Afroamerykanin i konwertyta biskupem amerykańskich luteran

Były nauczy­ciel i pra­cow­nik spo­łecz­ny został nowym zwierzch­ni­kiem Kościo­ła Ewan­ge­lic­ko-Lute­rań­skie­go w Ame­ry­ce (ELCA). Decy­zję taką pod­jął 30 czerw­ca 2025 roku obra­du­ją­cy w Pho­enix Synod Kościo­ła (ang. Zgro­ma­dze­nie Kościel­ne).

Bp Yehiel Cur­ry, będą­cy obec­nie bisku­pem Die­ce­zji Metro­po­li­tal­nej Chi­ca­go i prze­wod­ni­czą­cym Kon­fe­ren­cji Bisku­pów ELCA, uzy­skał w pią­tej turze gło­so­wa­nia wyma­ga­ną więk­szość 2/3 gło­sów (562 z 799).

ELCA jest naj­więk­szym spo­śród kil­ku­dzie­się­ciu Kościo­łów tra­dy­cji lute­rań­skiej w USA i powstał w 1988 roku z fuzji trzech nie­za­leż­nych Kościo­łów lute­rań­skich.

Bp Cur­ry zastą­pił biskup Eli­sa­beth Eaton, któ­ra po 12 latach kie­ro­wa­nia Kościo­łem prze­cho­dzi w stan spo­czyn­ku.

Biskup Cur­ry jest nie tyl­ko pierw­szym Afro­ame­ry­ka­ni­nem, któ­ry sta­nie na cze­le ELCA, ale tak­że pierw­szym zwierzch­ni­kiem Kościo­ła, któ­ry nie uro­dził się w rodzi­nie lute­rań­skiej, a wstą­pił do Kościo­ła dopie­ro w póź­niej­szym wie­ku. Cur­ry uro­dził i wycho­wał się w Koście­le rzym­sko­ka­to­lic­kim. Pra­co­wał w han­dlu, usłu­gach socjal­nych i w sek­to­rze edu­ka­cji publicz­nej.

To wła­śnie pod­czas pra­cy z mło­dzie­żą, głów­nie z mniej­szo­ści etnicz­nych, Cur­ry zetknął się po raz pierw­szy z lute­ra­na­mi, któ­rzy w Chi­ca­go zaan­ga­żo­wa­li się w pro­jekt socjal­no-edu­ka­cyj­ny Kapli­ca She­ki­nah. Ini­cja­ty­wa skon­cen­tro­wa­na głów­nie na pra­cy dusz­pa­ster­skiej, ewan­ge­li­za­cyj­no-misyj­nej i dia­ko­nij­nej wśród spo­łecz­no­ści afro­ame­ry­kań­skiej, jest ofi­cjal­nie od 2012 roku para­fią ELCA. Cur­ry był począt­ko­wo jed­nym ze świec­kich lide­rów wspól­no­ty, następ­nie jej pasto­rem (2009), a póź­niej nad­zo­ro­wał ją jako biskup die­ce­zjal­ny.

Cie­ka­wost­ką jest fakt, że bp Yehiel Cur­ry ma takie samo nazwi­sko jak bp Micha­el Cur­ry, któ­ry w 2015 roku został pry­ma­sem Kościo­ła Epi­sko­pal­ne­go USA, pierw­szym w jego histo­rii Afro­ame­ry­ka­ni­nem, obej­mu­ją­cym ten urząd. Zbież­ność nazwisk jest przy­pad­ko­wa.

“Kościół bia­łych” idzie ku róż­no­rod­no­ści

Pod­kre­śla­nie, że bp Cur­ry jest pierw­szym Afro­ame­ry­ka­ni­nem na cze­le ELCA nie jest przy­pad­ko­we, gdyż Kościół ten uzna­wa­ny jest za naj­bar­dziej „bia­łą deno­mi­na­cję” w USA. W 2019 roku Kościół wydał dekla­ra­cję, w któ­rej prze­pro­sił za swój udział w prak­ty­ko­wa­niu nie­wol­nic­twa. W cią­gu ostat­nich lat i dekad wła­dze Kościo­ła – zarów­no na pozio­mie naro­do­wym, jak i regio­nal­nym – dąży­ły do więk­szej róż­no­rod­no­ści etnicz­nej Kościo­ła, któ­re­go trzon sta­no­wi­li głów­nie potom­ko­wie imi­gran­tów z Nie­miec i Skan­dy­na­wii.

Kościół powo­łał wie­le ini­cja­tyw ewan­ge­li­za­cyj­no-misyj­nych skie­ro­wa­nych do rosną­cej spo­łecz­no­ści afro­ame­ry­kań­skiej czy laty­no­skiej. Jed­nak tego zwro­tu nie widać w nomi­na­cjach bisku­pich – obec­nie, łącz­nie z bp. Cur­ry – jest jedy­nie pię­ciu duchow­nych z mniej­szo­ści etnicz­nych, w tym jed­na Laty­no­ska bp Leila M. Ortiz, kie­ru­ją­ca Metro­po­li­tal­ną Die­ce­zją Waszyng­to­nu D. C., kon­wer­tyt­ka z Kościo­ła zie­lo­no­świąt­ko­we­go.

