na­ria­tów – poza rytem angli­kań­skim – mają tak­że peł­ne pra­wo odpra­wiać mszę w obu for­mach rytu rzym­skie­go. Na przy­kład w Anglii, więk­szość nie­dziel­nych Eucha­ry­stii dla kato­li­ków z ordy­na­ria­tu jest odpra­wia­na w for­mie zwy­czaj­nej rytu rzym­skie­go, tyle że w bar­dzo tra­dy­cyj­nej opra­wie (i z regu­ły ad orien­tem).
Nowy ryt będzie być może z cza­sem prze­kła­da­ny na inne języ­ki. W ubie­głym mie­sią­cu do ame­ry­kań­skie­go ordy­na­ria­tu prze­szła np. pierw­sza angli­kań­ska wspól­no­ta hisz­pań­sko­ję­zycz­na.

- Te tek­sty litur­gicz­ne to cząst­ka tego, kim jeste­śmy, nasze­go angli­kań­skie­go DNA; to coś, co przy­no­si­my ze sobą i co wraz z Nabo­żeń­stwem Wie­czor­nym oraz Nabo­żeń­stwem Dzie­wię­ciu Czy­tań, dotąd mają­cych wymiar czy­sto angli­kań­ski, zosta­je obec­nie włą­czo­ne do skarb­ca całe­go Kościo­ła Powszech­ne­go – stwier­dził ks. Burn­ham w homi­lii.

Dotąd powsta­ły trzy ordy­na­ria­ty dla kato­li­ków tra­dy­cji angli­kań­skiej: w Wiel­kiej Bry­ta­nii, USA i Kana­dzie oraz Austra­lii. Śred­nio, ist­nie­ją oko­ło dwóch lat. W tym cza­sie wyświę­co­no w nich oko­ło 140 księ­ży (jeden, cho­ry na raka, zmarł w 5 dni po świę­ce­niach), przy czym do koń­ca roku są już zapla­no­wa­ne świę­ce­nia kolej­nych, a ślu­by pono­wi­ło bli­sko 20 sióstr zakon­nych. Licz­ba świec­kich, któ­rzy zło­ży­li ofi­cjal­ne dekla­ra­cje o przy­stą­pie­niu do ordy­na­ria­tów, wyno­si oko­ło 5 tys., nato­miast fak­tycz­nie dusz­pa­ster­stwem obję­tych jest znacz­nie wię­cej wier­nych. W Anglii powol­ny wzrost liczeb­ny nastę­pu­je głów­nie poprzez dołą­cza­nie kolej­nych osób do już ist­nie­ją­cych grup, zaś w Austra­lii, a zwłasz­cza w Sta­nach Zjed­no­czo­nych, na włą­cze­nie do ordy­na­ria­tu cze­ka­ją jesz­cze całe wspól­no­ty para­fial­ne.