Magazyn

Orędzie uświęcania: Kościół Nazarejczyka


Wiel­kie Prze­bu­dze­nie, któ­re­go źró­dłem był nowy spo­sób ewan­ge­li­za­cji Jana Wesleya zapo­cząt­ko­wa­ło ist­nie­nie wie­lu Kościo­łów i wspól­not chrze­ści­jań­skich, zali­cza­ją­cych się do ruchu uświę­ce­nio­we­go. Wystar­czy tu wymie­nić Armię Zba­wie­nia, wol­nych meto­dy­stów czy kościo­ły wesley­ań­skie. Wszyst­kie te wspól­no­ty łączy teo­lo­gicz­ny kon­ser­wa­tyzm, poboż­ność pie­ty­stycz­na, pro­sta litur­gia, prze­ko­na­nie o koniecz­no­ści pra­cy wśród ubo­gich i nie­wie­rzą­cych oraz wia­ra w nie­zbęd­ność powtór­nych naro­dzin i roz­wo­ju oso­bi­stej świę­to­ści. Naj­więk­szym, choć sła­bo w Pol­sce zna­nym, Kościo­łem nale­żą­cym do tej tra­dy­cji jest Kościół Naza­rej­czy­ka (Church of Naza­re­ne — CoN) sku­pia­ją­cy pra­wie milion czte­ry­sta tysię­cy wier­nych na całym świe­cie. To dużo, bio­rąc pod uwa­gę, że wspól­no­ta ta ist­nie­je dopie­ro nie­speł­na sto lat.


Lud uświę­ce­nia


Kościół Naza­rej­czy­ka defi­niu­je swo­ją ducho­wość jako wesley­ań­sko-uświę­ce­nio­wą, sku­pio­ną na prze­mie­nia­niu świa­ta w duchu biblij­nej świę­to­ści. Cała teo­lo­gia tej wspól­no­ty opar­ta jest na wesley­ań­skim rozu­mie­niu zba­wie­nia z łaski przez wia­rę, zna­cze­niu powtór­nych naro­dzin czy poj­mo­wa­niu Kościo­ła jako wspól­no­ty kocha­ją­cych się uczniów zmie­rza­ją­cych razem do dosko­na­ło­ści chrze­ści­jań­skiej. Wspól­no­ta jasno nawią­zu­je też do tra­dy­cji armi­niań­skiej, przyj­mu­jąc wia­rę w to, że Jezus umarł za wszyst­kich (a nie tyl­ko, jak w tra­dy­cji orto­dok­syj­nie kal­wiń­skiej, za wybra­nych) oraz w wol­ną ludz­ką wolę — czy­li w daną ludziom przez Boga moż­li­wość wybo­ru Boga i zba­wie­nia (zno­wu w opo­zy­cji do kal­wi­ni­zmu, odrzu­ca­ją­ce­go taką moż­li­wość).


Nie­zwy­kle waż­ne jest tak­że prze­ko­na­nie, wspól­ne meto­dy­zmo­wi i rucho­wi uświę­ce­nio­we­mu, że Chry­stus wyba­wia nas od wszyst­kich grze­chów, odna­wia­jąc w nas obraz dzie­ci Bożych. Kościół Naza­rej­czy­ka, podob­nie jak więk­szość wspól­not nale­żą­cych do ruchu uświę­ce­nio­we­go, cha­rak­te­ry­zu­je się też abso­lut­nym chry­sto­cen­try­zmem, czymś — co sami wier­ni i duchow­ni tego Kościo­ła okre­śla­ją “Jezu­so­wą obse­sją”. My czci­my Jezu­sa! Kocha­my Jezu­sa! Myśli­my o Jezu­sie? Mówi­my o Jezu­sie! Żyje­my Jezu­sem. To jest dla nas esen­cja naszej świę­to­ści — opi­su­ją swo­ją poboż­ność wier­ni Kościo­ła Naza­rej­czy­ka w jed­nej z ulotek.Podobnie jak inne Kościo­ły wywo­dzą­ce się z ruchu uświę­ce­nio­we­go, CoN kła­dzie moc­ny nacisk na ducho­we i fizycz­ne uzdro­wie­nie, jakie moż­na osię­gnąć dzię­ki wytrwa­łej modli­twie. Jed­nak, ina­czej niż bar­dziej rady­kal­ne wspól­no­ty, Kościół ten uzna­je medy­cy­nę za dro­gę na jakiej Bóg może dzia­łać, a nie za prze­szko­dę czy wręcz dzie­ło Sza­ta­na.


