Na falach Ducha, czyli oswoić pentekostalizm

Celem kon­fe­ren­cji było „wie­lo­płasz­czy­zno­we opi­sa­nie zja­wi­ska pen­te­ko­sta­li­za­cji we współ­cze­snym chrze­ści­jań­stwie oraz jego zna­cze­nie dla Kościo­ła i świa­ta.” Kon­fe­ren­cja skła­da­ła się z trzech sesji – histo­rycz­nej, sys­te­ma­tycz­nej i prak­tycz­nej, a całość zakoń­czy­ła się nabo­żeń­stwem uwiel­bie­nia pro­wa­dzo­nym przez rzym­sko­ka­to­lic­kie­go cha­ry­zma­ty­ka Mar­ci­na Zie­liń­skie­go.

Pod­czas sesji histo­rycz­nej, któ­rą popro­wa­dził ks. prof. Andrzej Perzyń­ski (UKSW), uczest­ni­cy wysłu­cha­li trzech refe­ra­tów, porząd­ku­ją­cych wie­dzę na temat ruchu zie­lo­no­świąt­ko­we­go. I tak dr Lynn Jacob­son wygło­si­ła refe­rat zaty­tu­ło­wa­ny „Prze­mie­nia­ją­ca moc Ducha Świę­te­go. Ruch w górach”, w któ­rym uka­za­ła tema­ty­kę teo­fa­nii (Boże­go obja­wie­nia) w górach na przy­kła­dzie Sta­re­go Testa­men­tu, ana­li­zu­jąc przy tym żydow­skie świę­ta pod kątem Pięć­dzie­siąt­ni­cy. Prof. dr hab. Woj­ciech Gajew­ski (Uni­wer­sy­tet Gdań­ski) uka­zał histo­rię ruchów pen­te­ko­stal­nych w Pol­sce i na świe­cie, a ks. dr hab. Artur Kasprzak zapo­znał słu­cha­czy z histo­rią Odno­wy w Duchu Świę­tym w Koście­le rzym­sko­ka­to­lic­kim.

Część sys­te­ma­tycz­ną popro­wa­dzi­ła prof. Chrze­ści­jań­skiej Aka­de­mii Teo­lo­gicz­nej dr hab. Kali­na Woj­cie­chow­ska, biblist­ka spe­cja­li­zu­ją­ca się w Nowym Testa­men­cie. Ana­li­zu­jąc ducho­wość Dzie­jów Apo­stol­skich bp prof. Andrzej Sie­mie­niew­ski z Archi­die­ce­zji Wro­cław­skiej pod­kre­ślił, że chrze­ści­jań­stwo jest real­ną zmia­ną spły­wa­ją­cą „z góry”, a nie skon­tek­stu­ali­zo­wa­nym kodem kul­tu­ro­wym. Rzym­sko­ka­to­lic­ki teo­log zazna­czył, że świa­dec­two Dzie­jów jed­no­znacz­nie wska­zu­je na pneu­ma­to­lo­gicz­ny wymiar chrze­ści­jań­stwa.

Dru­gą sesję sys­te­ma­tycz­ną kon­fe­ren­cji #NaFa­lach­Du­cha roz­po­czął refe­rat bp. prof. Andrze­ja Sie­mie­niew­skie­go z @archidiecezjawr @PWT_Wroclaw, któ­ry mówi o #ducho­wość Dzie­jów Apo­stol­skich i #pen­te­ko­sta­li­za­cja @agencja_KAI @DawidGospodarek pic.twitter.com/XGFwAUOdpi

— ekumenizm.pl (@ekumenizmpl) June 4, 2019

Per­spek­ty­wę pra­wo­sław­ną uka­zał ks. dr Andrzej Kuź­ma z Chrze­ści­jań­skiej Aka­de­mii teo­lo­gicz­nej. Duchow­ny wyja­śnił, że w pra­wo­sław­nym rozu­mie­niu życie Cer­kwi nie jest regu­lo­wa­ne pra­wem kano­nicz­nym, ale to Duch pro­wa­dzi Cer­kiew (Kościół) i rzą­dzi nią. Tak­że urzę­dy w Koście­le, w tym posłu­ga bisku­pa czy pre­zbi­te­ra – to wła­ści­wie cha­ry­zma­ty Ducha. O. Kuź­ma omó­wił tak­że zna­cze­nie the­osis (prze­bó­stwie­nia) w teo­lo­gii pra­wo­sław­nym, któ­re jest zdo­by­wa­niem Ducha Świę­te­go i wypeł­nia­niem otrzy­ma­nych darów. – Prze­bó­stwie­nie doko­nu­je się w Cer­kwi poprzez Eucha­ry­stię i jed­no­cze­nie się z Bogiem. Wyra­ża to epi­kle­za (przy­wo­ły­wa­nie Ducha Świę­te­go) w litur­gii.

