Raport o fińskiej religijności

Fino­wie modlą się tak samo czę­sto jak czy­ni­li to 20 lat temu; rów­nie czę­sto jak kie­dyś wie­rzą w jakieś bóstwo. Jed­no­cze­śnie w tym samym cza­sie wia­ra w jedy­ne­go Boga, o któ­rym tra­dy­cyj­nie naucza Kościół chrze­ści­jań­ski, spa­dła o 15 punk­tów pro­cen­to­wych; uczest­nic­two w nabo­żeń­stwach zmniej­szy­ło się o 14%, zaś licz­ba człon­ków naro­do­we­go Kościo­ła lute­rań­skie­go spa­dła o 6%.

Te dane zawie­ra opu­bli­ko­wa­ne nie­daw­no stu­dium pod tytu­łem „Reli­gia w Fin­lan­dii – schy­łek, zmia­na i trans­for­ma­cja fiń­skiej reli­gij­no­ści”, opra­co­wa­ne przez Insty­tut Badaw­czy Ewan­ge­lic­ko-Lute­rań­skie­go Kościo­ła Fin­lan­dii pod kie­run­kiem Kim­mo Kääri­äi­nen.

Choć poziom reli­gij­no­ści w ogó­le w Fin­lan­dii nie spadł , to jed­nak tra­dy­cyj­ne wyzna­nie ewan­ge­lic­ko-lute­rań­skie sta­le tra­ci na zna­cze­niu. Widać to wyraź­nie w odpo­wie­dziach respon­den­tów bada­nia na pyta­nia o cen­tral­ne praw­dy wia­ry chrze­ści­jań­skiej. Pomię­dzy rokiem 1999 a 2003 licz­ba wie­rzą­cych że Jezus z Naza­re­tu jest Synem Bożym spa­dła z 77 do 68%; wyznaw­ców zmar­twych­wsta­nia Jezu­sa było poprzed­nio w spo­łe­czeń­stwie fiń­skim 69%, zaś obec­nie – 61%; poziom wia­ry w stwo­rze­nie świa­ta przez Boga spadł z 68% do 59%, zaś w sąd osta­tecz­ny – z 60% do 50%.W ślad za tym spa­da licz­ba człon­ków Ewan­ge­lic­ko-Lute­rań­skie­go Kościo­ła Fin­lan­dii. Ten­den­cja ta jest powol­na lecz na prze­strze­ni całe­go okre­su powo­jen­ne­go sta­ła. Bada­nie uka­zu­je, że wśród fiń­skich lute­ran dość powszech­ne jest odczu­cie, że Kościół jako całość oraz poszcze­gól­ne para­fie nie odpo­wia­da­ją na potrze­by dusz­pa­ster­skie swych człon­ków. Trze­ba tu jed­nak dodać, że roz­dź­więk pomię­dzy Kościo­łem a wier­ny­mi jest Fin­lan­dii znacz­nie mniej zauwa­żal­ny niż w pozo­sta­łej czę­ści Skandynawii.Najważniejszą for­mą kon­tak­tu wier­nych z Kościo­łem pozo­sta­ją rodzin­ne uro­czy­sto­ści. Wśród trzech naj­istot­niej­szych powo­dów przy­na­leż­no­ści do Kościo­ła w roku 2003 wymie­nia­no moż­li­wość otrzy­ma­nia chrztu, ślu­bu kościel­ne­go i kościel­ne­go pogrze­bu. Jed­nak mylił­by się ten kto sądził­by, iż fiń­ska reli­gij­ność ma cha­rak­ter obrzę­do­wy. Fino­wie modlą się czę­ściej niż pozo­sta­li Euro­pej­czy­cy, a z dru­giej stro­ny rza­dziej uczest­ni­czą w nabo­żeń­stwach. Swą wia­rę prze­ży­wa­ją raczej w ciszy pry­wat­no­ści niż na forum publicz­nym.

W spo­łe­czeń­stwie fiń­skim moż­na też zauwa­żyć ten­den­cje cha­rak­te­ry­stycz­ne dla całej Euro­py. Ero­zja tra­dy­cyj­nej reli­gij­no­ści, uosa­bia­nej przez Kościół, naj­wy­raź­niej daje się zaob­ser­wo­wać wśród ludzi poni­żej 35 roku życia, w peł­ni sił życio­wych i nasta­wio­nych bar­dzo indy­wi­du­ali­stycz­nie. Z tego powo­du w tej gru­pie domi­nu­ją coraz bar­dziej libe­ral­ne poglą­dy w kwe­stii począt­ku i koń­ca życia ludz­kie­go, oraz ety­ki sek­su­al­nej. Wśród star­szej popu­la­cji rośnie war­tość spo­łecz­nej soli­dar­no­ści kosz­tem indy­wi­du­ali­zmu, a to wła­śnie poczu­cie wspól­no­ty jest fun­da­men­tem Kościo­ła i repre­zen­to­wa­nej przez nie­go tra­dy­cyj­nej reli­gij­no­ści. Z tego wzglę­du star­sze poko­le­nia są zde­cy­do­wa­nie bar­dziej kon­ser­wa­tyw­ne w swym podej­ściu do kwe­stii wia­ry.

Tak jak w całej Euro­pie, w tym rów­nież w Pol­sce, kobie­ty w Fin­lan­dii są bar­dziej reli­gij­ne niż męż­czyź­ni.

Bada­nia nad fiń­ską reli­gij­no­ścią są wyko­ny­wa­ne regu­lar­nie, jako pro­jekt uzu­peł­nia­ją­cy Bada­nia War­to­ści Euro­pej­skich, obej­mu­ją­ce­go wszyst­kie pań­stwa człon­kow­skie Unii Euro­pej­skiej.