Naczelny Rabin Polski o ekumenizmie

- Pro­ble­mem nie jest zło. Pro­blem jest wte­dy, gdy dobro mil­czy w obli­czu zła – powie­dział Naczel­ny Rabin Pol­ski Micha­el Schu­drich pod­czas deba­ty zor­ga­ni­zo­wa­nej przez Aka­de­mię Huma­ni­stycz­ną im. Alek­san­dra Gieysz­to­ra w Puł­tu­sku. Uczel­nia ta już od wie­lu lat orga­ni­zu­je „Aka­de­mic­kie Deba­ty Puł­tu­skie”. – Aktu­al­nie reali­zu­je­my cykl debat „Dia­log kul­tur i reli­gii”. Rabin Schu­drich wygło­si wykład „Eku­me­nizm czy zde­rze­nie cywi­li­za­cji”, któ­re­go tytuł w jasny spo­sób nawią­zu­je do zna­nej książ­ki Samu­ela Hun­ting­to­na – powie­dział prof. dr hab. Jerzy Woź­nic­ki, prze­wod­ni­czą­cy „Aka­de­mic­kich Debat Puł­tu­skich”.

Spo­tka­nie otwo­rzył Dzie­kan Wydzia­łu Nauk Poli­tycz­nych AH prof. dr hab. Marek Jabło­now­ski. – Nasz dzi­siej­szy gość uro­dził się w Nowym Jor­ku. Ukoń­czył stu­dia z zakre­su histo­rii i reli­gio­znaw­stwa. Kil­ka lat spę­dził w Japo­nii, gdzie dbał o potrze­by reli­gij­ne miej­sco­wej spo­łecz­no­ści żydow­skiej. Póź­niej zwią­zał się z Fun­da­cją Lau­de­ra. Lata 1992–98 spę­dził w War­sza­wie. Do Pol­ski powró­cił w czerw­cu 2000 roku jako rabin War­sza­wy i Łodzi. Od 2004 roku Micha­el Schu­drich peł­ni funk­cję Naczel­ne­go Rabi­na Pol­ski – przed­sta­wił gościa prof. Jabło­now­ski.

Micha­el Schu­drich zapo­wie­dział, że jak każ­dy rabin musi roz­po­cząć swój wykład od Pię­ciok­się­gu Moj­że­szo­we­go. – To wła­śnie tam opi­sa­na jest histo­ria sprzed czte­rech tysię­cy lat, gdy Abra­ham zaczął gło­sić pewien nowo­cze­sny pogląd, iż jest jeden Bóg. Wcze­śniej za bogów uwa­ża­no cho­ciaż­by słoń­ce czy księ­życ. Dla­cze­go Abra­ham jest uwa­ża­ny za pierw­sze­go Żyda? Prze­cież z Bogiem roz­ma­wiał już Adam czy Noe. Cho­dzi o eku­me­nizm rozu­mia­ny jako odpo­wie­dzial­ność. Noe po pro­stu słu­chał Boga i budo­wał arkę, nie trosz­cząc się o pozo­sta­łych ludzi. Abra­ham za to pod­jął swe­go rodza­ju wal­kę z Bogiem, by Ten nie nisz­czył Sodo­my i Gomo­ry. Abra­ham był otwar­ty na innych ludzi. Aby być otwar­tym trze­ba się nawza­jem poznać. (…) Cza­sem spo­ty­kam się z pyta­niem, dla­cze­go Bóg stwo­rzył na począt­ku jed­ną parę a nie więk­szą ich ilość. Odpo­wiedź jest pro­sta. Po to, by ludzie nie spie­ra­li się póź­niej, kto ma jakie korze­nie. Dzię­ki boskiej decy­zji wszy­scy wywo­dzi­my się od Ada­ma i Ewy– opo­wia­dał rabin Schu­drich.