Życie Kościo­ła nie jest regu­lo­wa­ne pra­wem kano­nicz­ne. To Duch pro­wa­dzi Kościół i rzą­dzi nim. Posłu­ga bisku­pa i pre­zbi­te­ra to przede wszyst­kim cha­ry­zmat posłu­gi. Waż­ne miej­sce zaj­mu­je #bierz­mo­wa­nie udzie­la­ne zaraz po chrzcie — wyja­śnia o. Kuź­ma #NaFa­lach­Du­cha pic.twitter.com/ykbykvEptt

— ekumenizm.pl (@ekumenizmpl) June 4, 2019

O pen­te­ko­sta­li­za­cji w meto­dy­zmie mówił ks. dr Edward Puslec­ki, hono­ro­wy zwierzch­nik Kościo­ła Ewan­ge­lic­ko-Meto­dy­stycz­ne­go w Pol­sce. Wyja­śnił pneu­ma­to­lo­gicz­ne aspek­ty meto­dy­stycz­nej histo­rii i ducho­wo­ści. Wyra­ził opi­nie, że mówie­nie, iż „Duch Świę­ty dzia­ła w jakiś gra­ni­cach kościel­nych jest prze­ja­wem zezo­wa­tej teo­lo­gii”. Mówiąc o ruchu zie­lo­no­świąt­ko­wym, zazna­czył, że pen­te­ko­sta­lizm jest młod­szym rodzeń­stwem meto­dy­zmu „cza­sem nie­sfor­nym, ale kocha­nym i idą­cym swo­ją dro­ga Ducha Świę­te­go.

O #pen­te­ko­sta­li­za­cja z per­spek­ty­wy meto­dy­stycz­nej pod­czas #NaFa­lach­Du­cha mówi ks. dr Edward Puślec­ki, hono­ro­wy zwierzch­nik pol­skich meto­dy­stów. Bp wyja­śnił kon­tekst sym­bo­lu Kościo­ła meto­dy­stycz­ne­go @MetodysciKrakow #meto­dy­ści # pic.twitter.com/O6tyIP4Wbr

— ekumenizm.pl (@ekumenizmpl) June 4, 2019

O zarzu­tach adre­so­wa­nych pod adre­sem pen­te­ko­sta­li­zmu, w tym poja­wia­ją­ce­go się wręcz oskar­że­nia o pen­te­ko­sta­li­za­cję Kościo­ła rzym­sko­ka­to­lic­kie­go, mówił ks. dr Prze­my­sław Sawa (Uni­wer­sy­tet Ślą­ski), kapłan die­ce­zji biel­sko-żywiec­kiej. Według teo­lo­ga spór o pen­te­ko­sta­li­za­cję to wła­ści­we spór o wizję Kościo­ła. Wyzwa­niem pozo­sta­je ponow­ne odkry­cie pro­roc­twa i roz­po­zna­wa­nia Ducha – mówił ks. dr Sawa.

(Nie)zasadność zarzu­tów o pen­te­ko­sta­li­za­cję. Kato­lic­ki głos w dys­ku­sji — ks. dr Prze­my­sław Sawa z @USinKatowice z die­ce­zji biel­sko-żywiec­kiej pod­czas kon­fe­ren­cji #NaFa­lach­Du­cha @bpRomanPindel @DawidGospodarek @agencja_KAI #pen­te­ko­sta­li­za­cja @wiarapl @DEON_PL pic.twitter.com/LlvqKVRj4g

