Wyznanie Wiary z Belhar
- 24 lipca, 2004
- przeczytasz w 6 minut
Głównym tematem rozpoczynającego się niebawem 24. Zgromadzenia Ogólnego Światowego Aliansu Reformowanego (WARC) w Accrze (Ghana) będzie niezwykle złożony problem globalizacji. Nie jest to pierwszy raz, gdy WARC zabiera głos w ważnych dla całego świata problemów. Podczas Zgromadzenia Ogólnego WARC w Ottawie w 1982 roku organizacja ta uchwaliła rezolucję, która napiętnowała praktykowany przez Kościół Holendersko-Reformowany (NGK – Nederduitse Gereformeerde Kerk) oraz Holenderski Kościół Zreformowany (NHK – Nederduitse Hervormde Kerk) w Afryce Południowej apartheid. Oprócz NGK w Południowej Afryce działa również Holendersko-Reformowany Kościół Misyjny (NGSK – Nederduitse Gereformeerde Sendingkerk), Kościół kolorowej ludności, który na mocy obowiązującego apartheidu wyłonił się z NGK.
Świadectwo z Ottawy
Rezolucję zatytułowaną Rasizm i Południowa Afryka delegaci WARC przyjęli ogromną większością głosów: 220 za, 20 przeciw oraz 12 wstrzymujących się. W deklaracji z Ottawy czytamy m.in.: „Kościoły, które przyjęły reformowane wyznania wiary, zobowiązały się tym samym do życia jako Lud Boży i w swoim codziennym życiu i służbie pokazywać, co to oznacza. Zobowiązanie to wymaga konkretnego zwiastowania wspólnoty pośród ludzi różnych ras, wspólnego świadectwa sprawiedliwości i równości w społeczeństwie oraz jedności przy Stole Pańskim. NGK oraz NHK sprzeciwiają się nauce i działaniu obietnicy, do której się przyznają, ponieważ nie tylko akceptują system apartheidu, lecz także usprawiedliwiają go poprzez nadużycie Ewangelii i reformowanych ksiąg symbolicznych. Dlatego też Zgromadzenie Ogólne oświadcza, że sytuacja ta stanowi dla naszych Kościołów status confessionis. Oznacza to, że kwestię tę traktujemy jako taką, co do której nie mogą istnieć różne opinie bez jednoczesnego poddawania pod wątpliwość integralności naszego wspólnego wyznania jako Kościołów reformowanych. Wspólnie z czarnymi chrześcijanami reformowanymi w Afryce Południowej oświadczamy, że apartheid (osobny rozwój) jest grzechem, a jego moralne i teologiczne usprawiedliwienie oznacza niszczenie Ewangelii, a w swoim upartym nieposłuszeństwie wobec Słowa Bożego stanowi teologiczną herezję.”
WARC postanowił o tymczasowym zawieszeniu w prawach członków zarówno NGK oraz NHK. Decyzja WARC nie kazała na siebie długo czekać w Afryce Południowej. W kilka tygodni po zakończeniu obrad WARC w Ottawie rozpoczęły się obrady Synodu NGSK, który miał miejsce w dniach 22. września – 6. października 1982 roku w Belhar/Kapstadt. Synod zlecił Komisji ds. Ekumenizmu analizę rezolucji WARC z Ottawy. Po raporcie Komisji Synod postanowił zaakceptować deklarację z Ottawy i również ogłosił apartheid teologiczną herezją. Zebrani w Belhar synodałowie byli świadomi, że podjęta przez Synod decyzja posiada daleko idące konsekwencje dla ich Kościoła. Podjęto zatem decyzję o powołaniu komisji teologicznej, która sformułowała przyjęte jednogłośnie 6. października 1982 roku Wyznanie Wiary z Belhar.
Do Wyznania Wiary z Belhar dołączono list, w którym synodałowie stwierdzają: „Jesteśmy tego świadomi, że akt wyznania wiary nie może być podejmowany lekkomyślnie; jest on tylko wtedy uzasadniony, gdy istnieje przekonanie, że serce Ewangelii jest zagrożone, czy nawet poddawane pod wątpliwość. Według naszej opinii obecna sytuacja kościelna i polityczna w naszym kraju, a w szczególności w rodzinie Holendersko-Reformowanego Kościoła wymaga takiej właśnie decyzji. W związku z powyższym przedkładamy to wyznanie wiary nie jako przyczynek do dyskusji teologicznej, czy też jako nowe sformułowanie treści naszej wiary, lecz jako krzyk naszych serc, jako coś, do czego, ze względu na Ewangelię, czujemy się zobowiązani przyznać i to w świetle czasu, w którym przyszło nam żyć.”