Naczel­ny Rabin Pol­ski pro­wa­dził w swym wykła­dzie roz­wa­ża­nia na temat roli reli­gii we współ­cze­snym świe­cie. – Czło­wiek wie­rzą­cy powi­nien być prze­ko­na­ny, że jego reli­gia jest dla nie­go naj­lep­szą dro­gą do Boga. Kon­kret­nie dla nie­go. Jeśli nie ma tej pew­no­ści powi­nien zmie­nić reli­gię. Nie powin­no się twier­dzić, że nasza reli­gia jest rów­no­cze­śnie naj­lep­szą dro­gą dla innych ludzi. Są róż­ne dro­gi do Boga. Moim zda­niem wia­ra ma dwa cele. Pierw­szy to pozna­nie Boga i posia­da­nie z Nim rela­cji. Dru­gi, to wpływ, jaki wia­ra będzie wywie­ra­ła na naszą moral­ność. Myślę, że to bar­dzo dobrze, iż są róż­ne reli­gie. Ludzie są róż­ni, dla­te­go muszą ist­nieć róż­ne moż­li­wo­ści dotar­cia do Boga. Reli­gie powin­ny jed­nak pro­wa­dzić świat do poko­ju. Nie­ste­ty, żyje­my w świe­cie, któ­ry nie jest dosko­na­ły. Dopie­ro ten następ­ny będzie per­fek­cyj­ny – powie­dział rabin.

W trak­cie dys­ku­sji z uczest­ni­ka­mi deba­ty pyta­no m.in. o to, jak czu­je się w dzi­siej­szej Pol­sce spo­łecz­ność żydow­ska. – Bar­dzo dobrze – odpo­wie­dział Micha­el Schu­drich – ale aby pew­ne kwe­stie zro­zu­mieć, trze­ba się­gnąć do histo­rii. Przed woj­ną żyło w Pol­sce 3,5 milio­na Żydów, któ­rzy sta­no­wi­li ponad 10% popu­la­cji. Do 1944 roku 90% zosta­ło zamor­do­wa­nych przez Niem­ców. Po woj­nie wie­lu Żydów zde­cy­do­wa­ło się opu­ścić Pol­skę. Tra­ge­dia mia­ła miej­sce wła­śnie tu, co wciąż budzi­ło trau­ma­tycz­ne wspo­mnie­nia. Część z nich posta­no­wi­ła budo­wać swo­je nowe życie w Izra­elu. Po woj­nie nie nasta­ły od razu bez­piecz­ne cza­sy. Ok. 1,5 – 2 tysię­cy Żydów stra­ci­ło życie z rąk sąsia­dów, zda­rza­ły się pogro­my. Wzra­sta­ło poczu­cie zagro­że­nia. Część spo­śród tych, któ­rzy zosta­li w Pol­sce posta­no­wi­ła prze­stać być Żyda­mi. To nie była asy­mi­la­cja, ale po pro­stu strach. Do 1989 roku nie­jed­no­krot­nie nie mówi­li nawet swo­im dzie­ciom o żydow­skich korze­niach. W cią­gu ostat­nich 17 lat mamy feno­men odszu­ki­wa­nia tych korze­ni. Jeśli cho­dzi o współ­cze­sny anty­se­mi­tyzm to powiem tak: „jest lepiej niż myślą Żydzi, ale gorzej niż sądzą Pola­cy”.

Rabin stwier­dził, że chrze­ści­jań­stwo dużo czer­pie z juda­izmu, cho­ciaż­by cały Sta­ry Testa­ment. Zapy­ta­ny, co juda­izm może czer­pać z chrze­ści­jań­stwa odparł, że bar­dzo ceni naucza­nie Jana Paw­ła II, a szcze­gól­nie Jego otwar­tość na każ­de­go czło­wie­ka.

Uczest­ni­cy pyta­li rów­nież o sto­su­nek juda­izmu do pew­nych pro­ble­mów moral­nych współ­cze­sne­go świa­ta, m.in. do abor­cji. Schu­drich wyja­śnił, że więk­szość rabi­nów dopusz­cza jej zasto­so­wa­nie w sytu­acji zagro­że­nia życia lub zdro­wia kobie­ty.

- Reli­gia jest dziś bar­dzo potrzeb­na. Może nawet jesz­cze bar­dziej niż sto lat temu – powie­dział na zakoń­cze­nie spo­tka­nia Naczel­ny Rabin Pol­ski.