— ekumenizm.pl (@ekumenizmpl) June 4, 2019

Trze­cią, prak­tycz­ną część popro­wa­dził prof. Woj­ciech Gajew­ski. O pen­te­ko­sta­li­za­cji w per­spek­ty­wy zie­lo­no­świąt­ko­wej mówił bp dr Marek Kamiń­ski, biskup Kościo­ła Zie­lo­no­świąt­ko­we­go w Pol­sce. Teo­log stwier­dził, że widzi pew­ne zagro­że­nie wewnątrz Kościo­ła, pole­ga­ją­ce na przy­zwy­cza­je­niu do jed­nej for­my dzia­ła­nia Ducha Świę­te­go, pod­czas gdy Duch jest nie­prze­wi­dy­wal­ny, a Kościół musi być otwar­ty na Jego dzia­ła­nie. O Jezu­sie jako wzor­cu cha­ry­zma­ty­ka mówił pod­czas wykła­du „Mode­le cha­ry­zma­tycz­no­ści w per­spek­ty­wie Kościo­łów nur­tu ewan­ge­licz­ne­go” bp Andrzej Bajeń­ski z Kościo­ła Chry­stu­so­we­go. O oso­bi­stych doświad­cze­niach ze lubel­ską wspól­no­tą Armia Dzie­ci i wyzwa­niu prze­ka­zy­wa­nia dzie­dzic­twa wia­ry w Koście­le rzym­sko­ka­to­lic­kim mówi­ła dr Anna Saj.

Nie­ste­ty, na kon­fe­ren­cję nie doje­chał przed­sta­wi­ciel Kościo­ła Ewan­ge­lic­ko-Augs­bur­skie­go.

Kon­fe­ren­cję pod­su­mo­wał rek­tor WSST prezb. Piotr Nowak.

Patro­nat nad kon­fe­ren­cją #NaFa­lach­Du­cha obję­ła Pol­ska Rada Eku­me­nicz­na, Alians Ewan­ge­licz­ny, Komi­tet Nauk Teo­lo­gicz­nych PAN, Chrze­ści­jań­ska Aka­de­mia Teo­lo­gicz­na w War­sza­wie, Uni­wer­sy­tet Kar­dy­na­ła Ste­fa­na Wyszyń­skie­go oraz Wyż­sze Bap­ty­stycz­ne Semi­na­rium Teo­lo­gicz­ne w War­sza­wie.

Komen­tarz

W wystą­pie­niach pane­li­stów i dys­ku­sji wokół refe­ra­tów czę­sto poja­wiał się wątek nega­tyw­ne­go odcza­ro­wa­nia feno­me­nu pen­te­ko­sta­li­zmu, zdję­cia z nie­go łat­ki nie­bez­piecz­ne­go, ewo­lu­ują­ce­go w stro­nę sek­ciar­stwa zja­wi­ska, któ­re w mniej­szym lub więk­szym stop­niu zagra­ża ducho­we­mu i insty­tu­cjo­nal­ne­mu dobro­sta­no­wi poszcze­gól­nych Kościo­łów. Dys­ku­sje poka­za­ły, że pen­te­ko­sta­lizm jako fakt doświad­cza­nia wia­ry nie jest ogra­ni­czo­ny do jed­nej tra­dy­cji wyzna­nio­wej, nie jest jedy­nie spe­cy­fi­ką pro­te­stanc­ką, ale stał się dobrem wspól­nym całe­go chrze­ści­jań­stwa, choć w zupeł­nie odmien­nych daw­kach. Tra­dy­cja pra­wo­sław­na wyda­je się być naj­mniej podat­na na wpły­wy nowe­go ruchu, któ­ry – jak zazna­czył o. Kuź­ma – Cer­kiew obser­wu­je z zain­te­re­so­wa­niem.

Ponad­to, dys­ku­sje nad pen­te­ko­sta­li­zmem, cza­sa­mi wręcz tłu­ma­cze­nie, że „nie ma się cze­go bać” do złu­dze­nia przy­po­mi­na­ły pro­wa­dzo­ne wciąż dys­ku­sje nad szko­dli­wo­ścią, bło­go­sła­wień­stwem czy pożyt­kiem ruchu eku­me­nicz­ne­go w ogó­le.

Jaki jest zwią­zek mię­dzy pen­te­ko­sta­li­zmem a eku­me­ni­zmem – tego (oprócz płasz­czy­zny wyzna­wa­nia) nie uda­ło się nie­ste­ty pogłę­bić, ale z pew­no­ścią kon­fe­ren­cja dała kolej­ny impuls do zba­da­nia tego obsza­ru i z pew­no­ścią wie­lu innych.

Dariusz Bruncz

---

Gale­ria