Ekumenizm w Polsce

Ekumeniczne wyjaśnienie Ewangelii — 20-lecie Wspólnej Deklaracji o Usprawiedliwieniu | Konferencja na KUL‑u


Z ini­cja­ty­wy Sek­cji Eku­me­ni­zmu Wydzia­łu Teo­lo­gii Kato­lic­kie­go Uni­wer­sy­te­tu Lubel­skie­go oraz Rady ds. Eku­me­ni­zmu Kon­fe­ren­cji Epi­sko­pa­tu Pol­ski odby­ła się 14 listo­pa­da br. w Lubli­nie eku­me­nicz­na kon­fe­ren­cja nauko­wa poświę­co­na 20. rocz­ni­cy pod­pi­sa­nia Wspól­nej Dekla­ra­cji o Uspra­wie­dli­wie­niu.



Pod­pi­sa­ny w lute­rań­skim koście­le św. Anny w Augs­bur­gu doku­ment mię­dzy Świa­to­wą Fede­ra­cją Lute­rań­ską a Papie­ską Radą ds. Popie­ra­nia Jed­no­ści Chrze­ści­jan uzna­wa­ny jest za klu­czo­wy, jeśli nie naj­waż­niej­szy bila­te­ral­ny doku­ment teo­lo­gicz­ny współ­cze­sne­go ruchu eku­me­nicz­ne­go. Pod­jął on temat uspra­wie­dli­wie­nia grzesz­ni­ka z łaski przez wia­rę, któ­ry przez pra­wie pięć wie­ków uzna­wa­no za głów­ną przy­czy­nę insty­tu­cjo­nal­ne­go podzia­łu zachod­nie­go chrze­ści­jań­stwa i pod­sta­wo­wy wyznacz­nik teo­lo­gii Kościo­łów refor­ma­cyj­nych.

Poro­zu­mie­nie dok­try­nal­ne mię­dzy rzym­ski­mi kato­li­ka­mi a ewan­ge­li­ka­mi tra­dy­cji lute­rań­skiej stwier­dza­ło wciąż ist­nie­ją­ce róż­ni­ce, jed­nak co do zasad­ni­cze­go zagad­nie­nia, usta­la­ło zgod­ność w rozu­mie­niu uspra­wie­dli­wie­nia. Ponad­to, Kościo­ły zade­kla­ro­wa­ły w doku­men­cie, że wypo­wie­dzia­ne wza­jem­nie potę­pie­nia cza­sów (kontr)reformacji nie mają zasto­so­wa­nia do dzi­siej­sze­go rozu­mie­nia uspra­wie­dli­wie­nia przez oby­dwie tra­dy­cje. W 2006 roku doku­ment pod­pi­sa­ła Świa­to­wa Rada Meto­dy­stycz­na, w 2016 Wspól­no­ta Angli­kań­ska, a rok póź­niej Świa­to­wa Wspól­no­ta Kościo­łów Refor­mo­wa­nych.


Lubel­ską sesję poprze­dzi­ło nabo­żeń­stwo eku­me­nicz­ne w koście­le aka­de­mic­kim, któ­re­mu prze­wod­ni­czył arcy­bi­skup metro­po­li­ta lubel­ski Sta­ni­sław Budzik. Kaza­nie wygło­sił bp Jan Cie­ślar z die­ce­zji war­szaw­skiej Kościo­ła ewan­ge­lic­ko-augs­bur­skie­go. Kazno­dzie­ja pod­kre­ślił, jak istot­ne jest przy wspól­nym poszu­ki­wa­niu jed­no­ści, uzna­nie, iż to nie Kościo­ły są naj­waż­niej­sze, ale Chry­stus i jego orę­dzie.

- Wię­cej Boga w Koście­le, a mniej nas z naszą wia­rą, że może­my coś wnieść do pro­ce­su zbaw­cze­go. Wię­cej nato­miast wsłu­chi­wa­nia się w Boga łaska­we­go – mówił bp Cie­ślar.

Uczest­ni­ków kon­fe­ren­cji przy­wi­tał ks. prof. Prze­my­sław Kan­ty­ka, kie­ru­ją­cy Sek­cją Eku­me­ni­zmu Wydzia­łu Teo­lo­gicz­ne­go KUL.