W liście dołączonym do Wyznania Wiary z Belhar NGSK wyznaje swoją współwinę w trwaniu ideologii apartheidu. Właśnie z tego powodu tekst wyznania nie potępia przedstawicieli ideologii apartheidu, lecz wzywa do nawrócenia, do skierowania się na wspólną drogę Ewangelii. W 1986 roku tekst wyznania został włączony przez Synod NGSK do „kanonu” ksiąg symbolicznych Kościoła. Po głębokiej analizie tekst Wyznania Wiary wzbudzać może skojarzenia z ideami południowoamerykańskiej teologii wyzwolenia, lecz także z Deklaracją z Barmen (1934), która w tym roku obchodzi 70-lecie powstania.
Wyznanie Wiary z Belhar (1982)
Wyznanie Wiary z Belhar składa się z pięciu punktów. Poniżej prezentujemy pełny tekst:
1. Wierzymy w Trójjedynego Boga, Ojca, Syna i Ducha Świętego, który poprzez swoje Słowo i Ducha zgromadza Kościół, chroni i troszczy się o niego tak, jak czynił to od początku i na wieki czynić będzie.
2. Wierzymy w jeden, święty, powszechny, chrześcijański Kościół, społeczność powołanych z całej ludzkiej rodziny świętych. Wierzymy, że:
-Chrystusowe dzieło pojednania zostało objawione w Kościele jako wspólnocie wierzących, która pojednana jest z Bogiem i ze sobą
-jedność jest darem i zobowiązaniem dla Kościoła Jezusa Chrystusa, że poprzez działanie Ducha Świętego jest wiążącą mocą, ale jednocześnie także rzeczywistością, którą należy przestrzegać i do niej dążyć, do której osiągnięcia Lud Boży powinien być nieustannie zachęcany
- jedność ta musi stać się widzialna, ażeby świat uwierzył; wierzymy, że podziały, wrogość i nienawiść między narodami i grupami są grzechami, które Chrystus już przezwyciężył, i zgodnie z tym, wszystko, co zagraża tej jedności nie ma miejsca w Kościele i musi zostać odrzucone.
-jedność Ludu Bożego musi zostać objawiona i praktykowana na różne sposoby i to poprzez to: że będziemy doświadczać wspólnoty pośród nas, praktykować ją i utrzymywać; że zobowiążemy się zaangażować z ochotą i radością dla korzyści i błogosławieństwa innych; że będziemy dzielić jedną wiarę, mieć jedno powołanie, będziemy jednego ducha i myśli, będziemy mieć jednego Boga i Ojca, i jednym Duchem będziemy wypełnieni, ochrzczeni jednym chrztem, będziemy jedli z jedngo chleba i pili z jednego kielicha, wyznawali jedno imię, słuchali jednego Pana, działali dla dobra sprawy, dzielili nadzieję, poznawali wysokość i szerkość, i głębokość miłości Chrystusa, wspólnie budowali się na podobieństwo Chrystusa i Nowego Człowieka, znali i nosili wzajemnie nasze brzemię, aby tak wypełnić prawo Chrystusowe; że będziemy potrzebować siebie nawzajem i jedni drugich wzmacniać, napominać i pocieszać; że za rzecz sprawiedliwości będziemy razem cierpieć, wspólnie się modlić, wspólnie służyć Bogu w tym świecie i wspólnie walczyć przeciwko wszystkiemu, co zagraża lub stoi na przeszkodzie tej jedności;
-jedność objawić się może tylko w wolności, a nie pod przymusem, że róznorodność duchowych darów, okazji, sytuacji, przekonań, jak i różnych języków i kultur jest, dzięki dokonanemu w Chrystusie pojednaniu, sposobnością do wzajemnej służby oraz do wzajemnego ubogacenia się w ramach jednego, widzialnego Ludu Bożego;
-prawdziwa wiara w Jezusa Chrystusa jest jedyną przesłanką do przynależności w tym Kościele.
Dlatego też odrzucamy każdą naukę, która:
- w taki sposób absolutyzuje naturalną różnorodność lub grzeszny podział między ludźmi, że owa absolutyzacja szkodzi widzialnej i czynnej jedności Kościoła lub niszczy, czy nawet prowadzi do tworzenia się podzielonych Kościołów;
- utrzymuje, że ta duchowa jedność prawdziwie utrzymana jest w więzi pokoju, podczas gdy wierzący tego samego wyznania z powodu różnorodności i z braku wiary w pojednanie, wyobcowani są od siebie;
- neguje, że grzechem jest, gdy ta widzialna jedność nie jest celem szczerego dążenia jako bezcenny dar;
- pośrednio lub bezpośrednio utrzymuje, że członkostwo w Kościele zależy od pochodzenia lub innych ludzkich, czy też społecznych czynników.
