Maria Magdalena poza Kodem Leonarda da Vinci

“Maria Mag­da­le­na poza Kodem Leonar­da da Vin­ci” — pod takim hasłem w ostat­ni pią­tek 3 mar­ca odby­ła się w Rzy­mie dys­ku­sja nauko­wa, zor­ga­ni­zo­wa­na przez papie­ski fakul­tet teo­lo­gicz­ny Maria­num. Spo­tka­nie jest czę­ścią cyklu imprez, któ­re odby­wa­ją się pod wspól­nym tytu­łem “Kobie­ty i chrze­ści­jań­stwo”.

Dys­ku­sję roz­po­czę­to od przy­po­mnie­nia dość oczy­wi­stych z nauko­we­go punk­tu widze­nia fak­tów. Mari­nel­la Per­ro­ni, pro­fe­sor Nowe­go Testa­men­tu w Ate­neum św. Anzel­ma i prze­wod­ni­czą­ca Wło­skiej Koor­dy­na­cji Kobiet-Teo­lo­żek stwier­dzi­ła, że nie moż­na mówić o Marii Mag­da­le­nie abs­tra­hu­jąc od źró­deł, któ­ry­mi w tym przy­pad­ku są kano­nicz­ne Ewan­ge­lie. Nie wol­no więc odry­wać tej posta­ci od tek­stów, któ­re są jedy­nym świa­dec­twem na jej temat. Z kolei Maria Luisa Riga­to, pro­fe­sor Nowe­go Testa­men­tu na rzym­skim uni­wer­sy­te­cie Gre­go­ria­num przy­po­mnia­ła, że według Ewan­ge­lii Jezus żył w celi­ba­cie, co nie prze­szka­dza­ło Mu przy­jaź­nić się z wie­lo­ma męż­czy­zna­mi i kobie­ta­mi. “Według Ewan­ge­lii kano­nicz­nych Maria Mag­da­le­na nie była żoną czy kochan­ką Chry­stu­sa” — stwier­dzi­ła Riga­to. “Maria Mag­da­le­na nie jest też toż­sa­ma z Marią z Beta­nii, sio­strą Mar­ty” — zazna­czy­ła teo­loż­ka, naj­wy­raź­niej nawią­zu­jąc do pery­ko­py J 12, 1–8, któ­ra według egze­ge­tów mogła być inter­pre­to­wa­na przez współ­cze­snych jako prze­jaw ero­tycz­nej wię­zi mię­dzy Jezu­sem a Marią.

Prof. Riga­to przed­sta­wi­ła wła­sną, nie­zwy­kle ory­gi­nal­ną teo­rię na temat przy­dom­ku Mag­da­le­ny. Wło­ska teo­loż­ka zane­go­wa­ła pocho­dze­nie “Mag­da­le­ny” od miej­sco­wo­ści Mag­da­la, któ­ra według niej nie zosta­ła jed­no­znacz­nie ziden­ty­fi­ko­wa­na jako okre­ślo­ne miej­sce na mapie. Wedle Riga­to przy­do­mek “Mag­da­le­na” pocho­dzi od dwóch słów ara­mej­skich: rze­czow­ni­ka “mig­dal” (wie­ża) oraz cza­sow­ni­ka “gadal” (być wiel­kim); miał­by on zna­czyć w kon­se­kwen­cji “wywyż­szo­na”, i być owo­cem popas­chal­nej świa­do­mo­ści jero­zo­lim­skiej gmi­ny chrze­ści­jań­skiej. W ten spo­sób mia­ło­by się wyra­zić uzna­nie uczniów Chry­stu­sa dla wyjąt­ko­wej roli Marii jako świad­ka Ewan­ge­lii.

Inną per­spek­ty­wę zapro­po­no­wa­ła Miriam Diez i Bosch, wykła­dow­czy­ni Inter­dy­scy­pli­nar­ne­go Cen­trum Komu­ni­ka­cji Spo­łecz­nej na uni­wer­sy­te­cie Gre­go­ria­num. Poku­si­ła się ona o pró­bę opi­sa­nia mecha­ni­zmu, któ­ry spra­wia że postać Marii Mag­da­le­ny sku­pia na sobie tak wiel­ką uwa­gę mediów, kreu­ją­cych jej wypa­czo­ny obraz. Według Diez i Bosch “mag­da­le­ma­nia czy też Maria Mag­da­le­na według Brow­na są jedy­nie skrom­ny­mi owo­ca­mi ogól­no­świa­to­wej ope­ra­cji” medial­nej, któ­ra rzu­ca wyzwa­nie wszyst­kim wie­rzą­cym. Kościół nie powi­nien wobec tego zja­wi­ska pozo­stać obo­jęt­nym.

Odpo­wie­dzią na te ten­den­cje ma być według wykła­dow­czy­ni popu­la­ry­za­cja usta­leń teo­lo­gów, kła­dą­ca nacisk na rolę Marii Mag­da­le­ny jako “apo­stoł­ki apo­sto­łów” i świad­ka zmar­twych­wsta­nia Chry­stu­sa. Zde­cy­do­wa­nie trze­ba wyjść poza ste­reo­ty­po­wy wize­ru­nek uczen­ni­cy jako nawró­co­nej pro­sty­tut­ki (według egze­ge­tów kom­plet­nie fał­szy­wy i nie mają­cy opar­cia w Ewan­ge­liach). Tyl­ko w ten spo­sób moż­na się prze­ciw­sta­wić two­rze­niu fał­szy­we­go wize­run­ku Marii, tak jak go zary­so­wa­no w “Kodzie Leonar­da da Vin­ci”.

Na zdję­ciu: XX-wiecz­na iko­na Marii Mag­da­le­ny

:: Maga­zyn Teo­lo­gicz­ny “Sem­per Refor­man­da”: Św. Maria Mag­da­le­na