Pro­wa­dze­nie pierw­szej sesji objął ks. prof. Marek Jago­dziń­ski, a refe­rat wstęp­ny w tej czę­ści wygło­sił ks. prof. Bog­dan Fer­dek z Papie­skie­go Wydzia­łu Teo­lo­gicz­ne­go we Wro­cła­wiu. Duchow­ny przy­po­mniał pro­ces docho­dze­nia do Wspól­nej Dekla­ra­cji, a tak­że kon­tro­wer­sje zwią­za­ne z tek­stem i jego recep­cją szcze­gól­nie po rzym­sko­ka­to­lic­kiej stro­nie, nie pomi­ja­jąc jed­na­ko­woż kry­tycz­nych gło­sów po stro­nie ewan­ge­lic­kiej.

Ks. Fer­dek przy­wo­łał m.in. kry­ty­kę kar­dy­na­ła Jose­pha Rat­zin­ge­ra, ówcze­sne­go pre­fek­ta Kon­gre­ga­cji Nauki Wia­ry, któ­ry wska­zy­wał, że tekst Wspól­nej Dekla­ra­cji pomi­ja kwe­stię sakra­men­tów, przez co osła­bia jego zasięg oddzia­ły­wa­nia na kato­lic­kie­go odbior­cę. Uwzględ­nia­jąc jed­nak róż­ne aspek­ty doku­men­tu i jego prze­ło­mo­wy cha­rak­ter w odnie­sie­niu do cen­tral­nych zagad­nień kon­tro­wer­sji teo­lo­gicz­nych z XVI wie­ku ks. prof. Fer­dek pod­su­mo­wał, że Wspól­na Dekla­ra­cja “eku­me­nicz­nie wyja­śnia Ewan­ge­lię.”


Kolej­ny refe­rat wygło­si­ła ewan­ge­lic­ka teo­loż­ka dr hab. Kali­na Woj­cie­chow­ska, pro­fe­sor Chrze­ści­jań­skiej Aka­de­mii Teo­lo­gicz­nej.

Zary­so­wa­ła Lutro­wą kon­cep­cję uspra­wie­dli­wie­nia grzesz­ni­ka z per­spek­ty­wy egze­ge­tycz­no-her­me­neu­tycz­nej, przy­wo­łu­jąc „refor­ma­cyj­ne” frag­men­ty z Listu ap. Paw­ła do Rzy­mian i Gala­cjan oraz spo­so­bu ich inter­pre­ta­cji przez wit­ten­ber­skie­go refor­ma­to­ra.


Prze­wod­ni­czą­cy Rady ds. Eku­me­ni­zmu KEP i jed­no­cze­śnie biskup san­do­mier­ski Krzysz­tof Nit­kie­wicz pod­jął się wyja­śnie­nia wagi praw­nej uzgod­nień mię­dzy­ko­ściel­nych na przy­kła­dzie Wspól­nej Dekla­ra­cji. Temat jest o tyle donio­sły, gdyż jesz­cze przed sygno­wa­niem Dekla­ra­cji doku­ment pod­da­wa­ny był suro­wej kry­ty­ce kon­ser­wa­tyw­nych śro­do­wisk w Koście­le rzym­sko­ka­to­lic­kich, któ­re pod­kre­śla­ły, że nie ma on wła­ści­wie żad­nej mocy wią­żą­cej dla kato­li­ków.

Z taką inter­pre­ta­cją nie zgo­dził się bp Nit­kie­wicz. Hie­rar­cha przy­po­mniał, że pra­wo kano­nicz­ne chro­ni dogma­ty – samo pra­wo może się zmie­niać, jed­nak nie dogma­ty. Biskup wyja­śnił, że róż­ne doku­men­ty eku­me­nicz­ne mają róż­ną ran­gę i sto­pień zobo­wią­zy­wal­no­ści w zależ­no­ści od tego, kto i w jaki spo­sób je ogła­sza. Są one jed­nak czę­ścią zwy­czaj­ne­go naucza­nia Kościo­ła. W odnie­sie­niu do Wspól­nej Dekla­ra­cji, bp Nit­kie­wicz wyra­ził opi­nię, że nie jest ona po pro­stu odwo­ła­niem potę­pień, a ich „prze­wa­lu­to­wa­niem” — okre­śle­niem ich war­to­ści dla dzi­siej­sze­go naucza­nia part­ne­rów eku­me­nicz­nych.