Krę­te dro­gi


Powsta­łay na począt­ku XX wie­ku Kościół Naza­rej­czy­ka (pier­wot­nie Zie­lo­no­świąt­ko­wy Kościół Naza­rej­czy­ka) ukształ­to­wał się w wyni­ku połą­cze­nia trzech grup chrze­ści­jan nale­żą­cych do ruchu uświę­ce­nio­we­go: The Asso­cia­tion of Pen­te­co­stal Chur­ches of Ame­ri­ca; The Holi­ness Church of Christ oraz Church of Naza­re­ne.


Naj­star­szą z nich była Asso­cia­tion of Pen­te­co­stal Chur­ches of Ame­ri­ca. Orga­ni­za­cja ta powsta­ła z inspi­ra­cji zało­żo­ne­go w 1887 roku Ludo­we­go Kościo­ła Ewan­ge­li­kal­ne­go w Pro­vi­den­ce (Rho­de Islands). Zbór ten w cią­gu kil­ku lat zało­żył nie­za­leż­ne misje, m.in. w Lyn (Mas­sa­chu­setts), a w 1890 roku powo­łał wraz z nie­za­leż­ny­mi zbo­ra­mi ruchu uświę­ce­nio­we­go Cen­tral Evan­ge­li­cal Holi­ness Asso­cia­tion (CEHA). Dwa lata póź­niej wspól­no­ta ta ordy­no­wa­ła na pasto­ra pierw­szą kobie­tę. W 1896 roku CEHA zjed­no­czy­ło się z inną, powsta­łą z połą­cze­nia w 1894 roku trzech wspól­not ewan­ge­li­kal­nych, uświę­ce­nio­wą orga­ni­za­cją Asso­cia­tion of Pen­te­co­stal Chur­ches of Ame­ri­ca i przy­ję­ła jej nazwę. Gru­pa wyda­wa­ła perio­dyk “Bel­lu­lah Chri­stian” i pla­no­wa­ła misję w Indiach.


Holi­ness Church of Christ powstał w Tek­sa­sie w 1894 roku. Jed­no­czył on, na zasa­dach kon­gre­ga­cjo­na­li­stycz­nych, kil­ka­na­ście nie­za­leż­nych zbo­rów ruchu uświę­ce­nio­we­go i spon­so­ro­wał teo­lo­gicz­ną uczel­nię w Peniel.


Naj­więk­szy wpływ na ukształ­to­wa­nie Kościo­ła Naza­rej­czy­ka miał jed­nak pier­wot­ny Church of Naza­re­ne powo­ła­ny do ist­nie­nia przez Phi­ne­asa F. Bre­see w paź­dzier­ni­ku 1895 roku w Los Ange­les. Bre­see uwa­żał, że wier­ni jego Kościo­ła powin­ni, idąc za przy­kła­dem Jezu­sa Chry­stu­sa, wytrwa­le gło­sić Ewan­ge­lię ubo­gim. Dla­te­go odrzu­cał boga­ty wystrój świą­tyń i kaplic uzna­jąc, że środ­ki zaosz­czę­dzo­ne w ten spo­sób nale­ży prze­zna­czyć na gło­sze­nie Dobrej Nowi­ny i wspo­ma­ga­nie naj­bied­niej­szych.


Te trzy nie­za­leż­ne wspól­no­ty zaczę­ły się jed­no­czyć w 1907 roku przede wszyst­kim dzię­ki pra­cy C. W. Rutha — asy­sten­ta Super­in­ten­den­ta Kościo­ła Naza­rej­czy­ka, któ­ry miał świet­ne kon­tak­ty w śro­do­wi­skach uświę­ce­nio­wo-wesley­ań­skich. Pro­ces zjed­no­cze­nia trzech wspól­not w jed­ną zakoń­czył się 14 paź­dzier­ni­ka 1908 roku. Nowy kościół przy­jął nazwę Zie­lo­no­świąt­ko­wy Kościół Naza­rej­czy­ka (przy­miot­nik Zie­lo­no­świąt­ko­wy usu­nię­to z nazwy pod­czas Kon­fe­ren­cji Gene­ral­nej w 1919 roku, ze wzglę­du na zmia­nę zna­cze­nie tego sło­wa — zwią­za­ną z dzia­łal­no­ścią ruchów pen­te­ko­stal­nych).


