Ewangelicko-ewangelickie rozmowy

Nie tyl­ko ewan­ge­li­cy oraz rzym­scy kato­li­cy sta­ra­ją się zin­ten­sy­fi­ko­wać roz­mo­wy eku­me­nicz­ne w kon­tek­ście zbli­ża­ją­ce­go się 500-lecia Refor­ma­cji. Roz­mo­wy pod­ję­li rów­nież ewan­ge­li­cy unij­ni, nale­żą­cy obec­nie do Unii Kościo­łów Ewan­ge­lic­kich (UEK), oraz sta­ro­lu­te­ra­nie z Samo­dziel­ne­go Kościo­ła Ewan­ge­lic­ko-Lute­rań­skie­go Nie­miec (SELK). Nie tyl­ko jubi­le­usz refor­ma­cyj­ny, ale rów­nież 200. rocz­ni­ca Unii Pru­skiej była pre­tek­stem do pod­ję­cia roz­mów.

W skład dzi­siej­szej UEK (daw­niej EKU, Kościół Ewan­ge­lic­ko-Unij­ny) wcho­dzą Kościo­ły tra­dy­cji lute­rań­skiej, refor­mo­wa­nej oraz dwa typy Kościo­łów unij­nych, w któ­rych funk­cjo­nu­je unia admi­ni­stra­cyj­na (wspól­ne wła­dze cen­tral­ne, para­fie same okre­śla­ją swo­ją toż­sa­mość wyzna­nio­wą) lub unia wyzna­nia (wyzna­nie okre­ślo­ne jest odgór­nie dla wszyst­kich para­fii i opie­ra się ono zarów­no na tra­dy­cji lute­rań­skiej, jak i refor­mo­wa­nej, przyj­mu­jąc wybra­ne księ­gi wyzna­nio­we tych wyznań za swo­je). UEK jest potęż­ną i zamoż­ną fede­ra­cją nie­za­leż­nych Kościo­łów, któ­re wcho­dzą w skład EKD (Ewan­ge­lic­kie­go Kościo­ła Nie­miec). SELK zale­d­wie 38-tysięcz­nym wyzna­niem, odwo­łu­ją­cym się do tra­dy­cji sta­ro­lu­te­rań­skiej, wyod­ręb­nio­nej w XIX wie­ku na sku­tek narzu­co­nej przez pru­skie wła­dze unii mię­dzy lute­ra­na­mi i refor­mo­wa­ny­mi. Sta­ro­lu­te­ra­nie siłą byli zmu­sza­ni albo do pod­po­rząd­ko­wa­nia się dekre­to­wi pru­skie­go kró­la albo do emi­gra­cji. Ci, któ­rzy pozo­sta­li w Niem­czech nara­że­ni byli na prze­śla­do­wa­nia.

Pewien prze­łom w rela­cjach ewan­ge­lic­ko-unij­no-sta­ro­lu­te­rań­skich nastą­pił w 150. rocz­ni­cę Unii Pru­skiej. Wów­czas pre­zy­dent Kan­ce­la­rii Kościel­nej EKU, Franz-Rein­hold Hil­de­brandt, ofi­cjal­nie prze­pro­sił sta­ro­lu­te­ran w imie­niu Kościo­łów unij­nych za prze­śla­do­wa­nia, stwier­dza­jąc, że poli­cyj­ne środ­ki prze­mo­cy, któ­ry­mi pań­stwo pru­skie pró­bo­wa­ło zła­mać sta­ro­lu­te­rań­ski opór były nie­zgod­ne z ewan­ge­lic­ką zasa­dą sine vi, sed ver­bo (bez prze­mo­cy, poprzez Sło­wo).

Z oka­zji zbli­ża­ją­cych się jubi­le­uszy wła­dze UEK i SELK posta­no­wi­ły powo­łać bila­te­ral­ną gru­pę robo­czą, któ­ra za rok roz­pocz­nie swo­ją pra­cę w Wit­ten­ber­dze. Temat kon­sul­ta­cji to “Unia, wyzna­nie oraz toż­sa­mość kościel­na.” Celem dia­lo­gu ma być pogłę­bie­nie zro­zu­mie­nia wspól­nej histo­rii, pojed­na­nie oraz okre­śle­nie teo­lo­gicz­nych róż­nic dziś w świe­tle współ­cze­sne­go dia­lo­gu eku­me­nicz­ne­go oraz reflek­sji dogma­tycz­nej w dzi­siej­szym ewan­ge­li­cy­zmie.

Kościo­ły sta­ro­lu­te­rań­skie ist­nia­ły rów­nież na obsza­rach nale­żą­cych dziś do Pol­ski. Kościół Ewan­ge­lic­ko-Augs­bur­ski w RP jest spad­ko­bier­cą praw­nym Kościo­ła sta­ro­lu­te­rań­skie­go (ale rów­nież ewan­ge­lic­ko-unij­ne­go!) i nie­któ­re para­fie do dziś uży­wa­ją daw­nych kościo­łów wybu­do­wa­nych przez sta­ro­lu­te­ra­nów (np. w Zie­lo­nej Górze)

Na zdję­ciu wnę­trze Kościo­ła Jezu­so­we­go w Zie­lo­nej Górze zbu­do­wa­ne­go przez sta­ro­lu­te­ran.

:: Ekumenizm.pl: 200 lat pro­te­stanc­kie­go logo