Kościół greckokatolicki: metropolia w Polsce ma 10 lat

Kościół grec­ko­ka­to­lic­ki w Pol­sce świę­tu­je 10-lecie usta­no­wie­nia metro­po­lii prze­my­sko-war­szaw­skiej. Głów­ne uro­czy­sto­ści jubi­le­uszo­we odby­ły się w sto­li­cach dwóch die­ce­zji grec­ko­ka­to­lic­kich – w Prze­my­ślu (7 lip­ca) i we Wro­cła­wiu (9 lip­ca), obec­ny była nich przed­sta­wi­ciel Waty­ka­nu ‑kard. Igna­ce Mous­sa Daoud, pre­fekt Kon­gre­ga­cji Kościo­łów Wschod­nich, eme­ry­to­wa­ny Patriar­cha Kościo­ła Syryj­skie­go. Wzię­li w nich udział rów­nież bisku­pi i kapła­ni grec­ko­ka­to­lic­cy z Nie­miec, Sło­wa­cji, Bia­ło­ru­si oraz wier­ni Kościo­ła rzym­sko­ka­to­lic­kie­go, na cze­le z kard. Hen­ry­kiem Gul­bi­no­wi­czem (we Wro­cła­wiu) i abp. Józe­fem Micha­li­kiem (w Prze­my­ślu).

Wła­dze komu­ni­stycz­ne w Pol­sce pla­no­wa­ły likwi­da­cję Kościo­ła grec­ko­ka­to­lic­kie­go. W roku 1946 zosta­li aresz­to­wa­ni dwaj jego bisku­pi, rok póź­niej w ramach akcji „Wisła” ok. 100 tys. gre­ko­ka­to­li­ków prze­sie­dlo­no z Pol­ski połu­dnio­wo-wschod­niej na tere­ny zachod­nie i pół­noc­ne kra­ju. Odbu­do­wę Kościo­ła grec­ko­ka­to­lic­kie­go w Pol­sce roz­po­czął Ojciec Świę­ty Jan Paweł II. W roku 1991 powo­łał on die­ce­zję prze­my­ską, zaś pięć lat póź­niej, w 1996 roku, usta­no­wił metro­po­lię grec­ko­ka­to­lic­ką. Two­rzy ją die­ce­zja wro­cław­sko-gdań­ska oraz archi­die­ce­zja prze­my­sko-war­szaw­ska. Od począt­ku ist­nie­nia metro­po­lii na jej cze­le stoi abp Jan Mar­ty­niak.

Zwierzch­ni­kiem die­ce­zji wro­cław­sko-gdań­skiej jest bp Wło­dzi­mierz Łusz­czak, nale­żą do niej czte­ry deka­na­ty — wro­cław­ski, zie­lo­no­gór­ski, kosza­liń­ski i słup­ski. War­to wspo­mnieć, że obec­na cer­kiew kate­dral­na św. Win­cen­te­go we Wro­cła­wiu jest daw­ną, XIII-wiecz­ną świą­ty­nią fran­cisz­kań­ską. Na cze­le archi­die­ce­zji prze­my­sko-war­szaw­skiej stoi abp Jan Mar­ty­niak (na zdj.), two­rzy ją sześć deka­na­tów — prze­my­ski, sanoc­ki, kra­kow­sko-kry­nic­ki, olsz­tyń­ski, elblą­ski i węgo­rzew­ski. Peł­na nazwa Kościo­ła grec­ko­ka­to­lic­kie­go brzmi Ukra­iń­ski Kościół Grec­ko­ka­to­lic­ki (UKGK), jego zwierzch­ni­kiem jest kard. Lubo­myr Huzar z Kijo­wa. UKGK jest naj­licz­niej­szym kato­lic­kim Kościo­łem wschod­nim, nale­ży do nie­go oko­ło 6 mln wier­nych na Ukra­inie oraz w dia­spo­rze, czy­li w róż­nych kra­jach świa­ta, w tym ok. 100 tys. w Pol­sce.

Na tere­nie Pol­ski miesz­ka­ją wier­ni dwóch kato­lic­kich Kościo­łów wschod­nich – obrząd­ku grec­ko­ka­to­lic­kie­go (bizan­tyń­sko-ukra­iń­skie­go) oraz obrząd­ku ormiań­skie­go. Współ­ist­nie­nie w Koście­le kato­lic­kim obrząd­ku łaciń­skie­go z obrząd­ka­mi wschod­ni­mi jest wyra­zem pier­wot­nej jed­no­ści mię­dzy wszyst­ki­mi wyznaw­ca­mi Chry­stu­sa, ist­nie­ją­cej w pierw­szym tysiąc­le­ciu chrze­ści­jań­stwa. Przy róż­no­rod­no­ści form spra­wo­wa­nia litur­gii, odmien­nej dys­cy­pli­nie kano­nicz­nej oraz ducho­wo­ści i tra­dy­cji Wscho­du i Zacho­du, obrząd­ki te pozo­sta­ją ze sobą w peł­nej jed­no­ści, two­rząc jeden Kościół kato­lic­ki. Na zdj.: Cer­kiew kate­dral­na św. Jana Chrzci­cie­la w Prze­my­ślu i abp Jan Mar­ty­niak, metro­po­li­ta prze­my­sko-war­szaw­ki.