Gościn­ne skrzy­dła CoN


W kolej­nych latach do (Zie­lo­no­świąt­ko­we­go) Kościo­ła Naza­rej­czy­ka przy­łą­cza­ły się kolej­ne gru­py nale­żą­ce do ruchu uświę­ce­nio­we­go. W 1915 roku uczy­ni­ła to Misja Zie­lo­no­świąt­ko­wa utwo­rzo­na w 1898 roku przez pre­zbi­te­riań­skie­go kazno­dzie­ję J. O. McC­lur­ka­na. W tym samy roku do CoN przy­stą­pił Kościół Zie­lo­no­świąt­ko­wy Szko­cji. Powstał on 9 lat wcze­śniej, gdy na sku­tek gło­sze­nia poglą­dów wesley­ań­skich ks. Geo­r­ge Shar­pe został usu­nię­ty ze szkoc­kie­go Kościo­ła Kon­gre­ga­cjo­na­li­stycz­ne­go.


W 1922 roku do Kościo­ła Naza­rej­czy­ka wstą­pi­ło 1000 człon­ków Sto­wa­rzy­sze­nia Uświę­ce­nio­we­go świec­kich (Lay­men­s’s Holi­ness Asso­cia­tion).


W latach 50. XX wie­ku do CoN dołą­czy­ło zało­żo­ne w 1893 roku przez Geo­r­ge­’a Wever­sa Sto­wa­rzy­sze­nie Misyj­ne Wia­ry Hephi­zbah, a w roku 1952 bry­tyj­ska Mię­dzy­na­ro­do­wa Misja Uświę­ce­nio­wa. Rów­nież w tym okre­sie przy­łą­czy­ły się do Kościo­ła Naza­rej­czy­ka: Kal­wa­ryj­ski Kościół Uświę­ce­nio­wy oraz Kościół Pra­cow­ni­ków Ewan­ge­lii z Kana­dy. W roku 1988 z CoN zjed­no­czył się nige­ryj­ski Kościół Naza­rej­czy­ka. Powstał on w latach 40. i od począt­ku, choć pozo­sta­wał cał­ko­wi­cie nie­za­leż­ny, kie­ro­wał się zasa­da­mi i pra­wem ame­ry­kań­skiej wspól­no­ty.


Wspól­no­ta mię­dzy­na­ro­do­wa


Od same­go począt­ku swo­je­go ist­nie­nia Kościół Naza­rej­czy­ka sku­piał się na pra­cy misyj­nej. Już w momen­cie zjed­no­cze­nia trzech wspól­not ich misjo­na­rze pra­co­wa­li w Mek­sy­ku, Indiach, Afry­ce Połu­dnio­wej, Japo­nii i na Kara­ibach. Zaan­ga­żo­wa­nie misyj­ne w regio­nie Pacy­fi­ku roz­po­czę­ło się w 1945 roku, zać nie­speł­na trzy lata póź­niej misjo­na­rze Kościo­ła Naza­rej­czy­ka przy­by­li do Euro­py. Obec­nie misjo­na­rze tej wspól­no­ty pra­cu­ją w 138 kra­jach świa­ta. Pro­wa­dzą w nich szko­ły, uczel­nie teo­lo­gicz­ne i medycz­ne oraz szpi­ta­le. Tak dyna­micz­na pra­ca misyj­na spra­wi­ła, że Kościół Naza­rej­czy­ka liczy obec­nie pra­wie milion czte­ry­sta wier­nych, sku­pio­nych w 12.600 kon­gre­ga­cjach.


Tomasz P. Ter­li­kow­ski

Ekumenizm.pl działa dzięki swoim Czytelnikom!
Portal ekumenizm.pl działa na zasadzie charytatywnej pracy naszej redakcji. Zachęcamy do wsparcia poprzez darowizny i Patronite.