3. Wierzymy, że Bóg powierzył swojemu Kościołowi przesłanie pojednania w i przez Jezusa Chrystusa, że Kościół powołany jest do tego, aby być solą ziemi i światłością świata, że Kościół nazywany jest świętym, ponieważ działa na rzecz pokoju, że Kościół w słowie i czynie jest świadectwem nowego nieba i nowej ziemi, w których mieszka sprawiedliwość; wierzymy, że:
- Bóg poprzez swoje życiodajne Słowo oraz życiodajnego Ducha pokonał moce grzechu i śmierci, a poprzez totakże brak chęci do pojednania, nienawiść, gorycz i wrogość;
-Bóg poprzez swoje życiodajne Słowo oraz życiodajnego Ducha uzdolnił swój Lud do życia w nowym posłuszeństwie, które otwiera dla ludzkości i całego świata nowe możliwości życia;
- wiarygodność tego przesłania znacznie jest naruszona, a jej błogosławione działanie uniemożliwione, gdy zwiastowana jest ona w państwie, które mieni się chrześcijańskim, a w którym ze względu na wymuszony podział ludzi z powodów rasowych wspierane jest i uwieczniane wyobcowanie, nienawiść oraz wrogość;
- każda nauka, która próbuje usprawiedliwić ten wymuszony podział, powołując się na Ewangelię, i która nie jest gotowa na odwagę obrania drogi posłuszeństwa i pojednania, lecz wypiera się z góry pojednawczej mocy Ewangelii z uprzedzeń, lęku, egoizmu lub niewiary, musi być uznana za fałszywą naukę.
Dlatego odrzucamy każdą naukę, która w takiej sytuacji w imieniu Ewangelii lub woli Boga aprobuje wymuszone podziały ludzi na podstawie rasy lub też koloru skóry, i poprzez to z góry uniemożliwa i osłabia nakaz i doświadczenie pojednania w Chrystusie.
4. Wierzymy, że Bóg objawił się jako Ten, który chce urzeczywistnić pośród ludzi sprawiedliwość i prawdziwy pokój; że w świecie pełnym niesprawiedliwości i wrogości jest On w szczególny sposób Bogiem ubogich, biednych oraz dyskryminowanych oraz że wzywa swój Kościół do naśladowania Go; że Bóg przynosi uciskanym sprawiedliwość, a głodnym daje chleb, uwalnia uwięzionych, a ślepych czyni widzącymi, że wspiera poniżonych, chroni obcych, wdowy, sieroty, a bezbożnym zagradza drogę; że czysta i nieskażona religia oznacza dla Niego odwiedzać wdowy i sieroty w ich cierpieniu, że życzy sobie, aby nauczyć Jego Lud czynić dobro i szukać prawości; że Kościół powinien dlatego towarzyszyć wszystkim, którzy cierpią i znajdują się w potrzebie, co oznacza m.in. to, że Kościół musi składać świadectwo przeciwko każdej formie niesprawiedliwości i z nią walczyć, ażeby sprawiedliwość płynęła jak odwieczny strumień; że Kościół jako własność Boga musi być wszędzie tam, gdzie jest Bóg, a mianowicie tam, gdzie odbywa się walka z niesprawiedliwością i gdzie są wszyscy uciskani; że Kościół naśladując Chrystusa musi składać świadectwo przeciwko wszystkim potężnym i uprzywilejowanym osobom, które realizują egoistycznie tylko własne interesy, a poprzez to panują nad innymi i przyczyniają się do ich cierpienia.
Dlatego też odrzucamy wszelką ideologię, która próbuje usprawiedliwić formy niesprawiedliwości, i każdą naukę, która nie chce tej ideologii w imieniu Ewangelii odrzucić.
5. Wierzymy, że Kościół powołany jest w posłuszeństwie do Jezusa Chrystusa, swojej jedynej Głowy, wyznawać i czynić to wszystko, nawet jeśli zabraniają mu tego zwierzchności oraz prawa ludzi, i to nawet wtedy, gdy skutkami są kary i cierpienie. Jezus jest Panem. Jednemu i Jedynemu Bogu, Ojcu, Synowi i Duchowi Świętemu, niech będzie cześc i chwała teraz i na wieki.
opr. i tłum. Dariusz P. Bruncz
Zobacz także:
Ekumenizm.pl: My, tutaj, teraz, wyznajemy to… — 70. rocznica Deklaracji Teologicznej z Barmen
Ekumenizm.pl: Aby wszyscy mieli pełnię życia — 24. Zgromadzenie WARC w Accrze