Wybór bp. Yehie­la Cur­ry to nie ostat­ni sygnał władz ELCA, dążą­cych do uwzględ­nie­nia róż­no­rod­no­ści etnicz­nej w USA. Synod wybrał ks. Lucil­le “CeCee” Mills z die­ce­zji Pół­noc­nej Karo­li­ny na sekre­tarz gene­ral­ną ELCA, któ­ra wraz z Bisku­pem Kościo­ła koor­dy­nu­je bie­żą­ce funk­cjo­nio­wa­nie struk­tur ELCA mię­dzy Syno­da­mi, odby­wa­ją­cy­mi się co trzy lata. Rózno­rod­ność etnicz­ną pod­kre­ślo­no sym­bo­ilicz­nie tak­że w miej­scu obrad, któ­re odby­wa­ją się na tere­nach zamiesz­ka­nych przed rdzen­ną lud­ność z Hoho­kam, O’odham i Pii­pa­ash. Przed­sta­wi­cie­le tych spo­łecz­no­ści współ­ucze­sti­czy­li w inau­gu­ra­cyj­nym nabo­żeń­stwie Syno­du w tra­dy­cyj­nych stro­jach.

Gaza

Synod ELCA zabrał rów­nież głos w spra­wie kry­zy­su huma­ni­tar­ne­go w Stre­fie Gazy. Pra­wie jed­no­myśl­nie prze­szła rezo­lu­cja, wzy­wa­ją­ca wła­dze USA dzia­łań na rzecz „zakoń­cze­nia ludo­bój­stwa prze­ciw­ko Pale­styń­czy­kom”.

ELCA opo­wie­dział się za zablo­ko­wa­niem ame­ry­kań­skiej pomo­cy mili­tar­nej dla Izra­ela w Gazie oraz za uzna­niem pań­stwo­wo­ści Pale­sty­ny.

Pod­czas Syno­du jed­no z kazań wygło­sił ks. Imad Mousa Dawo­od Had­dad, biskup-elekt Kościo­ła Ewan­ge­lic­ko-Lute­rań­skie­go w Jor­da­nii i Zie­mii Świę­tej.

Sek­su­al­ność

W 2009 roku ELCA przy­jął doku­ment „Ludz­ka sek­su­al­ność: dar i zaufa­nie”, któ­ry spo­tkał się z kry­ty­ką śro­do­wisk kon­ser­wa­tyw­nych w Koście­le, oba­wia­ją­cych się dal­szych podzia­łów w Koście­le. W związ­ku ze zmie­nia­ją­cą się sytu­acją praw­ną w USA oraz wnio­ska­mi poszcze­gól­nych die­ce­zji roz­po­czę­to pra­ce nad aktu­ali­za­cją pra­wa. Wpro­wa­dzo­no popraw­ki, stwier­dza­ją­ce, że mał­żeń­stwo jest przy­mie­rzem mię­dzy dwo­ma oso­ba­mi (bez okre­śle­nia płci). Jed­no­cze­śnie przy­ję­to popraw­kę, przy­po­mi­na­ją­cą, że histo­rycz­nie mał­żeń­stwo było uzna­wa­ne jako zwią­zek męż­czy­zny i kobie­ty.

Zmia­ny wpro­wa­dzo­ne przez Synod są głów­nie natu­ry języ­ko­wej, gdyż już na pod­sta­wie pier­wot­nej dekla­ra­cji umoż­li­wio­no kościel­nej bło­go­sła­wie­nie związ­ków jed­no­pł­cio­wych. ELCA nie zmie­ni­ło nic w kwe­stii „klau­zu­li sumie­nia” dla tych para­fii czy duchow­nych, któ­rzy nie chcą bło­go­sła­wić par jed­no­pł­cio­wych. Będą oni mogli wciąż odmó­wić uczest­nic­twa bądź orga­ni­za­cji takiej cere­mo­nii.

Eku­me­nicz­ne zobo­wią­za­nia

Pod­czas Syno­du ELCA nie zabra­kło akcen­tów eku­me­nicz­nych, m. in. w związ­ku z 60. rocz­ni­cą ofi­cjal­ne­go dia­lo­gu rzym­sko­ka­to­lic­ko-lute­rań­skie­go w USA, któ­ry jest jed­nym z pio­nier­skich dia­lo­gów teo­lo­gicz­nych na świe­cie mię­dzy oby­dwie­ma tra­dy­cja­mi.

Pozdro­wie­nia popły­nę­ły tak­że z Kościo­łów sio­strza­nych, z któ­ry­mi ELCA posia­da peł­ną wspól­no­tę eucha­ry­stycz­ną (trzy Kościo­ły tra­dy­cji refor­mo­wa­nej, Kościół Bra­ci Moraw­skich, Zjed­no­czo­ny Kościół Meto­dy­stycz­ny oraz Kościół Epi­sko­pal­ny USA), a tak­że do ks. dr Anne Bur­khardt, sekre­tarz gene­ra­lej Świa­to­wej Fede­ra­cji Lute­rań­skiej (ŚFL).

Prze­mó­wie­nie wygło­sił rabin Rick Jacobs, pre­zy­dent Unii Refor­mo­wa­ne­go Juda­izmu, któ­ry przy­po­mniał, że 30 lat temu ELCA skie­ro­wa­ła do Żydów Dekla­ra­cję, w któ­rej zdey­stan­so­wa­ła się od anty­ży­dow­skich pism ks. dr. Mar­ci­na Lutra.

W związ­ku z jubi­le­uszem 1700-lecia Sobo­ru Nicej­skie­go Synod ELCA przy­jął dekla­ra­cję o przy­ję­ciu pier­wot­ne­go tek­stu Wyzna­nia Nicej­sko-Kon­stan­tyn­po­li­tań­skie­go, a więc bez dodat­ku filio­que w dru­gim artuy­ku­le wia­ry. Tym samym ame­ry­kań­scy lute­ra­nie przy­chy­li­li się do reko­men­da­cji ŚFL skie­ro­wa­nej do Kościo­łów człon­kow­skich po zakoń­cze­niu kolej­nej run­dy dia­lo­gu pra­wo­sław­no-lute­rań­skie­go.