Metro­po­li­ta łódz­ki abp Grze­gorz Ryś pod­jął temat miło­ści i uczci­wo­ści we wza­jem­nych rela­cjach eku­me­nicz­nych.

- Ele­men­tem uczci­wo­ści kato­lic­kiej było­by nie­uda­wa­nie, że jeste­śmy u celu, ale uświa­do­mie­nie sobie, że jeste­śmy w dro­dze. Celem dro­gi nie jest zna­jo­mość dogma­tów. W eku­me­ni­zmie naj­waż­niej­sza jest uczci­wość wobec Pana Boga. Nie dyplo­ma­cja i przy­mus, ale nie­odzow­na dro­ga ewan­ge­li­za­cji — tym jest eku­me­nizm – wyja­śniał abp Grze­gorz Ryś.


W trak­cie prze­rwy ks. prof. Sła­wo­mir Paw­łow­ski, sekre­tarz Rady ds. Eku­me­ni­zmu KEP omó­wił porzą­dek przy­szło­rocz­ne­go Tygo­dnia Modlitw o Jed­ność Chrze­ści­jan i zapre­zen­to­wał zeszyt z tek­sta­mi czy­tań i modlitw na poszcze­gól­ne dni.

Zwró­cił przy tym uwa­gę na obcho­dzo­ną w przy­szłym roku 20. rocz­ni­cę pod­pi­sa­nia Wspól­nej Dekla­ra­cji o Wza­jem­nym uzna­niu Sakra­men­tu Chrztu Świę­te­go mię­dzy Kościo­łem rzym­sko­ka­to­lic­kim a więk­szo­ścią Kościo­łów człon­kow­skich Pol­skiej Rady Eku­me­nicz­nej. Cen­tral­ne nabo­żeń­stwo z tej oka­zji odbę­dzie się w koście­le ewan­ge­lic­ko-augs­bur­skim Świę­tej Trój­cy w War­sza­wie.


Dru­gą część kon­fe­ren­cji, któ­rą popro­wa­dził ks. prof. Andrzej Perzyń­ski, roz­po­czął ks. prof. Raj­mund Pora­da z Wydzia­łu Teo­lo­gicz­ne­go Uni­wer­sy­te­tu Opol­skie­go. Odno­sząc się do słów Jana Paw­ła II o „głę­bo­kiej reli­gij­no­ści Lutra” pod­jął temat „Mar­cin Luter: here­tyk czy boha­ter”. Opol­ski teo­log przed­sta­wił kato­lic­ki obraz Lutra i naj­waż­niej­sze zmia­ny, jakie zacho­dzi­ły po stro­nie rzym­sko­ka­to­lic­kiej w postrze­ga­niu Ojca Refor­ma­cji.


Dr. hab. Jerzy Soj­ka z Chrze­ści­jań­skiej Aka­de­mii Teo­lo­gicz­nej w War­sza­wie omó­wił z kolei Luter­ską wizję Boga i wol­no­ści woli w inter­pre­ta­cji współ­cze­snych bada­czy spu­ści­zny refor­ma­to­ra – naświe­tlił głów­ne aspek­ty Lutro­we­go rozu­mie­nia grze­chu i (nie)wolnej woli, a tak­że moż­li­we kory­ta­rze inter­pre­ta­cyj­ne refor­ma­cyj­ne­go dzie­dzic­twa po stro­nie współ­cze­snych bada­czy teo­lo­gii Lutra z obsza­ru nie­miec­ko­ję­zycz­ne­go.


Sesja obję­ła rów­nież wystą­pie­nia ks. dr. hab. Toma­sza Sie­mień­ca nt. egze­ge­tycz­nej ana­li­zy 2. Kor. 5,21 oraz refe­rat prof. KUL, dr. hab. Pio­tra Kop­ca zaty­tu­ło­wa­ny „Mit o lute­rań­skich źró­dłach kapi­ta­li­zmu.” Z przy­czyn tech­nicz­nych nie było moż­li­wo­ści zare­je­stro­wa­nia tych wystą­pień.



Gale­ria

Ekumenizm.pl działa dzięki swoim Czytelnikom!
Portal ekumenizm.pl działa na zasadzie charytatywnej pracy naszej redakcji. Zachęcamy do wsparcia poprzez darowizny i Patronite.