Nabożeństwo joannickie w Warszawie

Nabo­żeń­stwo odby­ło się 29 paź­dzier­ni­ka w sto­łecz­nej Para­fii Ewan­ge­lic­ko-Augs­bur­skiej Wnie­bo­wstą­pie­nia Pań­skie­go. Popro­wa­dził je rycerz bp Paweł Hau­se z Die­ce­zji Mazur­skiej, a kaza­nie wygło­sił pro­wa­dzą­cy sub­ko­man­do­rię bp Ryszard Bor­ski.

Kim są joan­ni­ci?

Bali­wat Bran­den­bur­ski Rycer­skie­go Zako­nu Szpi­tal­ni­ków św. Jana Jero­zo­lim­skie­go, jak brzmi peł­na nazwa zako­nu, wraz z rzym­sko­ka­to­lic­kim Suwe­ren­nym Rycer­skim Zako­nem Szpi­tal­ni­ków Świę­te­go Jana z Jero­zo­li­my, z Rodos i z Mal­ty (zwa­nym Zako­nem Mal­tań­skim) jest spad­ko­bier­cą brac­twa rycer­skie­go zało­żo­ne­go w XII w. w Kró­le­stwie Jero­zo­lim­skim.

Pierw­sza koman­do­ria szpi­tal­ni­ków na zie­miach nie­miec­kich powsta­ła ok. 1154 r. Do 1187 r. zakon powo­łał tam wiel­ki prze­orat.

Gdy w 1312 r. papież zawie­sił zakon tem­pla­riu­szy, trze­cia część ich mająt­ku w Bran­den­bur­gii przy­pa­dła joan­ni­tom. Duża licz­ba koman­do­rii na nie­wiel­kim tere­nie sprzy­ja­ła wyod­ręb­nie­niu się w ramach Wiel­kie­go Prze­ora­tu Nie­miec auto­no­micz­ne­go Bali­wa­tu Bran­den­bur­skie­go z wła­snym mistrzem (niem. Her­ren­me­ister).

W 1538 r. elek­tor bran­den­bur­ski Joachim II Hek­tor oraz jego brat mar­gra­bia Jan z Kostrzy­na prze­szli na lute­ra­nizm. W ślad za wład­cą poszli bran­den­bur­scy ryce­rze. Przy­ję­cie wyzna­nia ewan­ge­lic­kie­go ozna­cza­ło usa­mo­dziel­nie­nie się bali­wa­tu wzglę­dem wier­ne­go Rzy­mo­wi wiel­kie­go mistrza.

Sie­dzi­bą ewan­ge­lic­kie­go zako­nu do 1945 r. był Słońsk (niem. Son­nen­burg). Obec­nie jego wła­dze urzę­du­ją
w Pocz­da­mie i Ber­li­nie. Ducho­wym cen­trum jest zaś XIII-wiecz­ny kościół kom­tu­rial­ny szpi­tal­ni­ków w Nie­der-Weisel (Hesja). Pierw­szy­mi pol­ski­mi joan­ni­ta­mi zosta­li ks. bp Ryszard Bor­ski i ks. Andrzej Fober. Obu przy­ję­to do zako­nu w ran­dze ryce­rza hono­ru w 1999 r.

W 2011 r. w ramach Koman­do­rii Bali­wa­tu powo­ła­no do życia Sub­ko­man­do­rię Pol­ską. Ini­cja­to­rem jej powsta­nia był Rüdi­ger von Fritsch, ówcze­sny amba­sa­dor Nie­miec w naszym kra­ju. Nowa struk­tu­ra łączy joan­ni­tów żyją­cych na sta­łe lub cza­so­wo w naszym kra­ju.

Amba­sa­dor von Fritsch został pierw­szym pro­wa­dzą­cym Sub­ko­man­do­rię Pol­ską. Po jego nomi­na­cji na amba­sa­do­ra Nie­miec w Rosji prze­wod­nic­two sub­ko­man­do­rii prze­jął Frie­drich von Rant­zau, ówcze­sny p.o. pre­ze­sa zarzą­du DZ Bank Pol­ska. W 2015 r. zakon powie­rzył kie­ro­wa­nie sub­ko­man­do­rią ks. bp. Ryszar­do­wi Bor­skie­mu.

Pol­skie struk­tu­ry Zako­nu Joan­ni­tów liczą dzie­się­ciu ryce­rzy – ośmiu Pola­ków i dwóch Niem­ców. Joan­ni­ci roz­sia­ni są po całym kra­ju, miesz­ka­ją we Wro­cła­wiu, w Łodzi, Kętrzy­nie i War­sza­wie.

Szpi­tal­ni­czy cha­ry­zmat pol­skiej czę­ści zako­nu reali­zo­wa­ny jest poprzez dzia­ła­nia Sto­wa­rzy­sze­nia Joan­ni­ci Dzie­ło Pomo­cy.

Zakon ma cha­rak­ter brac­twa, dla­te­go człon­ko­wie tytu­łu­ją się brać­mi bądź kon­fra­tra­mi.

Ks. dr Grze­gorz Giem­za, któ­re­mu został nada­ny krzyż ryce­rza hono­ru przez mistrza zako­nu, jest duchow­nym Kościo­ła Ewan­ge­lic­ko-Augs­bur­skie­go w Pol­sce, był ogól­no­pol­skim dusz­pa­ste­rzem mło­dzie­ży ewan­ge­lic­kiej (2002–2015), dyrek­to­rem Cen­trum Misji i Ewan­ge­li­za­cji (1997–2017), pre­ze­sem Syno­du Kościo­ła (2012–2017, a od 2017 r. jest dyrek­to­rem Biu­ra Pol­skiej Rady Eku­me­nicz­nej. Jed­no­cze­śnie ks. dr Giem­za peł­ni funk­cję pro­bosz­cza admi­ni­stra­to­ra Para­fii Ewan­ge­lic­ko-Augs­bur­skiej Świę­tej Trój­cy w Węgro­wie.

---

Gale­ria